Ο Χρίστος Χατζήπαπας, σε στιγμές παράξενης συνειδητοποίησης, θεωρεί το τέταρτο μυθιστόρημά του «Καλύτερα να μην συναντιόμασταν», που έχει μόλις κυκλοφορήσει, ως το «κύκνειο άσμα» του. Με σημείο εκκίνησης ένα ερωτικό τρίγωνο και όχημα τη βιωμένη ιστορία, το magnum opus του βραβευμένου λογοτέχνη εκφράζει πράγματα που καμιά μελέτη δεν μπορεί να εκφράσει. Ίσως γι’ αυτό να χαρακτηρίζεται ως το βιβλίο της Κύπρου και του λαού της.
– Γιατί θα ήταν «καλύτερα να μη συναντιόμασταν»; Μιλάμε για ένα ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα σ’ ένα νεαρό άντρα και μια νιόπαντρη γυναίκα στην Κερύνεια, το οποίο εμπεριέχει ηδονικό πόνο. Στην αρχή και πριν από τη σαρκική πραγμάτωσή του, οι τύψεις με τη μορφή σκυλιών, παρακολουθούν άγρυπνα, πλέκονται απειλητικά στα πόδια τους. Με τη φανταστική δολοφονία τους, στα πλαίσια της αντιεχινοκοκιακής εκστρατείας που ήταν εκείνα τα χρόνια στο απόγειό της, οι εραστές περνούν σε μια φάση ανεμελιάς, προσωρινής, ωστόσο. Είναι οικογενειακοί φίλοι. Η 15η Ιουλίου 1974 χωρίζει τον έρωτά τους στα δύο, όπως και την Κύπρο. Κι όταν ακόμη μετά τον χαλασμό ξαναβρεθούν, κουβαλώντας τις τραυματικές εμπειρίες τους, ο έρωτας, αν και δυνατός όσο ποτέ, δεν τολμά να προβάλει καθαρά το πρόσωπό του, παρά λαθροβιεί αφού εκείνη δηλώνει πως θα περιμένει τον άντρα της, που είναι πια αγνοούμενος. Ζουν κι οι δύο τον ερωτικό τους πόνο. Πάντως ο σχεδιαστής του εξωφύλλου φροντίζει στον τίτλο να θέσει σε… συσκότιση το «μην», αν δεν το ακυρώνει κάποτε ανάλογα με τον φωτισμό, λες κι αφήνει ένα παράθυρο ανοικτό…
– Τι συμβολίζει η κλωστή αίματος στον πίνακα του εξωφύλλου, της Σοφίας Χατζήπαπα; Η γραμμή αίματος είναι ένα ωραίο εύρημα της ζωγράφου, αφού συμβολικά χωρίζει όχι μόνο τους δυο εραστές αλλά και την Κύπρο.
– Ποια θέση κατέχει αυτό το μυθιστόρημα στην εργογραφία σου; Στην ψυχή μου κατέχει την πρώτη θέση, ενώ στη σειρά των έργων μου την τελευταία. 13η, νομίζω, πέραν από τις μεταφράσεις. Σε στιγμές παράξενης συνειδητοποίησης το ονομάζω ως κύκνειο άσμα μου, παρόλο που στα συρτάρια υπάρχει ένα παλαιότερο μυθιστόρημα και μερικά διηγήματα, τα οποία, όμως, δεν αδημονούν να βγουν στην πιάτσα. Λες και φοβούνται μετά απ’ αυτό.
– Τελικά, θα έλεγες ότι τη μεγάλη ιστορία τη συνθέτουν οι μικρές; Ναι, οι μικρές ιστορίες συνωθούνται στο ενιαίο, ενίοτε ερωτικά κι άλλοτε με την κακεντρεχή Ιστορία μας, που θέλει να φρυάξει. Δεν αντέχεται, δεν αντέχει τον εαυτό της. Έτσι, από κοινού συνθέτουν ένα αδιάσπαστο σύνολο, δουλεύουν μαζί στη σύνθεση του μυθιστορήματος. Την ερωτική ιστορία διαδέχεται συχνά ένας θυμός αναμνήσεων, απ’ αυτές που χάραξαν για πάντα τη μνήμη μας ως λαού.
– Πού συναντά ο έρωτας τη μεγάλη προδοσία; Ο έρωτας είναι εξαρχής προδομένος από τα ίδια τα γεγονότα τα οποία τον απωθούν ή καλύτερα τον εξορίζουν, αφού οι συντελεστές του βρίσκονται σε «διωγμό» από την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος αλλά στη συνέχεια και από την Τουρκική εισβολή, αφού ο άντρας στην υπόθεση βρίσκεται αιχμάλωτος την Τουρκία, η δε κοπέλα, εκτοπισμένη από την Κερύνεια, μα και από την ψυχή της, αφού ο σύζυγός της παραμένει αγνοούμενος.
– Η διαδικασία έρευνας και συγγραφής αυτού του βιβλίου σε ώθησε να δεις διαφορετικά τα γεγονότα σε σχέση με τη σύγχρονη ιστορία και τις ερμηνείες τους; Η νοητική διεργασία στο να ειπωθεί η προδοσία με το όνομά της, ξεκίνησε όταν ο κύριος Αναστασιάδης εξελέγη για δεύτερη φορά. Στην πρώτη του θητεία τον υμνούσα για τη διάθεσή του να λύσει το Κυπριακό, να απαγκιστρωθούμε από την κακουχία του τόπου και να προχωρήσουμε μπροστά. Στη δεύτερή του εκλογή ένιωσα ακόμη και στο σώμα μου, τον δηλητηριώδη ιστό αράχνης που άπλωσε πάνω από την Κύπρο. Το ένιωσα σαν το φαρμακερό πουκάμισο του Κένταυρου Νέσσου που είχε τυλίξει την Κύπρο, μα και το ίδιό μου το σώμα. Η έρευνα για την προδοσία της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β, διήρκεσε καιρό, μέσα από θύμησες οδυνηρές, βιβλία, το διαδίκτυο αλλά και αφηγήσεις φίλων. Οι Χρ. Αναστασίου και Απόλλωνας Κουμίδης με «συνταξίδεψαν» στην αιχμαλωσία τους στην Τουρκία. Σημαντικές και κάποιες μαρτυρίες του Χρ. Ζάνου, τις οποίες ήλεγξα επί του πεδίου, όπως η περίπτωση δολοφονίας ενός Τουρκοκύπριου από τον ιερέα έξω από την εκκλησία, διακόπτοντας τη λειτουργία. Σημαντικότατη τροφή πληροφόρησης στάθηκαν τα εκδομένα βιβλία του διαφωτιστή Τάκη Χατζηδημητρίου αλλά και το ανέκδοτο ακόμη έργο του «Κυπριακή Δημοκρατία: Λειψή και ευάλωτη. Αλυτρωτισμός εκτός τόπου και χρόνου», που είχε την καλοσύνη να μου δώσει. Τον ευχαριστώ από βάθους ψυχής.
- Το βιβλίο του Χρίστου Χατζήπαπα «Καλύτερα να μην συναντιόμασταν» παρουσιάζεται την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου στην Αίθουσα Καστελιώτισσα στη Λευκωσία, στις 7.30μ.μ. από τους Γιώργο Φράγκο και Αιμίλιο Σολωμού. Χαιρετισμούς απευθύνουν οι Τάκης Χατζηδημητρίου, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Θέμος Δημητρίου. Κείμενα θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Αντρέας Νικοάΐδης και Βασιλική Ανδρέου.
