Δύο από τους σημαντικούς παίχτες του παρασκηνίου στο Κυπριακό, Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία εμφανίζονται υποστηρικτικοί προς τη προσπάθεια που έχει αναλάβει ο ΟΗΕ στο Κυπριακό μέσω της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα. Ουάσιγκτον και Λευκωσία στέλνουν μήνυμα προς την Μαρία Άνχελα Ολγκίν, διαμηνύοντας πως στην άτυπη πενταμερή της Νέας Υόρκης αναμένουν βήματα προς την κατεύθυνση της επανεκκίνησης των προσπαθειών με στόχο τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό.

Υποστήριξη και απαιτήσεις

Το βράδυ της Τετάρτης ο ύπατος αρμοστής της Βρετανίας στη Λευκωσία, Μάικλ Τέιθαμ, γιορτάζοντας μαζί με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη τα γενέθλια του Βασιλιά Καρόλου Γ’, μετέφερε την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου ενόψει της νέας άτυπης πενταμερούς που θα πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη στα τέλη Ιουλίου.

Ανέφερε ότι τι το Ηνωμένο Βασίλειο «χαιρετίζει το γεγονός ότι βρισκόμαστε ξανά σε μια ενεργό φάση διπλωματίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ με στόχο την εξασφάλιση μιας καθυστερημένης διευθέτησης του Κυπριακού». Το Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε ο κ. Τέιθαμ, «θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να υποστηρίξει αυτή τη διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της επερχόμενης συνάντησης 1+5 στη Νέα Υόρκη τον επόμενο μήνα».

Ένα 24ωρο προηγουμένως, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικλ Ρήγας, μιλώντας κατά το 40ο συνέδριο της ΠΣΕΚΑ πέραν από τη στήριξη της Ουάσιγκτον στην ειρηνική επανένωση του νησιού εξέφρασε την ελπίδα ότι «η συνάντηση του Γενικού Γραμματέα τον Ιούλιο θα συμβάλει σε μια σαφή πορεία προς ένα ειρηνική και ευημερούν μέλλον για όλους τους Κύπριους».

Απαιτήσεις με αποδέκτη την Ολγκίν

Το μήνυμα της Ουάσιγκτον ότι η συνάντηση του Ιουλίου θα πρέπει να ωθήσει την προσπάθεια στο Κυπριακό προς τα εμπρός βρίσκεται σε πλήρη ταύτιση με την προσέγγιση της Λευκωσίας η οποία και μέσω των δημόσιων παρεμβάσεων ζητά αποτελέσματα από την αποστολή Ολγκίν.

Στη δική του ομιλία  στην εκδήλωση της βρετανικής ύπατης αρμοστείας ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την εκτίμηση της Λευκωσίας για τη στήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένης και μέσω της ιδιότητάς του ως Μόνιμου Μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας, «στις προσπάθειές μας για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια βιώσιμη, διαρκή, συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, σταθερά αγκυρωμένη στο συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ».

Χαιρέτισε τους διορισμούς τόσο της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ όσο και του Ειδικού Απεσταλμένου του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «ως απτά βήματα που αποδεικνύουν τη δέσμευση για την Κύπρο και την επανέναρξη των συνομιλιών».

Ξεκάθαρος ο στόχος για τη Λευκωσία

Μιλώντας στην εκδήλωση της ΠΣΕΚΑ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης αναφέρθηκε στην αποστολή της Μαρία Άνχελα Ολγκίν:

«Προετοιμαζόμαστε για την πολυμερή Σύνοδο τον Ιουλίου και ο στόχος μας είναι ξεκάθαρος: να προχωρήσουμε με ένα αποφασιστικό βήμα προς την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.  Η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά, παραμένει ο πρωταρχικός μας στόχος.  Μια λύση πρέπει να διασφαλίζει μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.   Πρέπει να εγγυάται την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου – χωρίς ξένα στρατεύματα και αναχρονιστικά συστήματα εγγυήσεων.  Πρέπει να είναι σύμφωνη με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και να σέβεται πλήρως τις αρχές επί των οποίων εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση».

Ξεκαθάρισε περαιτέρω πως «η όποια συζήτηση για λύση δύο κρατών ή εκτός του πλαισίου των ΗΕ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτή».

Σημείο αναφοράς οι διμερείς σχέσεις

Και στις δύο εκδηλώσεις, σε Λευκωσία και Ουάσιγκτον, οι τέσσερις ομιλητές φρόντισαν να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις διμερείς σχέσεις ανάμεσα σε Κυπριακή Δημοκρατία με Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε επίσης ότι αυτή η ιδιαίτερη σχέση «δεν γνωρίζει όρια», σημειώνοντας ότι, είναι μια σχέση που δεν ξεχνά το παρελθόν της, ενώ ανανεώνει την υπόσχεσή της για το παρόν και το μέλλον της, με αποφασιστικότητα, αμοιβαίο σεβασμό και πάνω από όλα κοινό όραμα και σκοπό.

