H Eιρήνη Χαραλαμπίδη ανοίγει το κεφάλαιο ελέγχου για τον Γενικό Εισαγγελέα και την ανάγκη περιορισμού των εξουσιών του, παραθέτοντας και τα συμπεράσματα σχετικής μελέτης νομικών. Η βουλευτής και αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ επικριτικά και δηκτικά μιλά για το θέμα της διαφθοράς στην Κύπρο και τα όσα αναφέρονται σε διεθνή ΜΜΕ για τη χώρα μας. Ασκεί έντονη κριτική στη Νομική Υπηρεσία για τον τρόπο διαχείρισης των διαφόρων υποθέσεων που φτάνουν ενώπιον της, επικρίνοντας και στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη για την επιλογή διορισμού του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα , δύο ατόμων που ήταν μέλη του Υπουργικού του Συμβουλίο
Αναφέρεται στο ΑΚΕΛ και σχολιάζει για πρώτη φορά τις αλλαγές που ψηφίστηκαν από το καταστατικό συνέδριο του κόμματος καταγράφοντας τη θέση της για τις Νέες Δυνάμεις. Ανοίγει για πρώτη φορά τα χαρτιά της για όσα λέγονται και γράφονται για υποψηφιότητα της για το δήμο Λευκωσίας ή την Ευρωβουλή και κάνει νύξη και για το πού θα την βρει η επόμενη μέρα της λήξης της θητείας της στην Βουλή.
– Η Κυπριακή Δημοκρατία βρέθηκε για ακόμη μια φορά στο στόχαστρο με το Cyprus Confidential και τις νέες αναφορές σε θέματα διαφθοράς. Πως θα καθαρίσει το όνομα της χώρας μας;
– Το γεγονός ότι επανέρχεται το θέμα στο προσκήνιο δεν βοηθά καθόλου. Ακόμη χειρότερο ότι επιβεβαιώνεται με κάθε νέα αποκάλυψη ότι στην Κύπρο στήθηκε ένα χρηματοοικονομικό μοντέλο το οποίο έτυχε κατάχρησης με την ανοχή της τότε κυβέρνησης για να ξεπλένουν χρήμα να φοροδιαφεύγουν να αγοράζουν διαβατήρια, και να ξεγλιστρούν από τις κυρώσεις. Κάποιοι εξ αυτών με ποινικό μητρώο. Για να καθαρίσει όλο αυτό πρέπει να επιδειχθεί πολιτική βούληση. Είναι αφέλεια βέβαια να περιμένει κανείς ότι το σύστημα που υπέθαλψε όλο αυτό θα ξυπνήσει ένα πρωί και θα πει τιμωρούμε παραδειγματικά όσους επέδειξαν ανοχή στις καταχρήσεις.
– Στις τοποθετήσεις σας βάζετε στο επίκεντρο της κριτικής σας, τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Γενικό Εισαγγελέα. Γιατί;
– Ο Αναστασιάδης ενήργησε με εξαιρετικά έξυπνο τρόπο. Άφηνε να διαρρεύσει ότι προόριζε τον Ιωνά Νικολάου για τη θέση του Γενικού Εισαγγελέα που αποτελούσε κόκκινο πανί για πολλούς. Κάποιοι πήραν μια ανάσα όταν ανακοινώθηκε ο διορισμός των Γιώργου Σαββίδη και Σάββα Αγγελίδη. Ως αποτέλεσμα δεν υπήρξαν δραματικές αντιδράσεις με την ανακοίνωση του διορισμού των δυο υπουργών του. Ανεξάρτητα, όμως, από τα πρόσωπα, δεν μπορείς να διορίζεις υπουργούς μια κυβέρνησης, η οποία σε θέματα διαφθοράς είναι σε αμφισβήτηση στη συνείδηση της πλειοψηφίας των πολιτών και να τους αναθέτεις τον πλέον σημαντικό ρόλο στην απονομή της δικαιοσύνης και μάλιστα σε σχέση με τα διαβατήρια.
