Ο διεθνούς φήμης Αυστριακός αρχιμουσικός Γκίντερ Νόιχολντ, νέος καλλιτεχνικός διευθυντής και μαέστρος της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, μιλά για τα πλάνα και το όραμα του για τη ΣΟΚ.
Γεννημένος στην Αυστρία το 1947, ο Γκίντερ Νόιχολντ, έχει μια αξιοσημείωτη 50ετή πείρα ως καλλιτεχνικός διευθυντής και μαέστρος ανά το παγκόσμιο, έχοντας διανύσει, όπως λέει ο ίδιος, χιλιόμετρα στη διεύθυνση ορχηστρών: Έχει διευθύνει τη Φιλαρμονική της Βιέννης, τη Συμφωνική της Βιέννης και πολλές άλλες. Έχει επίσης διευθύνει όπερες στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, τη Σκάλα του Μιλάνου, την Όπερα της Ζυρίχης, την Όπερα της Φιλαδέλφειας, το Εθνικό Θέατρο του Μονάχου, την Κρατική Όπερα της Δρέσδης, την Κρατική Όπερα του Βερολίνου, την Deutsche Oper Berlin και πολλές άλλες. Αναλαμβάνοντας από τον περασμένο Απρίλιο τα ηνία της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, ο σπουδαίος αρχιμουσικός αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στη ΣΟΚ και να ανταποκριθεί στις μεγάλες προκλήσεις που έχει μπροστά του.
– Τι σας ώθησε να διεκδικήσετε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή και μαέστρου της ΣΟΚ; Έπειτα από δυο χρόνια πανδημίας που δεν επιτρεπόταν να έχουμε δραστηριότητες, ήταν μια ωραία πρόκληση για μένα να διεκδικήσω αυτή την ενδιαφέρουσα θέση.
– Θα μένετε μόνιμα στην Κύπρο όσο διαρκεί η θητεία σας; Βέβαια, θα είμαι μόνιμα στην Κύπρο. Η βάση μου φυσικά είναι στη Βιέννη. Ένας μαέστρος χρειάζεται τη βιβλιοθήκη του και τις εκατοντάδες παρτιτούρες, τις εκδόσεις και το πιάνο του. Δουλεύω καθημερινά απ’ όπου κι αν είμαι.
– Ποια τα σχέδια σας για την ορχήστρα; Η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου εργάζεται σε μια καλή βάση σήμερα. Με τον αριθμό των μουσικών που έχει τώρα, είναι μια ορχήστρα δωματίου. Χρειάζεται όμως να αυξηθεί αριθμητικά για να μπορεί να ερμηνεύσει ένα ευρύτερο ρεπερτόριο της ρομαντικής περιόδου. Είναι σημαντικό για το ακροατήριο να καταλάβει ότι το ρεπερτόριο μιας ορχήστρας δωματίου είναι πολύ διαφορετικό από αυτό μιας ολοκληρωμένης συμφωνικής ορχήστρας. Βέβαια, στο παρελθόν και σήμερα, η ορχήστρα δουλεύει με επιπλέον μουσικούς που δεν είναι μόνιμα μέλη, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ρεπερτορίου που απαιτείται κάθε φορά.
– Είναι στα πλάνα σας να ζητήσετε να αυξηθεί αριθμητικά η ορχήστρα; Είναι ένα σχέδιο που βρίσκεται στα σκαριά εδώ και πολλά χρόνια. Κι αυτό το σχέδιο θα πρέπει να το προωθήσουμε μαζί με το Διοικητικό Συμβούλιο, γιατί είναι πολύ διαφορετικό το να έχεις συνεργάτες μουσικούς για τις ανάγκες της ορχήστρας από το να έχεις μόνιμους. Θα πρέπει να πείσουμε την πολιτεία ότι είναι μια καλή επένδυση να αυξήσουμε τον αριθμό των μουσικών από 45 σε 65.
– Σας ενδιαφέρει να αναπτύξετε συνεργασίες της ΣΟΚ με διεθνείς οργανισμούς; Είναι λίγο νωρίς γι’ αυτή τη συζήτηση, επειδή αυτό που προέχει είναι η ορχήστρα να γίνει συμφωνική κι έτσι θα πρέπει να προχωρήσουμε βήμα-βήμα.
– Στην Κύπρο δεν έχουμε παράδοση στην κλασική μουσική όπως στην Αυστρία και κάποιες άλλες χώρες. Πώς μπορεί καλλιεργηθεί η αγάπη γι’ αυτό το είδος σ’ ένα ευρύτερο ακροατήριο; Μπορούμε να προσελκύσουμε το κοινό με πολλούς τρόπους. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανάγκη καθημερινά τη μουσική. Το ερώτημα είναι τι είδος μουσικής χρειάζονται. Το κοινό που του αρέσει η κλασική μουσική είναι μεγαλύτερο σε ηλικία από αυτό που ακούει άλλα είδη. Εάν ακούς από μικρός ροκ, είναι δύσκολο να στραφείς στην κλασική μουσική. Γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να δώσουν την ευκαιρία στα παιδιά να ακούνε στο σπίτι κλασική μουσική και να τα ενθαρρύνουν να παρακολουθούν συναυλίες. Πιστεύω ότι είναι λάθος να πηγαίνουμε εμείς να παίζουμε μέσα στα σχολεία. Τα παιδιά πρέπει να έρχονται στο θέατρο, στις πρόβες ή στις συναυλίες. Αυτός είναι ένας τρόπος. Η κλασική μουσική δεν σου προσφέρει γαλήνη κατ’ ανάγκη, αλλά σου δίνει κάτι πολύ σημαντικό που απευθύνεται στην ψυχή.
