Η Μαρία Βαρνακκίδου εντοπίζει κοινά στοιχεία ανάμεσα στον τζόγο και την καλλιτεχνική δημιουργία.
Ο ΘΟΚ «τζογάρει» με χαμηλό ρίσκο δίνοντας τα ηνία της παραγωγής της Νέας Σκηνής με την κλασική κωμωδία του Νικολάι Γκόγκολ «Οι παίχτες» σε μια ανερχόμενη σκηνοθέτρια. Η Μαρία Βαρνακκίδου έδωσε τα διαπιστευτήριά της στην κυπριακή θεατρική σκηνή με πιο εναλλακτικές προτάσεις ή και παραστάσεις επινοημένου θεάτρου και πλέον ήρθε η ώρα ν’ «ανοίξει τα χαρτιά της» και στο κρατικό θέατρο. Αυτό συμβαίνει μ’ ένα έργο που γράφτηκε το 1840 και εμβαθύνει στην ανθρώπινη φύση με όχημα το πάθος για τον τζόγο, την απόγνωση της κτητικότητας και την τέχνη της εξαπάτησης. Η σκηνοθέτρια αποπειράται να εισχωρήσει στη σατιρική του φόρμα και να εντοπίσει τις σημερινές δόσεις αλήθειας του και δηλώνει έτοιμη να «δώσει ρέστα» με όλο της το καλλιτεχνικό είναι για να φέρει εις πέρας την αποστολή. Ορμώμενη από το βασανιστικό πάθος της δημιουργίας, η Μαρία Βαρνακκίδου απαντά σ’ ένα ερωτηματολόγιο με χαρτοπαικτικούς όρους.
– Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα αυτής της παράστασης; Ένα στοίχημα αυτής της παράστασης είναι ο θεατής να βιώσει τόσο τα κωμικά στοιχεία του έργου, όσο και να αποκομίσει τα βαθύτερα νοήματα και τη σημασία του έργου.
– Σε ποια στοιχεία ποντάρει η πρότασή σας για να επικοινωνήσει το διαχρονικό έργο του Γκόγκολ; Καταρχάς, ένα σημαντικό στοιχείο είναι η εξαιρετική ομάδα που δημιουργήσαμε. Η παράσταση δεν θα ήταν αυτό που είναι αν δεν είχε βάλει το λιθαράκι του ο καθένας από την ομάδα. Θεωρώ ότι, αν και 181 χρόνια μετά από την συγγραφή του έργου, το σύγχρονο ανέβασμά της θα δείξει πόσο τρομακτικά επίκαιρα είναι τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται. Η παράσταση θα έχει μια απόχρωση από μια κοινωνία του «να γίνουμε πλούσιοι», «να κάνουμε επίδειξη», «να φάμε τον άλλο», που είναι και κάποιες από τις πτυχές της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας.
– Αυξάνεται η μειώνεται το περιθώριο ρίσκου σε μια παραγωγή που ετοιμάζεται στο πλαίσιο –και υπό τη σκέπη- του κρατικού θεάτρου; Εξαρτάται. Εάν για παράδειγμα η έκφραση «Μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα άλλο αγόρι και ένα κορίτσι ένα άλλο κορίτσι;» θεωρείται ρίσκο, τότε υποθέτω ότι αυξάνεται. Βέβαια, προσωπικά δεν θεωρώ ότι είναι ρίσκο μια τέτοια ατάκα, ούτε πιστεύω ότι οι συνάδελφοι της συγκεκριμένης παραγωγής θεώρησαν ότι ρισκάρουν. Βέβαια, είναι φανερό ότι και το ίδιο το κρατικό θέατρο συχνά υποχρεούται να ακολουθεί αποφάσεις άλλων. Οπότε θα έλεγα ότι δεν είναι τόσο εύκολο να ρισκάρεις όταν είσαι υπόλογος σε πολλούς. Ωστόσο, το να έχεις την ευκαιρία να δημιουργείς χωρίς να αγχώνεσαι πώς θα πληρωθούν οι ηθοποιοί κι αν θα βγουν τα έξοδα της παραγωγής από τις πωλήσεις εισιτηρίων, αυτό είναι ένα δώρο.
– Ποιο θεωρείς ότι είναι το πιο δυνατό σου χαρτί ως σκηνοθέτρια; Προσπαθώ να σκέφτομαι αντισυμβατικά με στόχο μια καινοτόμο σκηνοθετική ματιά. Επίσης, προσπαθώ να δίνω μεγάλη σημασία στο σεβασμό προς τους συνεργάτες μου και αναγνωρίζω τη συμβολή που έχουν στο έργο συνολικά.
