Σε ένα ασφυκτικό γεωπολιτικό περιβάλλον ξεκινά η νέα προσπάθεια για το Κυπριακό από τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία καλούνται να λύσουν ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Κι αυτό για να μπορέσουν να φθάσουν έχοντας απτά  αποτελέσματα στην προγραμματισμένη για τέλος Ιουλίου νέα άτυπη Διάσκεψη για το Κυπριακό.

Η κάθοδος της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, στο νησί γίνεται με αυτό τον στόχο και το ζητούμενο είναι να βρει τον τρόπο να πετύχει. Εγχείρημα καθόλα δύσκολο με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Ποια μεθοδολογία θα ακολουθήσει η κ. Ολγκίν; Η λογική που διέπει τις μέχρι τώρα κινήσεις  της αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού, είναι  πως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η συζήτηση των όποιων θεμάτων τίθενται εκατέρωθεν. Τούτο παραπέμπει σε προηγούμενες τοποθετήσεις της, στη διάρκεια συναντήσεων στο νησί, αλλά και εκτός, ότι  η Λευκωσία δεν θα πρέπει να έχει πρόβλημα να ακούσει την τουρκική θέση για κυριαρχική ισότητα! Ενδέχεται, είχε εξηγήσει σε προηγούμενο ταξίδι της, να εννοούν ( σ.σ. οι Τούρκοι) οτιδήποτε διαφορετικό από αυτό που η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί.

Πρόκειται προφανώς για μια προσέγγιση που είτε είναι επιδερμική ή κίνηση τακτικής, είτε αποσκοπεί να σύρει τη Λευκωσία στη συζήτηση της τουρκικής ατζέντας. Έχει εξηγηθεί στην κ. Ολγκίν- και τούτο θα επαναληφθεί εάν χρειαστεί- πως μια ερμηνεία υπάρχει για την κυριαρχική ισότητα και τούτη παραπέμπει στα δυο κράτη. Εσχάτως, πάντως, επιχειρείται να δοθεί η ερμηνεία από όσους στο εσωτερικό δεν ενοχλούνται με την τουρκική θέση, ότι αυτή συνδέεται με τη χαλαρή ομοσπονδία! Δηλαδή, ότι η κυριαρχική ισότητα θα αποτελέσει «θεμέλιο λίθο» της χαλαρής ομοσπονδίας!

Είναι σαφές πως μπροστά την ανυποχώρητη στάση της κατοχικής πλευράς αναζητούνται φόρμουλες, που να ικανοποιούν την Άγκυρα. Υπενθυμίζεται ότι ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, θέτει περαιτέρω και την αξίωση του για την αποδοχή των τριών «Α» (Απευθείας πτήσεις, Απευθείας εμπόριο και Απευθείας διεθνείς σχέσεις και επαφές του κατοχικού καθεστώτος). Θέση που απορρίπτει η ελληνική πλευρά.

Το έγγραφο Ολγκίν

Σημειώνεται περαιτέρω πως όταν ολοκληρωνόταν η προηγούμενη θητεία της κ. Ολγκίν, είχε υποβάλει στον Γ.Γ. του ΟΗΕ έγγραφο (το γνωστό  concept paper) με τις απόψεις της, περιλαμβάνοντας και εισηγήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι. Το περιεχόμενο του εγγράφου δεν κοινοποιήθηκε στους εμπλεκόμενους. Οι πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι η όλη προσέγγιση της για το τι θα πρέπει να γίνει στηρίζεται στο πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο θα διαφοροποιείται αναλόγως της προόδου των συζητήσεων. Οι συνεργάτες του Γενικού Γραμματέα θεωρούν πως σταδιακά θα συζητηθούν και οι έξι επικεφαλίδες του Πακέτου Γκουτέρες, θέτοντας στην ατζέντα τη χιαστί συζήτηση θεμάτων. Δηλαδή, να συζητείται, για παράδειγμα, το κεφάλαιο της Ασφάλειας με εκείνο της πολιτικής ισότητας. Ένα θέμα, που ενδιαφέρει την ελληνική πλευρά και ένα δεύτερο που ζητά επίμονα να τεθεί η τουρκική. Ενδέχεται λοιπόν η αποστολή της να στηριχθεί σε αυτή τη λογική.