– Υπήρξαν κάποιοι δάσκαλοι που σας διαμόρφωσαν ως μουσικό; Είναι μια δύσκολη ερώτηση. Η διεύθυνση ορχήστρας δεν είναι κάτι που διδάσκεται. Βέβαια χρειάζεσαι την ώθηση, αλλά η πραγματική εμπειρία έρχεται έπειτα από χιλιόμετρα στη διεύθυνση ορχήστρας.
– Ποια προσόντα απαιτούνται για έναν καλό μαέστρο; Πρώτα απ’ όλα να μελετά, μετά να έχει καλό αυτί, καλή κίνηση. Και το πιο σημαντικό είναι να μπορεί ο μαέστρος να σκεφτεί κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας πώς θα είναι το επόμενο μέτρο της μουσικής, να μπορεί να το φανταστεί και να το οραματιστεί από πριν. Δηλαδή να μπορεί φανταστεί τι θα συμβεί μουσικά στα επόμενα δευτερόλεπτα, αλλά την ίδια στιγμή να είναι παρών στη μουσική που εξελίσσεται εκείνη την ώρα.
– Ποια συναισθήματα έχετε την ώρα που είστε στο πόντιουμ και διευθύνετε μια ορχήστρα; Δεν υπάρχουν συναισθήματα εκείνη την ώρα. Υπάρχει μια ένταση, διότι η εκτέλεση από τους μουσικούς είναι κάτι πολύ ζωντανό. Είναι μια παράσταση, και το σημαντικό είναι να δημιουργούμε μουσική όχι για να αρέσει σ’ εμάς αλλά στον κόσμο. Είναι ένα επάγγελμα αυτό που κάνουμε, δεν είμαστε ερασιτέχνες. Όλα πρέπει να είναι πολύ μελετημένα. Σε μια συναυλία υπάρχουν διαφορετικά όργανα, διαφορετικά ηχοχρώματα κι ο μαέστρος θα πρέπει να κρατήσει την ισορροπία μεταξύ όλων των μουσικών.
– Ποιο είναι το ζητούμενο κάθε φορά που αρχίζει μια συναυλία; Να υπάρχει ενέργεια, όχι σε υπερβολικό βαθμό, να υπάρχει συγκέντρωση, χωρίς σύγχυση και χωρίς οποιεσδήποτε παρεμβολές. Είναι σημαντικό να υπάρχει συνοχή και επικοινωνία μεταξύ του μαέστρου και των μουσικών. Είναι ένα σύστημα στο οποίο δίνεις και παίρνεις. Στη διάρκεια της συναυλίας οι μουσικοί επικοινωνούν μεταξύ τους και με τον μαέστρο και δημιουργείται μια περίπλοκη και ευαίσθητη κατάσταση. Χρειάζεται μια ισορροπία και μια επίγνωση του τι κάνει ο καθένας.
– Τι είδους μουσική ακούτε στο σπίτι σας; Η δουλειά μου είναι να πηγαίνω σε συναυλίες, σε όπερες, και ως καλλιτεχνικός διευθυντής πρέπει να ακούω πολλούς καλλιτέχνες. Έχω μια διεθνή πρόσβαση στον μουσικό κόσμο και η μουσική είναι μέρος της ζωής μου, της καθημερινότητάς μου. Ο ελεύθερος χρόνος είναι ελάχιστος και κάποια στιγμή τα αυτιά χρειάζονται ξεκούραση.
– Αυτή την περίοδο με την πανδημία, τον πόλεμο και την οικονομική κρίση, έχουμε ακόμα περισσότερο ανάγκη την τέχνη και τη μουσική; Πάντοτε υπήρχαν όλα αυτά. Τα πρώτα πράγματα που έμαθα στο σχολείο ήταν ο πόλεμος και η ειρήνη. Και πάντα θα έχουμε ανάγκη στη ζωή μας την τέχνη και τη μουσική.
– Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία κάποιες ορχήστρες δεν ήθελαν να παίζουν Ρώσους συνθέτες; Πιστεύω πως ήταν ανόητο αυτό που έγινε, να απαγορευθούν οι σπουδαίοι Ρώσοι συνθέτες.
– Πιστεύετε ότι αν οι πολιτικοί άκουγαν κλασική μουσική θα ήταν καλύτερος ο κόσμος; Αν άκουγαν κλασική μουσική, ορισμένες ενδεχομένως αποφάσεις που αφορούν τον πολιτισμό δεν θα ήταν αρνητικές.
Στην εναρκτήρια συναυλία της νέας καλλιτεχνικής σεζόν, η ΣΟΚ συμπράττει με τον Ουκρανό πιανίστα Ιγκόρ Τσετούεφ και υπό τη διευθύνση του Γκίντερ Νόιχολντ θα ερμηνεύσει έργα Προκόφιεφ και Μπετόβεν σε τρεις συναυλίες: Λάρνακα: 14/9, Δημοτικό Θέατρο Γ. Λυκούργος, 20:30, Λεμεσός: 15/9, Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο, 20:30, Λευκωσία: 16/9, Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου, 20:30 cyso.org.cy, soldoutticketbox.com
Ελεύθερα, 11.9.2022.
