Ο διεθνώς αναγνωρισμένος χαράκτης και ομότιμος Καθηγητής Μιχάλης Αρφαράς, ο οποίος δίδαξε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, διατηρεί στενή σχέση με τους Κύπριους χαράκτες, επισκέπτεται συχνά την Κύπρο και συμμετέχει σε διαλέξεις και ομαδικές εκθέσεις χαρακτικής.
Τα έργα του έχουν αναγνωριστεί και παρουσιαστεί διεθνώς. Με αφορμή την επερχόμενη παρουσίαση της έκθεσής του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, μίλησε για τη δωρεά δύο αντιτύπων της έκδοσης «Κ. Π. Καφάβης, ποιήματα αποκηρυγμένα, κρυμμένα, ανολοκλήρωτα και τέσσερα σχεδιάσματα», η οποία συνοδεύεται από δικά του χαρακτικά, με το προσωπικό του μονόγραμμα, προς το Κέντρο Πληροφόρησης – Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου». Ο Μ. Αρφαράς εξερευνά διάφορες μορφές τέχνης, όπως η χαρακτική, η γλυπτική και ο κινηματογράφος, συνδυάζοντας δημιουργικά το παρελθόν με το παρόν και ανταποκρινόμενος δυναμικά στις σύγχρονες τάσεις.
– Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη χαρακτική και τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με αυτό το είδος τέχνης; Η εντατική ενασχόλησή μου με τα εικαστικά άρχισε περίπου το 1975, την εποχή δηλαδή που η χαρακτική και γενικότερα η έντυπη τέχνη, παράλληλα με το πειραματικό φιλμ, αποτελούσαν τις πλέον εξελιγμένες μορφές εικαστικής δημιουργίας.
–Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείτε όταν δημιουργείτε ένα νέο έργο; Από που αντλείτε έμπνευση και πως τη μετατρέπετε σε χαρακτικά; Θεματικά τα έργα μου εκφράζουν τον προσωπικό μου ψυχισμό. Η έκθεση όμως στην Λευκωσία αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση, διότι τα χαρακτικά εδώ αντλούν την θεματολογία και την αισθητική τους από την ιδιαίτερη ποίηση του Κ. Π. Καβάφη.
–Πώς έχει εξελιχθεί το στυλ σας με την πάροδο των ετών και ποιες τεχνικές ή θέματα έχουν μείνει σταθερά στο έργο σας; Δύσκολο να αναφερθώ συνολικά στο εικαστικό μου έργο, αλλά τα χαρακτικά της έκθεσης διαθέτουν έντονα χρώματα και συμβολικές συνθέσεις που προσεγγίζουν τον ποιητικό λόγο. Επειδή δε ο Καβάφης έζησε και δημιούργησε σε καθορισμένους πολιτισμικούς χώρους, τα σύμβολα των συνθέσεων αναφέρονται στις αισθητικές παραδόσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου με κοπτικές παραλλαγές.
–Θα μπορούσατε να μας αναλύσετε τη σταδιακή αλλαγή της τεχνοτροπίας σας ή να μας εξηγήσετε τι παραμένει σταθερό στην καλλιτεχνική σας πορεία; Ήδη από τις αρχές του 80 χαρακτηρίζουν την εικαστική μου έρευνα εργασιακοί κύκλοι που συνδυάζουν τη ζωγραφική και τη χαρακτική, δηλαδή την δισδιάστατη εικόνα με το πειραματικό φιλμ και τις τρισδιάστατες φιγούρες/ κατασκευές, δημιουργώντας πολύ-επίπεδες συνθέσεις, των οποίων η έκθεση απαιτεί παράλληλη παρουσίαση των συνεργαζόμενων μέσων σε σκηνογραφημένους χώρους. Με αυτόν τον τρόπο δεν γίνεται απλά μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των σύνθετων έργων, αλλά κυρίως μορφοποιείται η προσωπική μου συμβολή στη σύγχρονη εικαστική δημιουργία και την ιδιαίτερη αισθητική της, ενώ παράλληλα γίνεται φανερή η κοινωνικοπολιτική διάσταση των έργων.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε ως χαράκτης, ιδιαίτερα σε σχέση με την τεχνολογία και τις σύγχρονες τάσεις στην τέχνη; Είναι γνωστό ότι χρησιμοποιώ όλες τις εκτυπωτικές τεχνικές, από τις πλέον διαχρονικές όπως είναι η ξυλογραφία, η χαλκογραφία και η λιθογραφία, μέχρι την offset και την μεταξοτυπία. Κάθε τεχνική διαθέτει μία ιδιαίτερη αισθητική, γι’ αυτό συχνά ένα χαρακτικό μου είναι αποτέλεσμα συνεργασίας διαφόρων τεχνικών. Δεν έχω ενδοιασμούς σχετικά με τις νέες τεχνολογίες που θα μπορούσαν να μου προσφέρουν μία ανανέωση των δυνατοτήτων στην εικαστική μου έκφραση.