Από τη βούληση του εκάστοτε εισαγγελέα εξαρτάται η διαχείριση υποθέσεων: η αναστολή, η δίωξη και αυτό κάτω από το προνόμιο του «ανέλεγκτου». Κάντε μια δημοσκόπηση, υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι οι δυο Εισαγγελείς θα κινούνταν ποτέ εναντίον του Αναστασιάδη; Αγνόησαν ή όχι πλήρως το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη; Δεν με ενδιαφέρει πώς ο κ. Δρουσιώτης εξασφάλισε την πληροφόρηση, δεν με ενδιαφέρει ούτε ο χαρακτήρας του. Υπάρχει αλήθεια και τεκμηρίωση σε αυτά που γράφει; Και σε ένα ευνομούμενο κράτος ο Εισαγγελέας θα το έψαχνε. Επιπρόσθετα θα έπρεπε και οι δυο Εισαγγελείς να είχαν εξαιρεθεί από όλες τις υποθέσεις που αφορούν σε διαχείριση πορισμάτων για τα «χρυσά διαβατήρια», Υπάρχει μείζον θέμα επί τούτου. Αν διαβάσει κανείς τις ενστάσεις στα προδικαστικά για την υπόθεση Al Jazeera αυτό ακριβώς επικαλούνται οι συνήγοροι των κατηγορουμένων. Σύγκρουση Συμφέροντος, στο εξωτερικό είναι απόλυτα κατανοητή στην Κύπρο στρουθοκαμηλίζουμε. Είτε τους αρέσει είτε όχι, η σχέση τους με τον Αναστασιάδη, η υπηρεσία τους στο Υπουργικό Συμβούλιο που ενέκρινε τις πολιτογραφήσεις εγείρει μείζον θέμα αξιοπιστίας και αιτιολογεί την αμφισβήτηση. Όσο για τον τέως πρόεδρο μην ξεχνούμε ότι είχε κάνει και άλλο διορισμό με σκοπιμότητα και είδαμε πως κατέληξε. Συνεπώς τα κριτήρια του δεν ήταν πάντα το συμφέρον της Δημοκρατίας. Apriori δεν πιστώνουμε κανένα πια σε αυτόν τον τόπο αν δεν αποδείξει και από την Νομική Υπηρεσία δεν έχουμε δείγματα γραφής. Έχουμε δει κυνήγι εξιλαστήριων θυμάτων και μαυρισμένα πορίσματα.
– Τις καταγγελίες του Δρουσιώτη δεν τις διερευνά η Αρχή κατά της διαφθοράς ;
– Ναι, και το πόρισμα που θα καταλήξει πάλι; στον Γ. Εισαγγελέα και είναι πολύ πιθανόν να μην ξανακούσουμε γι’ αυτό ποτέ!
– Θα μπορούσε να σας απαντήσει κάποιος ότι παρά τις αναφορές για την Κύπρο, δεν γίνεται καμία αναφορά στον τέως Πρόεδρος… Γιατί επιμένετε;
– Ως Προέδρος , ως ο ανώτατος άρχων είχε ακεραία την ευθύνη και δεν δίστασε να πει ψέματα στο λαό του για ουσιώδη ζητήματα. Συνεπώς όταν στο εξωτερικό μας άδειαζαν με πρωτοσέλιδα και η κυβέρνηση του δια του εκπροσώπου τύπου συγκάλυπτε με παραπληροφόρηση, η αποσιωπούσαν τις πραγματικότητες αυτό από μόνο του λέει πολλά για τη δική του στάση και οδηγίες που δίνονταν. Από το 2018 το Ευρωκοινοβούλιο , ο OECD και η Διεθνής Διαφάνεια έκαναν αναφορές για τις πολιτογραφήσεις και το αποσιωπούσαν και το συνέχιζαν. Μη θυμηθούμε και τους «εχθρούς του Έθνους» που ανακάλυψε ο τότε υπουργός εσωτερικών μετά το βίντεο του Al Jazeera που έφερε τον κόμπο στο χτένι. Η προσπάθεια τους εστίαζε στο να αποσιωπήσουν το πρόβλημα και το έκαναν για όσο μπορούσαν μέχρι που έσκασε η βόμβα και δεν ήταν σε θέση πλέον να τα «μαζέψουν».