– Θα έβρισκες κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στην έξαψη που προκαλεί ο τζόγος και στην έξαψη που προκαλεί η θεατρική δημιουργία; Κάποια πιθανά κοινά χαρακτηριστικά είναι η αίσθηση της ευχαρίστησης, του ρίσκου, της συνύπαρξης. Επίσης το βασανιστικό πάθος του να θέλω να δημιουργώ ξέροντας ότι το πιθανότερο είναι ότι δεν θα βγάλω λεφτά από το θέατρο. Η ντοπαμίνη που εκρήγνυται σε τέτοιες καταστάσεις, είναι ακόμη ένα κοινό στοιχείο. Μπορεί να μην παίζουμε όλοι τζόγο, αλλά σχεδόν όλοι έχουμε ένα είδος εθισμού. Ο εθισμός, είτε είναι ψυχολογικός, χημικός, τεχνολογικός, ή πληροφοριακός, δεν ξεχωρίζει φύλο ούτε κοινωνικό στάτους.

– Σε ποιο θέατρο παίζεις τα ρέστα σου καλλιτεχνικά; Το θέατρο για μένα είναι τρόπος έκφρασης και δημιουργίας ερωτημάτων. Δεν μου αρέσει να κάνω θέατρο για να εντυπωσιάζω, αλλά για να επικοινωνώ με τους ανθρώπους. Οπότε, σε οποιοδήποτε θέατρο κληθώ να δημιουργήσω, θα βάλω τα δυνατά μου να αποδώσω, να «δώσω ρέστα» με όλο μου το καλλιτεχνικό είναι.
– Σε ποιες πρακτικές και νοοτροπίες πηγαίνεις πάσο στο θέατρο; Σε καμία πρακτική δεν πηγαίνω πάσο, γενικά θεωρώ ότι όλες οι πρακτικές, μεθοδολογίες, τάσεις και ερεθίσματα είναι χρήσιμα. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη και απολύτως σωστή πρακτική, θεωρώ ότι οι πρακτικές υπάρχουν κι ο κάθε καλλιτέχνης έχει το ελεύθερο και οφείλει να πειραματιστεί μαζί τους. Όμως, πηγαίνω πάσο σε οποιαδήποτε νοοτροπία υποστηρίζει τον συντηρητισμό, την πατριαρχία, κάθε είδους κακοποίηση, αναχρονισμό και οπισθοδρομικές αναφορές.
– Νοείται δημιουργική διεργασία χωρίς ρίσκο, ανατροπές, ανταγωνισμούς και μπλόφες; Όπως κάθε δουλειά -είτε θεωρείται δημιουργική είτε όχι- έχει τις εντάσεις της, τα ρίσκα, τους ανταγωνισμούς ακόμη και τις μπλόφες της, έτσι συμβαίνει και στο θέατρο. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με το ότι καλείσαι να συνεργαστείς με άλλους ανθρώπους και πάντα έρχεσαι αντιμέτωπος με διαφορετικές προσωπικότητες. Η θέση του σκηνοθέτη πολλές φορές λειτουργεί όπως ενός ψυχολόγου. Χρειάζεται να έχεις τη δύναμη και την υπομονή να αντιμετωπίζεις τον καθένα από την ομάδα σου με τον συγκεκριμένο τρόπο που χρειάζεται, εάν επιθυμείς να έχεις αρμονία στις πρόβες.
– Είναι η ζωή μας μια παρτίδα χωρίς τέλος; Και ποιος είναι συνήθως ο κερδισμένος; Δυστυχώς ή ευτυχώς υπάρχει το τέλος και όλοι γνωρίζουμε ότι κάποια μέρα θα έρθει, είτε μας αρέσει είτε όχι. Το θέμα είναι ότι δεν ξέρουμε πότε θα έρθει. Οπότε, καλό είναι να ζούμε -όσο αντέχουμε- την κάθε στιγμή, χωρίς να είμαστε εγκλωβισμένοι στο πριν ούτε τυφλωμένοι για το μετά. Να είμαστε δοτικοί, να έχουμε ενσυναίσθηση και να μη μας νοιάζει τι μπορεί να κάνουν οι άλλοι καλύτερα από μας. Κερδισμένος είναι αυτός που δέχεται τη ζωή του και δεν αναζητά συνεχώς παραπάνω.
– Είμαστε όλοι εν δυνάμει χάστες στην παρτίδα της ζωής; Όπως γράφει και ο Γκόγκολ: «…χάνεις- κερδίζεις, λίγη σημασία έχει. Σημασία έχει να έχεις την ψυχή σου ήρεμη.»
- INFO «Οι Παίχτες» του Νικολάι Γκόγκολ, Νέα Σκηνή ΘΟΚ κάθε Παρασκευή, Σάββατο στις 8.30μ.μ. και Κυριακή στις 6μ.μ. 1/2 Λάρνακα, 8/2 Πάφος, 15/2 Λεμεσός, 77772717