Ορθώνονται τείχη

Είναι σαφές πως η αποστολή της κ. Ολγκίν περνά μέσα από ναρκοπέδια. Το χάσμα απόψεων παραμένει και θα επιχειρήσει να βρεί διέξοδο. Στην προηγούμενη αποστολή της ζητούσε από την ελληνοκυπριακή πλευρά να προχωρήσει σε μονομερείς κινήσεις ( άνοιγμα οδοφράγματος Μιάς Μηλιάς), ώστε να καλοπιάσουν την κατοχική δύναμη και να αλλάξει στάση.

Την ίδια ώρα, η κατοχική δύναμη με έντονο τρόπο ζητά να σταματήσουν οι διώξεις από την Κυπριακή Δημοκρατία σφετεριστών. Θέμα το οποίο αναμένεται ότι θα θέσει και στην κ. Ολγκίν ο Τατάρ, ζητώντας από αυτή να μεταφέρει- εκ νέου- την αξίωση του στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Δεν αποκλείεται δε να θέσει το θέμα των διώξεων ως προϋπόθεση για να αρχίσουν συζητήσεις.

Η κάθοδος Ολγκίν διαφοροποιείται ως προς το νέο δεδομένο που υπάρχει και είναι ο διορισμός του Απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν. Υπενθυμίζεται ότι ο εκπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη είχε δηλώσει αμέσως μετά το διορισμό του κ. Χαν, ότι ο Διεθνής Οργανισμός είναι έτοιμος να συνεργασθεί μαζί του.

Αναβαθμισμένη Τουρκία

Είναι σαφές πως η νέα προσπάθεια για το Κυπριακό επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στην περιοχή, αλλά και τη θέση των εμπλεκομένων στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Είναι σαφές πως η Τουρκία παρουσιάζεται αναβαθμισμένη στρατηγικά, έχει τα φώτα στραμμένα σε αυτή και αυτό επηρεάζει και την εν γένει συμπεριφορά της. Η Άγκυρα δεν έχει λόγο να συνεργασθεί σε αυτή τη φάση εκτός κι εάν γίνουν αποδεκτές οι αξιώσεις της για αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Τούτο δεν αναμένεται να γίνει και προφανώς το γνωρίζουν στην Άγκυρα.

«Δεν διακατέχομαι από μείζονα αισιοδοξία»

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε, όπως είναι γνωστό, την περασμένη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Στη διάρκεια της συνάντησης ο Γ.Γ., σύμφωνα με διπλωματική πηγή, επιβεβαίωσε ότι το Κυπριακό είναι βασική προτεραιότητα και θέλει να βάλει προσωπικό κεφάλαιο. Χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την τοποθέτηση της κ. Ολγκίν ως Προσωπικής Απεσταλμένης του για το Κυπριακό.

«Δεν διακατέχομαι από μείζονα αισιοδοξία, αλλά είμαστε σε καλύτερη μοίρα από ό,τι ήμασταν την τελευταία επταετία και έχει συντελεστεί πρόοδος», υποστήριξε ο κ. Γκουτέρες σημειώνοντας ότι «υπάρχει άμεση επαφή Χριστοδουλίδη με Τατάρ και πορευόμαστε στη διευρυμένη πενταμερή ώστε να προχωρήσει η εμπιστοσύνη μέσω θετικών μέτρων». Ο Γενικός Γραμματέας επανέλαβε πως καθοριστικός παράγοντας για να υπάρξει αποτέλεσμα είναι η Τουρκία υπενθυμίζοντας ότι τον Οκτώβριο θα διεξαχθούν «εκλογές» στα κατεχόμενα.

Σενάριο και για συλλήψεις Ελληνοκυπρίων!