– Με τα όσα δηλώνετε, στέλνετε το μήνυμα ότι η κυπριακή δικαιοσύνη έχασε την αξιοπιστία της. Αυτό λέτε;
– Η Δικαιοσύνη είναι όλο το σύστημα και θέλω να πιστεύω ότι η δικαστική εξουσία ακόμη αντέχει κραδασμούς . Οι δικαστές όμως για να δικάσουν πρέπει να έχουν ενώπιον τους υποθέσεις τεκμηριωμένες. Τις προάλλες τι μας είπε ο Εισαγγελέας στο Κοινοβούλιο: «Εγώ απλά αξιολογώ»! Ατυχές. Δηλαδή φταιν οι άλλοι, η αστυνομία , οι ανακριτές. Θα ανέμενα να του απαντήσει ο Αρχηγός της αστυνομίας αλλά προφανώς επέλεξε να μην έρθει σε αντιπαράθεση. Κακώς κατ’ εμένα να μην παραπονιέται μετά όταν του τα φορτώνουν.Επιπρόσθετα το τελευταίο που θα έπρεπε να κάνουν στην παρούσα φάση οι δυο εισαγγελείς είναι να διεκδικούν διεύρυνση των προνομίων τους . Οι σύγχρονες τάσεις είναι περιορισμός προνομίων , έλεγχος, διαφάνεια.
– Πως επιχειρούν να τα διευρύνουν ;
– Να ταυτιστούν με τη δικαστική εξουσία. Κανένα αξίωμα δεν δίνει αξία στο πρόσωπο που διορίζεται για να υπηρετήσει. Αξία δίνουν τα πρόσωπα με τις επιλογές τους και το έργο τους στο αξίωμα. Όταν λοιπόν φτάνει στην Πρόεδρο της Βουλής και τους αρχηγούς κομμάτων μια επιστολή από τον Β. Εισαγγελέα με την οποία ζητούν να ταυτιστούν με το Δικαστικό Σώμα και να μην υποβάλλουν Πόθεν Έσχες ως οι υπόλοιποι ανεξάρτητοι αξιωματούχοι, σε μια διαδικασία αυτορρύθμισης, όπως έγραψαν που θα αποφασίσουν οι ίδιοι, τι θες να σχολιάσω; Τι επικαλούνται στην επιστολή; Την αξιοπρέπεια της Νομικής Υπηρεσίας και λόγους δημοσίου συμφέροντος. Το τελευταίο έχει γίνει ο τάφος του Αγίου Νεοφύτου. Όσο για το πρώτο οι υπόλοιποι συμπεριλαμβανομένων υπουργών, Προέδρου Δημοκρατίας δεν έχουμε αξιοπρέπεια που δεχόμαστε τον έλεγχο; Αυτό δεν δείχνει ανθρώπους που επικεντρώνονται στα επουσιώδη; Το ιστορικό στη Νομική Υπηρεσία άλλωστε δείχνει ότι τους αγγίζει και η συνδιαλλαγή και η διαφθορά. Βοηθός Εισαγγελέας κατέληξε στη φυλακή. Υπάρχουν και άλλες αποφάσεις δικαστηρίου που αφήνουν εκτεθειμένη τη Νομική Υπηρεσία για θέματα οικονομικού εγκλήματος. Και ανάμιξη ανώτερων εισαγγελέων σε υποθέσεις, όλα τεκμηριωμένα! Ο έλεγχος πρέπει να είναι δεδομένος για όλους. Πρώτοι αυτοί θα έπρεπε να ζητήσουν να συμπεριληφθούν ως ζήτημα αρχής και διαφάνειας. Οι άρχοντες που υπηρετούν τον νόμο δεν θα έπρεπε να θέλουν να είναι υπεράνω αυτού.
