Ποιος φοβάται το AIDS;

Μικρή υπενθύμιση για την 1η Δεκεμβρίου της ευθύνης.

«Αν σου πω, στο τέλος της εξέτασης, πως το αποτέλεσμα είναι θετικό, πώς θα αντιδράσεις;». Ακούμπησα την πλάτη μου στην καρέκλα, κοίταξα για λίγο έξω από το παράθυρο, στον ακάλυπτο χώρο, ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για την «προφύλαξη μετά την έκθεση-PEP» που βρισκόταν δίπλα από το δεξί μου χέρι και τον κοίταξα στα μάτια.

«Δεν σκέφτηκες το ενδεχόμενο;», με ρώτησε. «Το είχα απωθήσει. Και τώρα που το αναφέρεις το συνειδητοποιώ ξανά», είπα. «Λοιπόν;», είπε και καθάρισε με οινόπνευμα τον δείχτη του αριστερού μου χεριού για να το τρυπήσει παίρνοντας αίμα – η μέθοδος λέγεται «rapid test» (πόσο οικείος πια σ’ εμάς όρος) και το ποσοστό εγκυρότητας κυμαίνεται από 99,6% έως 100%. «Νομίζω πως θα ήμουν ψύχραιμος», του είπα. Αν και δεν ήμουν απολύτως βέβαιος. «Συνήθως πώς αντιδρούν αυτοί που τους λες πως πρέπει να κάνουν επανεξέταση – προφανώς γιατί το αποτέλεσμα δείχνει να είναι θετικό στον ιό;». Παίρνοντας το αίμα μου, το έβαλε σε κάποια μικρά μπουκαλάκια και κάλυψε με τσιρότο το τρύπημα στο δάχτυλό μου. «Ποικιλοτρόπως. Άλλοι είναι ήρεμοι, άλλοι κλαίνε ξαφνικά, άλλοι ρωτούν να μάθουν περισσότερα και πώς να αντιμετωπίσουν όλο αυτό που συμβαίνει, άλλοι μου ζητάνε να πάω μαζί τους σε κάποιο κρατικό νοσοκομείο γιατί δεν είναι έτοιμοι να το αναφέρουν ούτε καν στον κολλητό τους – μου ‘χει τύχει ακόμη και λιποθυμία». Κοίταξα ξανά το αίμα που μαζί μ’ ένα υγρό που διαλυόταν μέσα σ’ αυτό είτε σκούραινε είτε γινόταν κατάλευκο. «Λοιπόν; Τι δείχνει;».

Όταν έγινε πέρσι, τέτοιες μέρες, η συνέντευξή μας με την κυρία Φρύνη Βεναρδή που αναδημοσιεύεται σήμερα τιμής ένεκεν -αυτής της γυναίκας σύμβολο στον αγώνα κατά του aids, κι αυτό δεν είναι καθόλου σχήμα λόγου όταν κάποτε έπρεπε να μετακινήσει βουνά· τα βουνά της προκατάληψής μας- της είχα μιλήσει, όχι μόνο για την σπουδαιότητά της, αλλά και για τους σπουδαίους νοσηλευτές και γιατρούς της «Γρηγορίου» – διακριτικοί, αποτελεσματικοί, ευγενικοί, σχολαστικοί· ανθρώπινοι. Κι είπα στην κ. Φρύνη Βεναρδή, στο τέλος εκείνης της συγκλονιστικής της αφήγησης, «ευτυχώς που βρήκατε το κουράγιο να μιλήσετε τότε, σε χρόνια που το aids ήταν συνώνυμο της κατάρας». Ήξερα πως χίλιες φορές θα ‘θελε να ‘χε κοντά της τον Γρηγόρη της, τα παιδιά του, τα εγγόνια της ίσως, την ευτυχία του και την αγάπη του – αλλά της είπα, σαν παρηγοριά, πως χίλιοι, δέκα χιλιάδες Γρηγόρηδες γέννησε μετά, εκατό χιλιάδες Γρηγόρηδες έκανε παιδιά δικά της και τους χάιδεψε τρυφερά το πονεμένο τους σώμα σα να ‘ταν άγιο, παρηγορώντας ίσως κάπως κι η ίδια την μεγάλη τρύπα στην καρδιά της.

