Καθώς οι πάγοι λιώνουν στον Αρκτικό Κύκλο, μια εγκατάσταση από γυαλότουβλα -που δίνει την εντύπωση πως είναι από πάγο- υμνεί τις παραδόσεις των ιθαγενών Inuit. Η εγκατάσταση, που τυγχάνει διάφορων διακρίσεων, είναι δημιουργία του Ελληνοσουηδού αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Οικονομίδη.
Οι Ινουίτ (παλιά τους λέγαμε Εσκιμώους αλλά ο όρος πλέον έχει καταργηθεί ως ρατσιστικός, αφού η έννοια του είναι αυτοί που τρώνε ωμά) δεν ζούνε πια σε ιγκλού. Ο μοντέρνος τρόπος ζωής έχει διεισδύσει και στις περιοχές του Αρκτικού Κύκλου. Συν οι αυξημένες θερμοκρασίες που απειλούν ακόμα και τα παγόβουνα, έχουν καταστήσει τον παραδοσιακό τρόπο των ιθαγενών της περιοχής, μουσειακό. Για αυτό και η ΟΥΝΕΣΚΟ προχώρησε στην πρωτοβουλία διάσωσης των ιγκλού έστω και ως μνημείο. Την εκτέλεση της πρωτοβουλίας αυτής ανέλαβε ο Ελληνοσουηδός αρχιτέκτονας Κωνσταντίνος Οικονομίδης, του οποίου η δουλειά κινείται στο μεταίχμιο τέχνης, αρχιτεκτονικής και επιστήμης.
Αντλώντας έμπνευση από το φως της Αρκτικής, το φεγγάρι και τις αντανακλάσεις από το χιόνι, η κατασκευή έχει καμπυλωτούς τοίχους που ανοίγουν σε δύο σημεία και ένα οδοντωτό άνω άκρο, σχεδιασμένο ως ένα ποιητικό αντικείμενο μέσω του οποίου μπορεί κάποιος να ατενίσει το γύρω τοπίο. Το περίπτερο είναι ένα είδος φακού μέσω του οποίου μπορεί ο επισκέπτης να ανακαλύψει εκ νέου το μέρος. Ο πάγος, η θάλασσα, οι βράχοι και τα μεταβαλλόμενα χρώματα των εποχών και των ημερών παίρνουν όλα διαφορετικά νοήματα, προσφέροντας τους παρατηρητές την ευχέρεια (ακόμα και στους ντόπιους) να δουν το φυσικό περιβάλλον με νέα ματιά.
Το γυάλινο ιγκλού στήθηκε στο Sarfannguit της Γροιλανδίας, ακριβώς πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο. Η περιοχή εκεί (κεντροδυτικά της Γροιλανδίας) ανακηρύχθηκε σε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ το 2018. Και την επόμενη χρονιά ανατέθηκε στον Οικονομίδη να φτιάξει ένα μνημείο προς τιμήν των παραδόσεων της περιοχής.
Ο Κωνσταντίνος Οικονομίδης είχε εγκατασταθεί στη Γροιλανδία το 2017. Γοητευμένος από τις παραδόσεις της κατασκευής των σπιτιών και το ακραίο κλίμα, θεώρησε τη Γροιλανδία ως ένα ιδανικό μέρος για δημιουργικότητα. «Μου ζητήθηκε να φτιάξω ένα μικρό σπίτι για το Φεστιβάλ Πολιτισμού Nuuk Nordisk και δεν ήθελα να φτιάξω απλά ένα όμορφο σπίτι, στο οποίο απλά να μπαίνει κάποιος και να βγαίνει. Προσπάθησα να ξεπεράσω το προφανές», αναφέρει σε συνέντευξή του. «Εκείνη την εποχή, έφτιαχνα ένα παραδοσιακό καγιάκ σε στιλ Γροιλανδίας, όπου δένεις τα πράγματα με σχοινιά. Το έργο αυτό είναι δεμένο με τον ίδιο τρόπο», εξηγεί.
Τα γυάλινα τεμάχια παρήχθησαν από την WonderGlass και την έρευνα διεξήγαγε ο Κωνσταντίνος Οικονομίδης σε συνεργασία με τη Φαίδρα Οικονομοπούλου και την Τελέσιλλα Μπριστογιάννη, διδακτορικοί ερευνητές στο TU Delft με έμφαση στις δομικές εφαρμογές του χυτοσίδηρου. Το εργαστήριο κατέληξε σε δοκιμές για τη συναρμολόγηση γυάλινων μπλοκ WonderGlass και κόλλας Dow.
Η εμπειρία του να βρίσκεσαι έξω ή μέσα στο pavilion εναλλάσσεται ανάλογα με την ημέρα, τη νύχτα, την εποχή. Οι κυματιστοί τοίχοι του pavilion αποτελούνται από πέντε τόνους αδιαφανών γυάλινων τούβλων που συνδέονται με μεταλλικούς πόλους, αγκυροβολημένους σε βράχους, μια μέθοδο δανεισμένη από τις τοπικές τεχνικές κατασκευής σπιτιών. Οι δύο τοίχοι έχουν δύο στενά ανοίγματα, επιτρέποντας ένα είδος προστασίας και έκθεσης ταυτόχρονα.
Με έναν πληθυσμό 100 ατόμων, το Sarfannguit είναι, από για τα δεδομένα της Γροιλανδίας, ακμάζων. Πολλά από τα μικρότερα χωριά της χώρας βρίσκονται εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα. Η εκβιομηχάνιση της αλιείας και η πολιτική της δανικής κυβέρνησης για τη μετεγκατάσταση χωρικών σε μεγαλύτερες πόλεις, ιδίως στην πρωτεύουσα Nuuk, έχουν αφήσει τη Γροιλανδία γεμάτη με χωριά φαντάσματα. Το Sarfannguit είναι το μόνο ενεργό χωριό που έχει απομείνει στην περιοχή.
Το pavilion, εκτός από τους συμβολισμούς που εμπεριέχει, προορίζεται να είναι ένας «φάρος» για ένα μονοπάτι πεζοπορίας μεταξύ Sarfannguit και Nipisat, με στόχο να ελκύσει την προσοχή αλλά και περισσότερους επισκέπτες, στο χωριό.
Ελεύθερα, 4.9.2022.