– Αν περιλάβετε τους δυο εισαγγελείς και αναπεμφθεί δεν θα υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση εφαρμογής της νομοθεσίας για όλους;
– Σε καμία περίπτωση. Παραπλανούν όσοι ισχυρίζονται κάτι τέτοιο. Να διευκρινίσω ότι πρόκειται για 2 ξεχωριστές προτάσεις νόμου μια για τους βουλευτές, τον Πρόεδρο, τους υπουργούς και άλλη για τους ανεξάρτητους αξιωματούχους όποτε η πορεία της μιας δεν επηρεάζει την άλλη. Θα δοκιμαστεί το κοινοβούλιο σε αυτήν την περίπτωση. Ήδη γίνεται έντονο lobbying για την εξαίρεση τους. Είναι ένας θεσμός πανίσχυρος η Ν.Υ και πολλοί δεν θέλουν διακύβευση των σχέσεων. Αυτή η λογική είδαμε που οδήγησε τον τόπο μας . Ένα σύστημα που αυτοσυντηρείται με χάρες και αλληλεξαρτήσεις. Εμείς ως κοινοβούλιο να κάνουμε τον καθήκον μας και να κριθεί ο Πρόεδρος αν θα το υπογράψει η όχι και στο τέλος- τέλος ας αποφασίσει το Ανώτατο. Αλλαγές προς την κατεύθυνση της χρηστής διοίκησης πρέπει να τολμούμε , να δοκιμάζουμε το σύστημα και τους νόμους ακόμη και το Σύνταγμα.
«Ζήτησα μελέτη για τερματισμό του «ανέλεγκτου»
– «Προσωπικά θα προχωρήσω με προτάσεις και να δούμε τι στάση θα κρατήσει ο καθένας ! Χαιρετίσματα λοιπόν στην εξουσία…», γράψατε σε ανάρτηση. Ποιες είναι αυτές οι προτάσεις;
-Ανέμενα να είχαμε τη συνεργασία των δυο εισαγγελέων για μεταρρυθμίσεις με στόχο την διαφάνεια . Δυστυχώς τους βρίσκουμε απέναντι όπως στην περίπτωση του Πόθεν Έσχες, στην πρόταση νόμου για κατάθεση στοιχείων από Υπουργούς κ.α. Ζήτησα μελέτη από νομικούς για το θέμα του «ανέλεγκτου» για να δούμε πως διορθώνεται μια στρεβλή κατάσταση. Η μελέτη είναι έτοιμη και τώρα περάσαμε στο στάδιο ετοιμασίας πρότασης νόμου. Δεν θα είναι εύκολο το γνωρίζω αλλά ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και εντός κοινοβουλίου. Με βάση τη μελέτη που έχω ενώπιον μου στη βάση νομικής επιχειρηματολογίας διαφαίνεται ότι εσφαλμένα ερμηνεύτηκε διαχρονικά από την Κυπριακή νομολογία η σχετική συνταγματική διάταξη με αποτέλεσμα να παγιωθεί το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα σε ποινικές υποθέσεις. Αναφέρω κάποια δεδομένα:
? Η Κύπρος είναι το μοναδικό́ κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο δεν προβλέπεται κανένας έλεγχος των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα, είτε υπό́ τη μορφή́ δικαστικού́ ελέγχου, είτε υπό́ τη μορφή́ εσωτερικού́ ελέγχου.
? Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά́ πρότυπα, η απουσία ένδικων μέσων κατά́ των αποφάσεων των δημοσίων κατηγόρων αναφορικά́, για παράδειγμα με τη μη δίωξη, δεν είναι αποδεκτή́ κυρίως επειδή́ ενέχει ψηλό́ κίνδυνο μη λογοδοσίας και συνακόλουθα αυθαιρεσίας.
Την ανάγκη για λογοδοσία και δικαστικό́ έλεγχο των αποφάσεων του Εισαγγελέα επισημαίνουν και διεθνείς οργανισμοί́ όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η Επιτροπή́ Βενετίας Κράτους Δίκαιου του Συμβουλίου της Ευρώπης .
Και άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας οι οποίες με την ανεξαρτητοποίηση τους συνέχισαν να εφαρμόζουν αρχές του Αγγλικού́ κοινοδικαίου και πρόνοιες περι των εξουσιών του Γ.Ε. παρόμοιες με αυτές του Κυπριακού́ Συντάγματος, άλλαξαν πλεύση και εφάρμοσαν ήδη ελέγχους σ‘ αυτές τις εξουσίες. Έχουμε και σχετικές δικαστικές αποφάσεις.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η απουσία άσκησης ελέγχου επί αποφάσεων του Γ.Ε. παραβιάζει το δικαίωμα προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου ατόμων τα οποία επηρεάζονται δυσμενώς απο αυτές, όπως για παράδειγμα θυμάτων εγκληματικών πράξεων ή συγγενών τέτοιων θυμάτων.
– Δεν μπορείτε να παραγνωρίζετε ότι η διαφθορά δεν έχει κομματικό χρώμα… τι μπορεί να γίνει όταν δεν υπάρχει βούληση να φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο, γιατί πολύ απλά δεν αρκεί η βούληση ενός Προέδρου, όλοι πρέπει να βάλουν πλάτη;
– Για να συντηρείται ένα τέτοιο σύστημα όλοι έχουν μερίδιο ευθύνης. Άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο. Το θέμα είναι πόσοι είναι αποφασισμένοι να το συντηρήσουν και πόσοι να το αλλάξουν. Και εκεί είναι που θα κριθούμε. Είμαστε μικρός τόπος και κάποια στιγμή όλοι κάτι θα χρειάστηκαν και ένα τηλεφώνημα θα έγινε ,και όταν το ένα χέρι νίβει το άλλο αυτός που ζημιώνει είναι ο πολίτης και η Δημοκρατία που διαβρώνεται από τη διαφθορά.
Γιατί δεν συζητώ για το δήμο Λευκωσίας και την Ευρωβουλή
– Και μια τελευταία ερώτηση για το ΑΚΕΛ, ως μέλος των Νέων Δυνάμεων πως εισπράξατε την όλη προσπάθεια εκσυγχρονισμού του κόμματος;
– Θα αναφερθώ μόνο στις Νέες Δυνάμεις οι οποίες με την εκλογή τους πρέπει να εντάσσονται στα συλλογικά όργανα του κόμματος , έστω και χωρίς δικαίωμα ψήφου και να μην τυγχάνουν μεταχείρισης ως ξένο σώμα που δεν είναι και αρεστό, ιδιαίτερα όταν διαφανεί ότι κέρδισαν αξιοπιστία ανάμεσα στους πολίτες.
– Έχει γραφτεί ότι σάς προτάθηκε να είστε υποψήφια στο δήμο Λευκωσίας και εσείς επιλέγετε Ευρωβουλή. Ισχύει;
– Τίποτα δεν έχει τεθεί ενώπιον μου ως εκ τούτου ουδόλως με έχει προβληματίσει το θέμα. Έχω δυο σοβαρά ζητήματα που πρέπει να διαχειριστώ μέχρι τη λήξη της θητείας μου. Την πρόταση νόμου για τον ιατρικώς υποβοηθούμενο τερματισμό της ζωής, και το Ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα. Και γνωρίζω πόσο δύσκολη θα είναι η διαχείριση τους.
