Ένα τολμηρό μίγμα κρητικής μουσικής και ροκ είναι ο ήχος της μπάντας Balothizer, που κυκλοφορεί το δεύτερο άλμπουμ της, το «Cretan Smash», από τη Louvana Records.
Η αρχή των Balothizer έγινε στους δρόμους του Χάρινγκεϊ, στο βορειοανατολικό Λονδίνο, από τον λαουτιέρη Νίκο Ζιάρκα, τον μπασίστα τραγουδιστή Παύλο Μαυροματάκη και τον ντράμερ Στιβ Μπόνγκο. Αφορμή για τη συνεργασία τους στάθηκε η κοινή τους αγάπη για την κρητική μουσική και η ανάγκη τους να φτιάξουν κάτι διαφορετικό με βάση αυτή τη μουσική παράδοση. Το όνομα της μπάντας το εμπνεύστηκε ο Παύλος, όταν άκουσε μια ιστορία για έναν κρητικό γάμο που γινόταν σε κλειστό χώρο. «Για να μιμηθεί τις μπαλοθιές ο λυράρης στο γλέντι είχε ένα εφέ σαν πεταλάκι κιθάρας με ήχους πυροβολισμών, που το είχε ονομάσει μπαλοθάιζερ. Τα λοιπά είναι ιστορία…», λέει ο Παύλος. Πώς προέκυψε όμως ο ήχος της μπάντας, ένα τολμηρό μίγμα κρητικής μουσικής και ροκ; «Ήδη η κρητική μουσική με το λαούτο, μετά τη δεκαετία του ’40 και ειδικά μέσα στο ’80, είχε πάρει μια πολύ ιδιαίτερη μορφή ως μουσικό είδος που εξέπεμπε μια αγριάδα, επιθετικότητα, πολεμικότητα. Εμείς από αυτό εμπνευστήκαμε, χρησιμοποιώντας τα μέσα και τους ήχους που έχουμε σήμερα (πετάλια, παραμορφωμένο μπάσο, βαριά ντραμς). Δηλαδή παίζουμε κρητικά με τον δικό μας ήχο και τη δική μας προσωπικότητα…».
Στην Κύπρο, οι Balothizer μας συστήθηκαν για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Φέγγαρος το 2018. Εκεί γνωρίστηκαν με τον Greg Saunier από το γνωστό αμερικανικό γκρουπ Deerhoof, με τον οποίο συνεργάστηκαν στο νέο τους άλμπουμ «Cretan Smash» που θα κυκλοφορήσει από τη Louvana Records στις 13 Νοεμβρίου.
Το πρωτόγονο ηχητικό αποτέλεσμα του νέου άλμπουμ θυμίζει πάντρεμα Ψαραντώνη με πανκ μέταλ μουσική σκηνή της δεκαετίας του ’80, ένα ύφος που γεννήθηκε σε ένα σκοτεινό υπόγειο από τους πιο αντισυμβατικούς μουσικούς. «Δεν έχουμε σκοπό να διασκευάσουμε παραδοσιακές μελωδίες σε metal μουσική. Αντιθέτως, εντοπίζουμε πολλά στοιχεία στην κρητική μουσική που μας θυμίζουν τον thrash και πανκ ήχο της δεκαετίας του ’80… κάπως έτσι την ακούμε. Αυτή η παραδοσιακή μουσική είναι εθιστική», εξηγούν περιγράφοντας το «Cretan Smash».