  • Πρόσθεσε ότι δεν ήταν τυχαίο ότι οι τελευταίοι εννέα μήνες σημαδεύτηκαν «από την ιστορική επίσκεψη του πρωθυπουργού Στάρμερ στην Κύπρο τον περασμένο Δεκέμβριο – την πρώτη Βρετανού πρωθυπουργού εδώ και πάνω από μισό αιώνα». Αυτή η επίσκεψη, είπε, έγινε μετά τη δική του επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό Στάρμερ, δύο μήνες νωρίτερα τον Οκτώβριο, και «φυσικά την τρίτη μας συνάντηση σε λιγότερο από ένα χρόνο στο Λονδίνο τον περασμένο Μάιο».

Ο κ. Τέιθαμ τόνισε πως η ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη «έχει δει τη διμερή σχέση μεταξύ των δύο χωρών μας να φτάνει σε νέα ύψη». «Η συνεργασία καθοδηγείται από την κορυφή προς τα κάτω και από την πολύ παραγωγική σχέση που έχετε δημιουργήσει με τον Πρωθυπουργό μου, Κιρ Στάρμερ», είπε στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, σημειώνοντας ότι οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν τρεις φορές τους τελευταίους εννέα μήνες, συμπεριλαμβανομένης – τον Δεκέμβριο – κατά τη διάρκεια της πρώτης διμερούς επίσκεψης Βρετανού Πρωθυπουργού στην Κύπρο μετά από πάνω από πενήντα χρόνια.

«Αυτό έχει καθιερώσει μια συχνότητα επαφών υψηλού επιπέδου μεταξύ των δύο χωρών μας, η οποία πιστεύω ότι πρέπει να είναι άνευ προηγουμένου», είπε, προσθέτοντας ότι αυτή η συνεργασία στο υψηλότερο επίπεδο «οδηγεί την καθημερινή μας συνεργασία στην εξωτερική πολιτική, στην άμυνα και την ασφάλεια, στην αντιμετώπιση του παράνομου χρήματος, στην προώθηση των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δεσμών, στην ενίσχυση των εμπορικών μας σχέσεων και σε πολλούς άλλους τομείς».

Σημείο αναφοράς οι σχέσεις των δύο χωρών

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι “το εμπόριο και οι επενδύσεις αποτελούν θεμέλια της σχέσης ΗΠΑ–Κύπρου”.  Έκανε αναφορά στο πρόσφατο ταξίδι του Προέδρου Χριστοδουλίδη στις ΗΠΑ και πρόσθεσε πως ζητήματα όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για ανάπτυξη και η αντιμετώπιση κυβερνοαπειλών είναι ζωτικής σημασίας για αμερικανικές και κυπριακές επιχειρήσεις.

“Ενθαρρύνουμε την Κύπρο να εφαρμόσει έναν μηχανισμό ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων, ώστε οι επενδύσεις να ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα του κυπριακού λαού και να αποφέρουν οικονομικά οφέλη χωρίς να διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια. Η Ελλάδα έχει ήδη υιοθετήσει αντίστοιχη νομοθεσία και καλωσορίζουμε την εξέταση ανάλογης ρύθμισης από την κυπριακή Βουλή. Εταιρείες όπως η Chevron και η ExxonMobil, ηγέτιδες στην ανάπτυξη υπεράκτιων υδρογονανθράκων, επενδύουν επίσης στην Κύπρο”, ανέφερε.

Μέση Ανατολή και συνεργασία

Επεσήμανε ότι οι επενδύσεις τους συμβάλλουν στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, αντιμετωπίζουν απειλές και ενισχύουν τις περιφερειακές οικονομικές συνεργασίες και υπογράμμισε ότι “προσβλέπουμε και στις ευκαιρίες που προσφέρει το σχήμα 3+1, που ενώνει τις ΗΠΑ, την Κυπριακή Δημοκρατία, την Ελλάδα και το Ισραήλ για την ενίσχυση οικονομικών δεσμών, ιδιαίτερα στην ενέργεια και τις επενδύσεις”.

  • “Η πάγια θέση μας είναι πως η αξιοποίηση των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να προάγει τη συνεργασία και να παρέχει στέρεη βάση για σταθερή ενεργειακή ασφάλεια και ευημερία στην περιοχή. Οι ΗΠΑ συμμετείχαν για πρώτη φορά στις τριμερείς του σχήματος 3+1 επί πρώτης διακυβέρνησης Τραμπ και δεσμευόμαστε να προωθήσουμε περαιτέρω αυτή τη συνεργασία” ανέφερε ο κ. Ρήγας και πρόσθεσε ότι “η συνεργασία μας με την Κύπρο υπερβαίνει το διμερές επίπεδο”.

Ενδεικτικό παράδειγμα, ανέφερε, είναι το Κέντρο Εκπαίδευσης CYCLOPS στη Λάρνακα που “έχει εκπαιδεύσει εκατοντάδες Κυπρίους αξιωματούχους και χιλιάδες από 20 χώρες της περιοχής σε θέματα ασφάλειας συνόρων, μη διάδοσης, κυβερνοασφάλειας, ναυτικής ασφάλειας και άλλα”.

Σε νέα ύψη οι σχέσεις

Στη δική του ομιλία ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε πως «τα τελευταία δύο χρόνια είδαμε αυτή τη σχέση να φτάνει σε νέα ύψη». Σημειώνοντας τα εγκαίνια του στρατηγικού διαλόγου μεταξύ ΚΔ και ΗΠΑ πριν από ένα χρόνο και την ιστορική επίσκεψη Χριστοδουλίδη στο Λευκό Οίκο.