Δεν ξέρω πως, τόσο παράκαιρα, ο κ. Άριστος Κάτσης θυμήθηκε την ομιλία Μακαρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στις 19 Ιουλίου 1974, προτεραία της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Για να επαναλάβει τη γνωστή επωδό, ότι η ομιλία δεν είχε τίποτε να κάμει με το έγκλημα του Αττίλα. Επειδή, όμως, όλα κρίνονται από το αποτέλεσμά τους, να δούμε τα γεγονότα πώς ακριβώς έχουν, για να κρίνει και ο αναγνώστης αν ο κ. Κάτσης, καθηγητής της Ιστορίας σε γυμνάσια διατελέσας, έχει δίκαιο ή άδικο, ή ο γράφων. Λοιπόν:
1. Δεν είναι αλήθεια να λέμε, ότι οι Τούρκοι προχώρησαν στην εισβολή μετά που άκουσαν την ομιλία Μακαρίου. Ότι άκουσαν την ομιλία και έτρεξαν να μπουν αρματωμένοι στα πλοία. Είναι, όμως, γνωστό, σωστό και ιστορικά τεκμηριωμένο, ότι την ομιλία εκείνη χρησιμοποιούν από τότε οι Τούρκοι για να δικαιολογήσουν το έγκλημά τους, γιατί, ακριβώς, παρέσχε -και θα παρέχει δυστυχώς, στον αιώνα τον άπαντα- τη νομική κάλυψη της εισβολής. «Έκαμε η Ελλάδα», είπε ο Μακάριος, «εισβολή στην Κύπρο με το Πραξικόπημα, ανέτρεψε έτσι τη συνταγματική τάξη» και, κατά τους Τούρκους, η «τάξη» έπρεπε να αποκατασταθεί με τουρκική ενέργεια, με βάση τις επάρατες Συμφωνίες του 1959. Για «εισβολή», μάλιστα, μίλησε έξι φορές, ώστε κανένας στην υδρόγειο να μην έχει αμφιβολία…Το νομικό έρεισμα για την εισβολή, δηλαδή, υπήρχε και το έδωσε, δυστυχώς, ο Μακάριος, οπότε οι Τούρκοι «έδεσαν τον γάρο» τους για την επιδρομή κατά της Κύπρου για τα καλά.
2. Το ότι, βέβαια, θα γινόταν στα σίγουρα η εισβολή, δεν χρειαζόταν να το πει, κανένας στις 19 Ιουλίου, γιατί το είπε ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ετζεβίτ από τις 17, μετά που ο Μακάριος υιοθέτησε, αμέσως μετά την άφιξη του στο Λονδίνο, δήλωση του Βρετανού Πρωθυπουργού Ουίλσον, ότι «το Πραξικόπημα ήταν εισβολή της Ελλάδας στην Κύπρο». Στις 19 Ιουλίου, απλώς η απόφαση «σταμπαρίστηκε» για εφαρμογή.
3. Την ίδια ημέρα, (17/7), ο Μακάριος είχε διαβεβαιώσει τηλεφωνικώς, πέρα για πέρα, τον μ. Ανδρέα Χριστοφίδη, που ήταν στην Αθήνα, ότι «εγώ θα ρίξω τους συνταγματάρχες»! Ο Χριστοφίδης, γενικός διευθυντής του ΡΙΚ, το αναφέρει αυτό και στις «Μαρτυρίες» του, σε εφημερίδα τη δεκαετία του 1990, που κυκλοφόρησαν και σε βιβλίο. Τώρα, πώς ο Μακάριος θα έριχνε τη Χούντα, να μας διαφωτίσει ο κ. Κάτσης.
4. Οι Τούρκοι, λοιπόν, προχώρησαν στην εισβολή, την οποία και οι πέτρες ήξεραν στην Κύπρο χρόνια πριν από το ’74, ότι την ετοίμαζε και, απλώς, καραδοκούσε την ημέρα και ώρα. Όμως, κατά το πόνημα του κ. Κάτση, η ομιλία Μακαρίου δεν είχε καμιά σχέση μ’ αυτό! Κατά την ίδια «λογική», όμως, θα πρέπει να ήταν «τρελός» ο μ. Ρολάνδης, που διετέλεσε χρόνια υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, οποίος, πολλές φορές είπε δημόσια, ότι βρισκόταν σε αμηχανία, σε συναντήσεις με επισήμους διεθνώς, «γιατί πάντα με ρωτούσαν για την ομιλία Μακαρίου στο Σ.Α. και δεν μπορούσα να απαντήσω γιατί είπε όσα είπε».
