Πριν λίγα χρόνια το εγχείρημα θα παρέπεμπε σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Σήμερα όμως, η ύπαρξη ενός τεράστιου θερμοκηπίου σε μια μεγαλούπολη, όχι μόνο αποτελεί πραγματικότητα αλλά είναι και η απάντηση σε πολλά προβλήματα. Το Agrotopia στο Βέλγιο δείχνει τον δρόμο.
Το Agrotopia στην πόλη Roeselare του Βελγίου συνδυάζει αρχιτεκτονική, τεχνολογία, μηχανική και αστική γεωργία και είναι το μεγαλύτερο δημόσιο κτίριο στην Ευρώπη που έχει να κάνει με την παραγωγή τροφίμων. Πρόκειται για ένα θερμοκήπιο έκτασης 9.500 τ.μ. το οποίο έχει εγκατασταθεί στην οροφή υφιστάμενων εγκαταστάσεων της εταιρείας REO Veiling που ήδη ασχολείτο με την εμπορία τροφίμων. Σχεδιασμένο από τους αρχιτέκτονες van Bergen Kolpa με έδρα το Ρότερνταμ σε συνεργασία με το META Αrchitectuurbureau από την Αμβέρσα και φτιαγμένο από αλουμίνιο, χάλυβα και γυαλί, συγχωνεύεται άψογα με τη μονολιθική βάση από σκυρόδεμα του βιομηχανικού κτιρίου από κάτω.
Για την ολοκλήρωση του προγράμματος οι αρχιτέκτονες ζήτησαν τη βοήθεια πανεπιστήμιών και ερευνητικών κέντρων ειδικών στον τομέα της φυτοκομίας θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου, μέσα στον περίπλοκο δομικό σχεδιασμό του, φιλοξενεί εγκαταστάσεις αιχμής για έρευνα στην καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών. Ένα ιδιαίτερα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό εντός του συγκροτήματος είναι η δημιουργία τεσσάρων κλιματικών ζωνών που επιτρέπουν την ανάπτυξη προϊόντων με διαφορετικές ανάγκες. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν εύκολο να εφαρμοστεί.
Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, σημαντικό μέλημα ήταν η συμφιλίωση της ζήτησης για ζεστές και υγρές συνθήκες που αντιγράφουν τα εγγενή οικοσυστήματα των φυτών που καλλιεργούνται στα θερμοκήπια, με τα πρότυπα θερμικής άνεσης που θα απαιτούνται για εργαζόμενους και επισκέπτες. Για να επιτευχθεί αυτό δημιουργήθηκαν χώροι box-in-box, έτσι ώστε οι περιοχές που είναι αφιερωμένες στην έρευνα και την εκπαίδευση να έχουν κατάλληλο κλίμα για τους ανθρώπους που εργάζονται. Για δημόσιους χώρους, χρησιμοποιήθηκε ομίχλη για να μετριάσει την ψύχρα του ανέμου. Ξεκινώντας από τον διάδρομο επισκεπτών γύρω από την περιφέρεια του κτιρίου, δημιουργήθηκαν buffer zones και μεθόδοι θέρμανσης για τη ρύθμιση των εσωτερικών συνθηκών.
Εκτός από αυτές τις ζώνες, η κατασκευή έχει επίσης εξοπλιστεί με υπερσύγχρονους μηχανισμούς συλλογής βρόχινου νερού και καινοτόμα συστήματα ανάκτησης νερού – το τελευταίο λέγεται ότι επαναχρησιμοποιεί τη θερμότητα των αστικών αποβλήτων για το σκοπό αυτό.
Το θερμοκήπιο διαθέτει επίσης ένα αίθριο διπλού ύψους που σχεδιάστηκε για να υποστηρίζει κάθετη καλλιέργεια. Το τμήμα αυτό έχει μια οριζόντια πολυεπίπεδη κατασκευή που εγγυάται ηλιακό φως για τις καλλιέργειες. Στη βάση του υπάρχουν σιλό που συλλέγουν και αποθηκεύουν το νερό της βροχής που πέφτει από την οροφή και στη συνέχεια χρησιμοποιείται για την άρδευση του θερμοκηπίου.
Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, σχεδόν καθόλου νερό δεν σπαταλάται, με την απορροή από την άρδευση να ανακυκλώνεται και να επαναχρησιμοποιείται. Η νέα δομή επαναχρησιμοποιεί επίσης την πλεονάζουσα θερμότητα από κοντινό αποτεφρωτή απορριμμάτων για να θερμάνει το θερμοκήπιο όταν είναι απαραίτητο. Ο κυκλικός σχεδιασμός και η αποτελεσματική διαχείριση των πόρων ήταν πρωταρχικής σημασίας στον σχεδιασμό του κτιρίου. «Ένα ενιαίο κτήριο με διαφορετικές κλιματικές ζώνες, βιώσιμη και οικονομική χρήση του χώρου, έρευνα για φυλλώδη λαχανικά και οπωροκηπευτικά στην πόλη, άνοιγμα της ταράτσας σε δημόσια λειτουργία, κυκλική χρήση του χώρου και της ενέργειας είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά», λέει ο διευθυντής του Meta Architectuurbureau Niklaas Deboutte.
Το Agrotopia αποτελεί μέρος πιλοτικών έργων της Φλαμανδικής Κυβέρνησης για ένα παραγωγικό τοπίο (PPPL), ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτεί καινοτόμα κτιριακά έργα που ανταποκρίνονται στις κοινωνικές προκλήσεις. Το κτίριο αποτελεί παράδειγμα για τη μελλοντική παραγωγή τροφίμων στις πόλεις, την μεγιστοποίηση χρήσης του χώρου, την κυκλική χρήση ενέργειας και νερού και τη βελτίωση της βιωσιμότητας της κηπουρικής θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα, η Agrotopia θα εκπαιδεύσει τη νέα γενιά αγροτών πόλεων. Δεν θα μάθουν μόνο πώς να καλλιεργούν λαχανικά και φρούτα, αλλά θα μάθουν επίσης πώς να εργάζονται με νέες τεχνολογίες γεωργίας.
Ελεύθερα 15.1.2023