–Ποια είναι η σχέση σας με τους μαθητές και νέους καλλιτέχνες, δεδομένης της διδασκαλίας σας σε σχολές καλών τεχνών; Ποιες είναι οι βασικές αρχές που προσπαθείτε να δώσετε στους νεότερους δημιουργούς; Η διδασκαλία μου σε γερμανικά πανεπιστήμια και στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας βασίστηκε στο σχέδιο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία μίας εξελισσόμενης διδασκαλίας που άρχιζε με την εκμάθηση του ασπρόμαυρου και έγχρωμου σχεδίου, για να εξελιχθεί στην διδασκαλία των χαρακτικών τεχνικών και να καταλήξει σε σύγχρονες σχεδιαστικές εφαρμογές, όπως είναι η εικονογράφηση, το comic, η animation και οι διαδικτυακές εφαρμογές του. Ένας αξιόλογος αριθμός αποφοίτων μου, δημιουργεί σήμερα comics και διαδικτυακές εφαρμογές, όπως ψηφιακά παιγνίδια για διεθνείς παραγωγές. Υπάρχουν βέβαια και οι απόφοιτοι που ακολουθούν την παραδοσιακή καριέρα του εικαστικού καλλιτέχνη.
–Τι σας φέρνει στην Κύπρο; Αυτή τη φορά έρχομαι στη Λευκωσία για να παρουσιάσω το αυθεντικό βιβλίο «Κ. Π. Καβάφης, ποιήματα αποκηρυγμένα, κρυμμένα, ανολοκλήρωτα και τέσσερα σχεδιάσματα», που δημιούργησα στα αθηναϊκά εργαστήρια των εκδόσεων «Διάττων» με συνεργασία του Ιδρύματος Ωνάση. Το βιβλίο αποτελεί έναν ιδιαίτερο δημιουργικό σταθμό στην εικαστική μου διαδρομή και πιστεύω ότι είναι μία έκδοση με τα χαρακτηριστικά ενός διαχρονικού καλλιτεχνικού επιτεύγματος στον εκδοτικό χώρο της τυπογραφίας και της χαρακτικής γενικότερα.
–Πριν από έξι χρόνια είχατε επισκεφθεί ξανά το νησί προβαίνοντας μάλιστα και σε δωρεά δικών σας έργων στο Ανώτατο Ακαδημαϊκό Ίδρυμα. Είχατε επισημάνει τότε την έλλειψη Σχολής Καλών Τεχνών στην πρωτεύουσα της Κύπρου και δη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Σωστά, το Νοέμβριο του 2017, στο πλαίσιο έκθεσης τόσο δικών μου έργων όσο και της συζύγου μου Kati Mahrt, υπογράφηκε μια συμφωνία δωρεάς 19 χαρακτικών με το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ήμουνα πάντα της άποψης ότι ένα πανεπιστήμιο δεν πρέπει να έχει μόνο ως ρόλο του τη μόρφωση νέων ανθρώπων και την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και την στήριξη και την προώθηση του πολιτισμού. Πληροφορούμαι ότι πέραν του Καθηγητή Στάθη Παπαροδίτη, με τον οποίο συνεργάστηκα πολλάκις, όντας κι ο ίδιος χαράκτης, δημιουργήθηκε και Επιτροπή Διαχείρισης Συλλογής Έργων Τέχνης στο Πανεπιστήμιο κι αυτό αποδεικνύει την αφοσίωση, την ευαισθησία και το ενδιαφέρον για την Τέχνη. Είναι γεγονός ότι η Πανεπιστημιούπολη μετατρέπεται σε ένα εικαστικό μονοπάτι, όπου ντόπιοι και ξένοι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν τον κόσμο της Κύπρου μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών της. Και είναι ευχάριστο και τιμητικό που δημιουργίες μου συγκαταλέγονται και ενισχύουν τη συλλογή του Πανεπιστημίου.
–Έχετε αντλήσει έμπνευση από τον πολιτισμό ή την ιστορία της Κύπρου για τα έργα σας; Τη σχέση μου με την Κύπρο σηματοδότησε η συνεργασία μου με το «Σπίτι της Κύπρου» στην Αθήνα την δεκαετία το 80, για να συνεχιστεί με τρείς ατομικές εκθέσεις στην αίθουσα τέχνης ‘Diaspro Art Center’ στη Λευκωσία και να ολοκληρωθεί με την αναδρομική παρουσίαση στην Πινακοθήκη Πιερίδη και πάλι στην Αθήνα. Θεματικά σχετίζεται όλη αυτή η εκθεσιακή σειρά με την ιδιαίτερη αισθητική των αρχαϊκών κυπριακών ειδωλίων και την επιρροή τους στην αισθητική εξέλιξη του εικαστικού μου έργου. Άλλωστε η μόνιμη συνεργασία μου με τους Κυπρίους χαράκτες είχε ως αποτέλεσμα να εμπνευστώ από τον πολιτισμό και την πολυτάραχη ιστορία της Κύπρου διαχρονικά.
- Έκθεση Μιχάλη Αρφαρά, Λευκωσία, Πανεπιστηµιούπολη, αίθριο Κτηρίου «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης». Εγκαίνια: Τρίτη 5 Νοεμβρίου, 5μ.μ. Διάρκεια: μέχρι 8 Νοεμβρίου