5. Και το…κερασάκι στην τούρτα: Ο ανώτερος Τούρκος διιπλωμάτης Ετζμέλ Μπαρουτσού, Υπεύθυνος, το 1974, Κυπριακών Υποθέσεων στο Τουρκικό Υπ. Εξωτερικών, έγραψε τα εξής σημαντικά, για το θέμα της ομιλίας Μακαρίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 19/7/74: «Όταν φθάσαμε στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου, (17/7), επικοινώνησα τηλεφωνικώς με την αντιπροσωπία μας στα Ηνωμένα Έθνη και ζήτησα να έλθουν σε επαφή με τον Μακάριο. Ο Μακάριος είχε ζητήσει σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επιδίωξή μας, ήταν να τον πείσουμε να μην καταφερθεί εναντίον της Τουρκίας κατά την ομιλία του στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Πράγματι, ο Οσμάν Ολτσάϊ (ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας) έδωσε οδηγίες στην αντιπροσωπία και ήλθε σε επαφή με τον Μακάριο. Χάρηκε πάρα πολύ από την πρωτοβουλία του Ολτσάϊ και παρακάλεσε την τουρκική αντιπροσωπία να διαβιβάσει στην τουρκική κυβέρνηση τα αισθήματα ευγνωμοσύνης και υποχρέωσής του. Όλα αυτά τα διαβίβασε ο Ολτσάϊ (στην Άγκυρα). Ο Μακάριος είχε πέσει στη θάλασσα και αναζητούσε σανίδα σωτηρίας. Έβλεπε την Τουρκία σαν δύναμη σωτηρίας. Έπρεπε, λοιπόν, να εκμεταλλευτούμε την αδυναμία του, πράγμα που έγινε. Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας ήταν θετική ως προς την εγκυρότητα της Συνθήκης Εγγυήσεως. Μέχρι τότε ο Μακάριος απέρριπτε τη Συνθήκη,υποστηρίζοντας ότι οι πρόνοιες της είναι αντίθετες προς τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών. Με τη στάση του, την αναγνώριζε». (Εφημερίδα Μιλιέτ» το 1992, στην οποία ο Μπαρουτσού δημοσίευσε σε συνέχειες το «Συγκλονιστικό παρασκήνιο» της εισβολής.
Είναι, δηλαδή, στην εφαρμογή της Συνθήκης Εγγυήσεως που στήριξαν οι Τούρκοι στην εισβολή τους, μετά που την αναγνώρισε ο Μακάριος επισήμως στον ΟΗΕ.
Μετά από όλα αυτά, ρωτώ τον κ. Κάτση: Τι κάνει…νιάου-νιάου στα κεραμίδια;
Με την ευκαιρία, επίσης: Επειδή ο κ. Κάτσης είναι από την πολυφίλητη Μόρφου, θέλω να με διαφωτίσει αν ξέρει, για κάτι που μ’ ενδιαφέρει πολύ για τα βιβλία μου: Γνωρίζει κάποιους Μορφίτες, ιστορικούς, ανιστόρητους, περβολάρηδες, εμπορευόμενο κ.λπ., κλπ., οι οποίοι ήταν από τους πρώτους που είχαν σπεύσει μετά το πραξικόπημα στην 2α Στρατιωτική Ανωτέρα, για να εκφράσουν «τη θερμή υποστήριξή τους στη νέα κατάσταση»; Έχω περί αυτού μαρτυρίες, αλλά ρωτώ αν και ο ίδιος ξέρει κάτι. Το ζητώ για την Ιστορία, γιατί ένας από αυτούς παρουσιαζόταν μετά -και ως σήμερα»- ως ο… πρύτανης των αντιστασιακών σ’ όλη την περιοχή Μόρφου, με ότι κέρδη αυτό συνεπάγεται!
* Δημοσιογράφος, ιστορικός ερευνητής, συγγραφέας.
