Το δίδυμο των Yvonne Farrell και Shelley McNamara, οι οποίες το 2020 κέρδισαν το Pritzker, πετυχαίνουν άλλη μια μεγάλη διάκριση αφού έργο τους αναδείχτηκε νικητής των φετινών Mies Van der Rohe. Πρόκειται για το πανεπιστημιακό κτίριο Town House του Kingston στο Λονδίνο.
Είναι η πρώτη φορά που ένα πανεπιστημιακό κτίριο κερδίζει το βραβείο αρχιτεκτονικής Mies Van der Rohe και αυτό δείχνει τις δυνατότητες των δημόσιων εκπαιδευτικών έργων. Αυτό που διέκριναν οι κριτές είναι «την αξιοσημείωτη περιβαλλοντική ποιότητα μέσω της οποίας δημιουργείται εξαιρετική ατμόσφαιρα για μελέτη, συγκέντρωση, χορό και κοινωνικοποίηση». Όπως σημειώνουν, το κτίριο δημιουργεί στους εσωτερικούς του χώρους συναισθηματικές εμπειρίες, ενώ η πρόσοψη του με τους λεπτούς κίονες δημιουργεί μια ζεστή αίσθηση κατοικίας». Το κτίριο φιλοξενεί αίθουσες χορού, βιβλιοθήκης και μελέτης, συνδυάζοντας χώρους ησυχίας και δράσης που λειτουργούν άψογα μεταξύ τους.
Το Town House βρίσκεται στην πανεπιστημιούπολη Penrhyn Road του Πανεπιστημίου Kingston και χαρακτηρίζεται ως «μια δημοκρατική ανοιχτή υποδομή, ένας λαβύρινθος αλληλένδετων όγκων, που διατηρούν την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε ένα ενιαίο περιβάλλον όπου αντίθετες σε λειτουργικότητα δράσεις μπορούν να συνυπάρχουν ευχάριστα».
Εμπνευσμένες από το προοδευτικό όραμα του εκπαιδευτηρίου και την επιθυμία του να συνδεθεί με την κοινότητα, οι αρχιτέκτονες δημιουργήσαν έναν σύνθετο χώρο που συνδέει τα διάφορα στοιχεία, δίνοντας ταυτόχρονα σε κάθε τμήμα ταυτότητα, «ένα μέρος όπου οι χώροι και οι χρήσεις συνδέονται φυσικά ή οπτικά, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την ανακάλυψη και την ανταλλαγή».
Παρόμοιες κοινωνικές ανησυχίες εκπέμπει και το έργο που διακρίθηκε ως δημιουργία νέου ανερχόμενου αρχιτέκτονα. Είναι το οικιστικό κτίριο La Borda στη Βαρκελώνη, έργο των Lacol. Πρόκειται για ένα μοντέλο που βασίζεται στη συνιδιοκτησία και τη συνδιαχείριση πόρων και δυνατοτήτων παρέχοντας πρόσβαση σε αξιοπρεπή, μη κερδοσκοπική στέγαση. Περιλαμβάνει 28 μονάδες (40, 60 και 75m²) και αρκετούς κοινοτικούς χώρους: κουζίνα-τραπεζαρία, πλυντήριο, χώρο πολλαπλών χρήσεων, δωμάτια, χώρο υγείας, αποθήκες και εξωτερικούς και ημι-εξωτερικούς χώρους όπως αίθριο, πάρκινγκ ποδηλάτων και βεράντες.
Το έργο βρίσκεται σε δημόσια έκταση κοινωνικής κατοικίας, με μίσθωση 75 ετών. Βρίσκεται στα σύνορα της βιομηχανικής περιοχής Can Batlló με πρόσοψη στην υπάρχουσα γειτονιά La Bordeta. Βασικός στόχος του είναι ο επαναπροσδιορισμός της συλλογικής στέγασης, δημιουργώντας παράλληλα βιώσιμα κτίρια. Οι δημιουργοί του έδωσαν προτεραιότητα στην κατασκευή ενός κτιρίου με ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τόσο στην οικοδόμηση του όσο και στην χρήση του. Βασικός στόχος ήταν η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας τόσο για περιβαλλοντικούς λόγους όσο και οικονομικούς αφού πολλοί δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν πλέον στα ψηλά κόστη της ενέργειας. Οι βιοκλιματικές παράμετροι που έχουν εισαχθεί για την επίτευξη ενός παθητικού κτιρίου, περιλαμβάνουν -ανάμεσα σε άλλα- ενεργή δράση από τους χρήστες στη διαχείριση του κτιρίου. Το αποτέλεσμα είναι σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας και επομένως λιγότερο κόστος.
Η δομή των έξι ορόφων γίνεται με χρήση Cross Laminated Timber wood (CLT). Πρόκειται για ένα ελαφρύ, υψηλής ποιότητας, ανανεώσιμο υλικό που επιτρέπει ευελιξία στην χρήση, σε αντίθεση με τα συμβατικά δομικά υλικά όπως ο χάλυβας ή το σκυρόδεμα, των οποίων η παραγωγή έχει πολύ υψηλό ενεργειακό κόστος και δεν είναι ανανεώσιμα. Το La Borda είναι σήμερα το υψηλότερο κτίριο στην Ισπανία που έχει κατασκευαστεί από ξύλο.
Η Κριτική Επιτροπή υπογραμμίζει τη σημασία της αρχιτεκτονικής που εμβαθύνει στη δυνατότητα αλλαγής νοοτροπιών και πολιτικών και τη συνάφεια της ενσωμάτωσης.
Υποψήφια ήταν 532 έργα από 41 χώρες. Τα βραβεία θα απονεμηθούν στις 12 Μαΐου σε τελετή στη Βαρκελώνη.
Ελεύθερα, 1.5.2022.