Οι συλλήψεις Ελληνοκυπρίων, ως αντίποινα από τουρκικής πλευράς για να απαντήσει η κατοχική δύναμη στις συλλήψεις και διώξεις από την Κυπριακή Δημοκρατία σφετεριστών ελληνοκυπριακών περιουσιών, συζητείται ως σενάριο στα κατεχόμενα. Τούτο, μάλιστα, συζητείται δημόσια ενώ τίθενται και μια σειρά άλλα μέτρα, που «θα πρέπει να υιοθετηθούν» από το κατοχικό καθεστώς. Είναι σαφές πως αυτό το ενδεχόμενο- των συλλήψεων- θα προκαλέσει σειρά προβλημάτων, ωστόσο, δεν μπορεί να λειτουργήσει ως μπαμπούλας για να σταματήσει ο σχεδιασμός της Λευκωσίας. Αυτό, τουλάχιστον, αναφέρθηκε από αρμόδια πηγή.

Ο γνωστός Sabahattin İsmail, που διετέλεσε «ειδικός σύμβουλος» του Ραούφ Ντενκτάς, παρουσίασε αρθογραφικά πακέτο προτάσεων ως αντίποινα. Μεταξύ άλλων, ζητά όπως σταματήσει κάθε επαφή με την ελληνοκυπριακή πλευρά, η περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου να μεταβιβαστεί στη Διοίκηση Βακουφίων, η οποία είναι «ο κύριος ιδιοκτήτης της» και να αρχίσουν αμέσως «οι ετοιμασίες για διάνοιξή της για κατασκευές και επενδύσεις, στο πλαίσιο του αναπτυξιακού σχεδίου που είναι ήδη καταρτισμένο». Περαιτέρω αναφέρει πως πρέπει να εξαγγελθεί ότι θα συνεχιστεί η παραχώρηση ακίνητων περιουσιών ως περιουσίες ίσης αξίας, η οποία σταμάτησε κατά την περίοδο «διακυβέρνησης» του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος.

Σε σχέση με τις συλλήψεις αναφέρει τα εξής: «Πρέπει να καταρτιστεί κατάλογος με τίτλο ‘προς σύλληψη’ που θα περιλαμβάνει άτομα (συμπεριλαμβανομένων και πολιτικών), που σφάγιασαν Τούρκους, διέταξαν λεηλασίες, λεηλάτησαν τουρκική περιουσία και χωριά και διένειμαν τουρκική περιουσία στους Ελληνοκύπριους από τις 21 Δεκεμβρίου 1963 και εντεύθεν και οι συλλήψεις να γίνονται όταν τα άτομα αυτά εισέλθουν στην ”τ.δ.β.κ.”. Ο κατάλογος αυτός θα πρέπει να κοινοποιηθεί στην Interpol από τη Διεύθυνση Ασφαλείας της Τουρκίας».

Δεν είναι, πάντως, ο μόνος που εισηγείται συλλήψεις Ελληνοκυπρίων, αλλά το σενάριο αυτό φαίνεται να συζητείται στα κατεχόμενα σε διάφορα επίπεδα. Και θεωρείται ως μια κίνηση, που θα είναι «ισοδύναμο» μέτρο με εκείνο της Λευκωσίας. Τις συλλήψεις των σφετεριστών.

Την ίδια ώρα, ο λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών της αποσχιστικής οντότητας, Ταχσίν Ερτογρούγλου, σχολιάζοντας προτάσεις για κλείσιμο των οδοφραγμάτων, ισχυρίστηκε ότι, στο παρόν στάδιο, θα ήταν ωφέλιμο, από τα εννέα σημεία διέλευσης, να κλείσουν μόνο ένα ή δύο.

Παράλληλα αναπτύσσεται και μια συνωμοσιολογία στα κατεχόμενα. Βλέπουν προβοκάτσια και ισχυρίζονται πως κάποιοι στα κατεχόμενα πωλούν πληροφορίες και στοιχεία στην ελληνική πλευρά.

Είναι σαφές πως οι συλλήψεις σφετεριστών έχει προκαλέσει αναταράξεις στα κατεχόμενα και ψάχνουν να απαντήσουν εκβιάζοντας.