Το περίβλεπτο λογοτεχνικό βραβείο Ondaatje για το 2023 κέρδισε ο Βρετανοκύπριος ποιητής Αντώνης (Άντονι) Αναξαγόρου, για τη συλλογή μετααποικιακής ποίησης «Heritage Aesthetics». Το βραβείο, που διοργανώνεται ετησίως από τη Βασιλική Εταιρεία Λογοτεχνίας, συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000 λιρών.
Πρόκειται για το τρίτο ποιητικό βιβλίο του 40χρονου Άντονι Αναξαγόρου το οποίο οι κριτές του βραβείου εκτίμησαν ότι «ωθεί τα όρια της φόρμας και της γλώσσας για να εντοπίσει μια νέα αισθητική με την οποία θα αντιμετωπίσει τις παρακαταθήκες της αποικιοκρατίας».
Ο Αναξαγόρου γεννήθηκε το 1983 στο Βόρειο Λονδίνο από Κύπριους γονείς. Ο πατέρας του κατάγεται από την Αμμόχωστο και η μητέρα του από τη Λευκωσία.
Το βραβείο Ondaatje θεσπίστηκε το 2004 και αναγνωρίζει κάθε χρόνο ένα εξαιρετικό έργο μυθοπλασίας, μη μυθοπλασίας ή ποίησης που παραπέμπει σε μια αίσθηση του τόπου. Το όνομά του αναφέρεται στον χορηγό του, τον επιχειρηματία, φιλάνθρωπο, ολυμπιονίκη και συγγραφέα Κρίστοφερ Οντάατζε, μεγαλύτερο αδερφό του Μάικλ Οντάατζε, δημιουργού του μυθιστορήματος «Ο Άγγλος ασθενής».
Ο Αναξαγόρου βραβεύτηκε για το «Heritage Aesthetics», μια ποιητική συλλογή που εξετάζει τον χρόνο και τον τόπο στην εξερεύνηση της βρετανικής αυτοκρατορικής ιστορίας και του σημερινού ρατσισμού.
Η πρόεδρος των κριτικής επιτροπής, δημοσιογράφος Σαμίρα Άχμεντ, σημείωσε ότι η ποίηση του Αναξαγόρου είναι όμορφη, αλλά δεν ωραιοποιεί. «Το δηλητήριο της ιστορικής αυτοκρατορικής αλαζονείας διαποτίζει τη Βρετανία την οποία εξερευνά στα γραπτά του. Και η χαρά αυτής της συλλογής πηγάζει από τη δύναμη, τη γνώση, την ωριμότητά του, αλλά και από τη βαθιά αγάπη του».
Η συλλογή του Αναξαγόρου διαμορφώνεται από τη μεταναστευτική ιστορία της οικογένειάς του μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου. Η ποιήτρια Μαίρη Τζιν Τσαν έγραψε στην κριτική της στον Guardian ότι «η διακειμενικότητα διαπερνά τη συλλογή», με αποσπάσματα από βιβλία και περιοδικά που υφαίνονται πειραματικά μέσα από τα ποιήματα.
Στην κριτική επιτροπή συμμετείχαν οι ποιητές Ρότζερ Ρόμπινσον και Τζοέλ Τέιλορ. Ο Ρόμπινσον, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Ondaatje το 2020, είπε ότι ο Αναξαγόρου «επέτρεψε στην αφήγηση των ποιημάτων να ραγίσει σαν να είχε συμβεί κάποιο τραυματικό γεγονός κι αυτό το ράγισμα έγινε μια μορφή αποδόμησης κειμένων και λογοτεχνιών για να σχολιάσει όχι μόνο αυτά, αλλά επίσης το γεγονός ότι η Κύπρος έχει διαμορφωθεί μέσα από 2000 χρόνια αποικιοκρατίας».
Η Τέιλορ από την πλευρά της πρόσθεσε ότι η συλλογή του Αναξαγόρου ωθεί τα όρια της φόρμας και της γλώσσας για να εντοπίσει μια νέα αισθητική με την οποία θα αντιμετωπίσει τις παρακαταθήκες της αποικιοκρατίας. «Ένας ξεναγός, ένα αρχείο, ένας προσωπικός διαλογισμός πάνω στο ανήκειν. Πανέμορφη» σημειώνει.
Ο Αναξαγόρου είναι ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Out-Spoken, μιας μηνιαίας βραδιάς ποίησης και μουσικής που λειτουργεί από το 2012 στο Southbank Centre του Λονδίνου. Το 2015, ίδρυσε το Out-Spoken Press, το οποίο δημοσιεύει ποίηση και κριτική γραφή με επίκεντρο φωνές που υποεκπροσωπούνται στον εκδοτικό τομέα. Η δεύτερη συλλογή του ποιητή, «After the Formalities», προκρίθηκε για το βραβείο TS Eliot 2019. Το 2020, δημοσίευσε το «How to Write It», έναν οδηγό για τη δημιουργία μυθοπλασίας και ποίησης.
Alessandro Furchino Capria – Με πληροφορίες από τον Guardian