«Έζησα σε μια εποχή που κανείς δεν μιλούσε γι’ αυτό το θέμα. Κι αυτή η δύναμη προερχόταν από μέσα μου, όταν θυμόμουν το γιο μου, το Γρηγόρη μου. Του το είχα υποσχεθεί, άλλωστε. Εκείνος με είχε ρωτήσει, κάποια στιγμή: “Μάμα, εσύ μετά τι θα κάνεις;” – εννοώντας “όταν φύγω εγώ από τη ζωή, εσύ τι θα κάνεις;”. Κι αυθόρμητα γύρισα και του είπα: “Θα βοηθήσω τα παιδιά με aids!”. Γύρισε το κεφάλι του, με είδε, προσπάθησε και μου έστειλε το πιο ευτυχισμένο του χαμόγελο… Και μου είπε: “Ναι! Αυτή είναι η μανούλα μου…”. Σαράντα μέρες αφότου συγχωρέθηκε ο Γρηγόρης, έπειτα από μια μακρά περίοδο που είχα ξεμάθει να βγαίνω έξω, να βλέπω τις φίλες μου, να συζητώ για την καθημερινότητα, κάλεσα στο σπίτι μου τον δημοσιογράφο, Παύλο Παύλου, από το ΡΙΚ, και του έδωσα συνέντευξη για όσα προηγήθηκαν. Τα τηλεφωνήματα που ξεκίνησα να παίρνω, τα μηνύματα, ήταν τόσα πολλά… Ήταν πολύς ο κόσμος. Ένας κόσμος που καταλάβαινε πλέον ότι πρέπει να αποδεχόμαστε τον κάθε άνθρωπο όπως είναι. Εγώ ήμουνα μέσα στο σπίτι μου, στη θλίψη μου, στην απελπισία μου, αλλά έβλεπα πως υπήρχαν άνθρωποι που έπαιρναν κουράγιο – κι έτσι ξεκίνησε ένας μακρύς αγώνας μέχρις ότου καταφέρουμε να δημιουργήσουμε κάποια πράγματα στην Κύπρο, όπως είναι η “Γρηγόριος Κλινική”, στη Λάρνακα. Και, κυρίως, να ενημερώσουμε, σε μια εποχή που ο κόσμος πίστευε πως το aids είναι κατάρα… Πιστεύω πως πάντα ήμουν δυνατή. Αλλά δεν το ήξερα. Έπειτα έγραψα και τον “Γολγοθά” – ένα βιβλίο που πήγε παντού, που το διάβασαν τόσοι πολλοί… Υπηρετούσα το χρέος μου. Οι περιστάσεις με έκαναν ακόμη πιο δυνατή».

«Όποτε πηγαίνω πια στη “Γρηγόριο Κλινική”, είναι σα να βοηθώ τον Γρηγόρη μου. Έτσι αισθάνομαι. Γι’ αυτό πάλεψα για να γίνει αυτή η Κλινική – για να βοηθήσω τα υπόλοιπα παιδιά. Θυμάμαι, μια φορά, είχα πάει στην Κλινική κι είδα ένα παιδί που δεν το γνώριζα προηγουμένως. Και μου είπε: “Ο Γρηγόρης ήταν τυχερός, γιατί είχε μια μάνα σαν εσένα. Ενώ εμένα η μητέρα μου με πέταξε, δεν με χάιδεψε ποτέ αφότου αρρώστησα”. Και λέω: “Είναι δυνατόν;”. Ήταν πολύ δύσκολες οι εποχές, έπρεπε να μιλώ, έπρεπε να βγω μπροστά, πήγαινα στα χωριά και έκανα ομιλίες, εξηγούσα, άρχισα δράση αμέσως – και πού δεν πήγα; Θυμάμαι χαρακτηριστικά τότε, όταν με ρωτούσε ο άντρας μου κάθε φορά “που πας;” του έλεγα πάντα “πάω να βοηθήσω, δεν χρειάζεται να ξέρεις λεπτομέρειες. Έχω ιερό καθήκον!”. Με το να βοηθώ παρηγοριόμουνα. Ήταν σα να βοηθούσα το παιδί μου. Ήταν σα να βοηθούσα τον Γρηγόρη μου… Πρέπει, επίσης, να αναφερθώ -όχι ονομαστικά, για να μην αδικήσω κάποιους- στους συνοδοιπόρους μου σε αυτό τον αγώνα – και είχα την ευλογία να έχω πολλούς και πολλές. Χωρίς όλους αυτούς, τίποτα δεν θα γινόταν! Αυτό που θα ‘θελα να πω σήμερα σε μια μάνα που θα της πει το παιδί της πως έχει διαγνωστεί με aids, είναι ότι θα πρέπει να το αγκαλιάσει. Να είναι “εκεί”. Να το αγαπά… Είναι το παιδί της!».