Ανάμεσα στα κομμάτια του νέου άλμπουμ περιλαμβάνεται το μεσαιωνικό τραγούδι «Ponente & Levante», η ιστορία ενός μοναχικού ιππότη που ταξιδεύει από τη Δύση προς την Ανατολή με μόνη συντροφιά ένα σπαθί και ένα πουγκί χρήματα. Είναι ένα τραγούδι το οποίο «στέλνει ένα ηχηρό και διαχρονικό μήνυμα για τη φρίκη των υλιστικών κοινωνιών και της πολιτικής». Το «Jegaman» βασίζεται στη σύζευξη δύο μελωδιών που γράφτηκαν από έναν Κρητικό ψαρά, γνωστό ως «Τζέγκα», που έφτασε στο νησί της Κρήτης από την Πελοπόννησο. Χωρίς να είναι ντόπιος, κατάφερε να γράψει μερικά από τα πιο θρυλικά τραγούδια του νησιού, αποδεικνύοντας το πάθος του για την κρητική μουσική. Οι Balothizer δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι «Aleppo». Οι στίχοι του προέρχονται από ένα πολυαγαπημένο κρητικό τραγούδι, γνωστό ως «Χαλεπιανός Μανές». Η μελωδία του τραγουδιού είναι μια παραδοσιακή μελωδία η οποία, όπως αμέτρητες παραδόσεις από την ευρύτερη περιοχή, συναντάται από τη σύγχρονη Ελλάδα έως και τη σύγχρονη Συρία. Το κομμάτι παρουσιάζει την κοινή χρήση ενός παραδοσιακού χορού που είναι γνωστός ως «Qadukka Al Mayyas» στα Αραβικά, «Ada Sahilleri» στα τουρκικά και «Μάτια μου/σαν πας στα ξένα» στα Ελληνικά.
Οι βασικοί μουσικοί στο «Cretan Smash» είναι ο τραγουδιστής και μπασίστας Παύλος Μαυροματάκης – «Pav Mav» (γνωστός από τα συγκροτήματα Electric Litany και The Turbans), ο ντράμερ Steven L Payne – «Steve Bongo» (μέλος των συγκροτημάτων Electric Cartel και Jools Holland & José Feliciano) και ο λαουτίστας Νίκος Ζιάρκας (Theon Cross).
Ποια η διαφορά όμως του «Cretan Smash» από τον πρώτο τους δίσκο «Cretan Music From Hell»; «Το νέο άλμπουμ αποτελεί μια συλλογή από αυτά που εμείς θεωρούμε ως αξιοσημείωτα κρητικά παραδοσιακά τραγούδια, είτε για τις μελωδίες, τα ιστορικά και περιφερειακά ιδιώματα, τους ισχυρούς στίχους, τους ρυθμούς, τα μοτίβα είτε και τους χορούς. Υπάρχουν όμως πολλές διαφορές από το πρώτο άλμπουμ: Αντί για τον παραδοσιακό ήχο του ακουστικού κρητικού λαούτου, χρησιμοποιούμε ένα ηλεκτρικό λαούτο (που κατασκευάστηκε από τον Ozan Özdemir -έναν λαουτιέρη με έδρα τη Σμύρνη, γνωστό για την κατασκευή ηλεκτρικών παραδοσιακών οργάνων), δίνοντας έναν πιο ψυχεδελικό και πιο βαρύ ήχο. Αυτό έχει επιπτώσεις στους υπόλοιπους μουσικούς της μπάντας, γι’ αυτό καταλήγουμε να χρησιμοποιούμε διπλοπέταλες μπότες, πιο βαριές παραμορφώσεις στο μπάσο, περισσότερες κραυγές και αναφορές στη metal από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ώς τη δεκαετία του ’90. Υπάρχει επίσης μεγαλύτερη ελευθερία ως προς τις παραδοσιακές φόρμες μελωδίας. Επιπλέον, οι συνεργασίες στο άλμπουμ οδηγούν πραγματικά το “Cretan Smash” σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον. Ο Greg τοποθέτησε τα κομμάτια σε ένα σκληρό και έντονα βαθύ και ευρύχωρο ηχητικό τοπίο και ο Στράτος Σκαράκης -ένας από τους σημαντικότερους παραδοσιακούς Κρητικούς βιολιστές του νησιού-στόλισε τα κομμάτια «Jegaman» και «Anathema» με μουσικά χαρακτηριστικά από το χωριό του, τον Κίσσαμο. Μόλις ακούσαμε την τελική μορφή του άλμπουμ, το “Cretan Smash” φάνηκε ως ο καταλληλότερος τίτλος».
maria.panayiotou@phileleftheros.com
* Ο δεύτερος δίσκος των Balothizer, «Cretan Smash», κυκλοφορεί από τη Louvana Records στις 13 Νοεμβρίου.
Φιλελεύθερα, 1.11.2020.
