Η Σαουδική Αραβία προγραμματίζει να φτιάξει μια γραμμική πόλη από ουρανοξύστες μήκους 170 χλμ και ύψους 500 μέτρων για να στεγάσει 9 εκατομμύρια ανθρώπους. Το σχέδιο της ωστόσο, αν και προβάλλεται ως απάντηση στα προβλήματα της ανθρωπότητας, είναι απόλυτα αμφιλεγόμενο.
Η πόλη ονομάζεται The Line κι είναι κατανοητό γιατί: Θα αποτελείται από δύο παράλληλους ουρανοξύστες που εκτείνονται σε 170 χιλιόμετρα, από την ακτή της Ερυθράς Θάλασσας μέσω της ερήμου προς τα βουνά, σχηματίζοντας μία γραμμή. Το τεράστιο οικοδόμημα θα έχει πλάτος 200 μέτρα και ύψος 500 (ψηλότερο από τους περισσότερους πύργους του κόσμου). Εξωτερικά, αυτό που θα βλέπει κάποιος είναι μία επιφάνεια από καθρεφτίζον υλικό που θα επενδύει το όλο έργο. Το κόστος κατασκευής θα φτάσει το αστρονομικό ποσό των 717 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θεωρείται μια προσπάθεια του πρίγκηπα της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, να αποσυνδέσει την οικονομία της χώρας από το πετρέλαιο. Αν όλα πάνε καλά, πράγμα που αμφισβητείται από πολλούς, η πόλη θα είναι έτοιμη το 2045.
Εκτός από τις κατοικημένες περιοχές που θα μπορούν να φιλοξενήσουν 9 εκ. ανθρώπους, περιλαμβάνει καταστήματα και χώρους αναψυχής, σχολεία, πάρκα και ότι χρειάζεται μια πόλη για να λειτουργεί, με γεωργικές και βιομηχανικές περιοχές, τουριστικά αξιοθέατα και ένα αεροδρόμιο, ενώ ένα σύστημα μεταφοράς θα συνδέει τις δύο άκρες της πόλης. Διαφημίζεται δε πως θα λειτουργεί 100% με ανανεώσιμες και βιώσιμες πηγές ενέργειας και θα είναι ένας τεχνολογικός παράδεισος με ιπτάμενα ταξί, ρομπότ και άλλα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.
Παρουσιάζοντας το μεγαλεπήβολο εγχείρημα, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας, υποστήριξε ότι το The Line «θα αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στην αστική ζωή σήμερα και θα δείξει εναλλακτικούς τρόπους ζωής».
Δεν είναι λίγοι όμως όσοι αμφισβητούν το έργο. Τόσο το κατά πόσο είναι εφικτό όσο και άλλες παραμέτρους, όπως την εκδίωξη 20.000 ανθρώπων από τις περιοχές που προγραμματίζεται να ανεγερθεί.
Ο Eliyahu Keller, θεωρητικός της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας σχολιάζοντας το έργο αναφέρει: «Οι Σαουδάραβες αγνοούν πόσο προβληματική είναι η πρότασή τους. Κι αυτό λόγω της πίστης στη δύναμη της τεχνολογίας χωρίς να θέτουν το ερώτημα γιατί οι άνθρωποι να θέλουν να πάνε σε αυτό το μέρος, στη μέση της ερήμου. Τις τελευταίες δεκαετίες, προσθέτει ο Keller, μάθαμε ότι είναι δύσκολο να δημιουργήσουμε ένα νέο μέρος από την αρχή. Οι πόλεις που χτίστηκαν σε όλο τον κόσμο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτουργούν λιγότερο καλά από τις πόλεις που υπάρχουν εδώ και πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι προ και μεταπολεμικές θεωρίες του μοντερνισμού, του “να καταργήσουμε το Παρίσι και να φτιάξουμε ουρανοξύστες και δρόμους”, δεν λειτουργούν. Δεν υπάρχει λόγος να χτίσετε μια νέα πόλη όπως αυτή. Αντίθετα, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες, σκέψη και πόροι, για να απαλλάξουμε τις πόλεις από εκπομπές ρύπων και αυτοκίνητα. Mια νέα πόλη από το μηδέν είναι ακριβώς αυτό που οδήγησε στην παρούσα κατάσταση – προαστιακές τοποθεσίες όπου οι άνθρωποι εξαρτώνται πλήρως από το αυτοκίνητο, πόλεις που δεν είναι προσβάσιμες με τα πόδια και όπου πρέπει να μπείτε στο αυτοκίνητο μόνο και μόνο για να αγοράσετε λίγο γάλα. Η προσπάθεια αντιμετώπισης των προκλήσεων της κλιματικής κρίσης πρέπει να επικεντρωθεί στη βελτίωση των υπαρχουσών πόλεων, όχι στη δημιουργία νέων».
Ταυτόχρονα, όσο καινοτόμο κι αν μοιάζει το project πολλοί αναφέρουν παραδείγματα που παρουσιάστηκαν στο παρελθόν αλλά δεν υλοποιήθηκαν: Η Γραμμική Πόλη των Michael Graves και Peter Eisenman το 1965 μεταξύ Βοστώνης και Ουάσιγκτον. Η πλωτή πόλη του Rem Koolhaas το 1970. Η πρόταση της ιταλικής κολεκτίβας Superstudio, που παρουσιάστηκε το 1972 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης καθώς και άλλες προτάσεις που προήλθαν κυρίως από τον φόβο πυρηνικού πολέμου. Όπως η υπόγεια πόλη του Oscar Newman κάτω από το Μανχάταν το 1969 και το Υπόγειο Βερολίνο του Lebbeus Woods, τη δεκαετία του 1980, για μια κοινότητα που ζει υπόγεια και έτσι αναιρεί τη διαίρεση της πόλης.
Ελεύθερα, 7.8.2022.
