Στα ελληνοτουρκικά, μετά από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, από το 2000 μέχρι το 2017, που περιείχε πολύ ζεϊμπέκικό, μια κουμπαριά και μια φάση στο τέλος, με μια κυβέρνηση στην Αθήνα, που είχε ως δόγματα τα “Το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του” και “Να μην είμαστε μοναχοφάηδες, να πάρουν και οι Τούρκοι”, φτάσαμε σε μια φάση όξυνσης και πολλών εντάσεων, απόρροια μιας κλιμάκωσης τουρκικών προκλήσεων και διεκδικήσεων.
Η αλλαγή σαφώς και είναι δραματική, για δύο χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, που επιδιώκουν σταθερότητα και ειρήνη.
Ο Ερντογάν εμφανίζεται αναθεωρητικός, ως προς τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες, με πρώτη εκείνη της Λωζάνης, προβάλλεται θρασύς έναντι των ισχυρών συμμάχων του στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, όπως οι Η.Π.Α. και η Γαλλία, εκδηλώνεται ως τακτικιστής, προκλητικός και ταυτόχρονα προβλέψιμος μέσα στους τακτικισμούς του, απέναντι στους γείτονές του, απειλώντας και διεκδικώντας, ό,τι εκείνος νομίζει δικό του ή ζωτικό για τα συμφέροντα της χώρας του.
Μπορεί όμως η Ελλάδα και η Κύπρος να είναι πάνω στη σκακιέρα του Τούρκου προέδρου, όμως ο ίδιος μάλλον δεν είναι ο τόσο ισχυρός παίκτης, όπως θέλει να συστήνεται με τις συχνές υπερφίαλες γεμάτες αλαζονεία δηλώσεις του. Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση τόσο στο εσωτερικό της χώρας του, όσο και στο διεθνές πεδίο.
Ο γενικός ξεσηκωμός που δημιουργήθηκε στον φοιτητικό και ακαδημαϊκό κόσμο, εξ αιτίας του διορισμού ενός στελέχους του κόμματος του ισλαμιστή προέδρου στη θέση του πρύτανη πανεπιστημίου της Τουρκίας, είναι ενδεικτικό του πλήθους των αντιδράσεων σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής στην γείτονα. Είναι επίσης εντυπωσιακό, πως παρά τις 600 συλλήψεις οι αντιδράσεις μαίνονται σφοδρότερες, αυξάνοντας τα αιτήματα και υπέρ της απελευθέρωσης των παρανόμως κρατουμένων στις φυλακές από το καθεστώς.
Δημοσκοπικά οι νέοι Τούρκοι, σε ένα κράτος, που δεν ξέρει τι είναι υπογεννητικότητα (40% του πληθυσμού μιας χώρας που δεν γερνάει δημογραφικά), δηλώνουν πως προτιμούν την μετανάστευση, παρά να ζήσουν στην πατρίδα τους με πρόεδρο τον ισλαμιστή Ερντογάν! Η απάντηση του Ερντογάν είναι, πως οι νέοι δεν έζησαν την πριν από αυτόν Τουρκία, πριν δηλαδή την αναλάβει και την αναμορφώσει ο ίδιος και καλά θα κάνουν, να ρωτήσουν τους μεγαλύτερούς τους, που ξέρουν…
Όμως δεν του στερεί την ηρεμία μόνο το εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και οι συνεχείς οχλήσεις και πιέσεις στις εξωτερικές σχέσεις και σε διπλωματικό επίπεδο. Ο Ερντογάν βρίσκεται προ σδιεξόδων. Μπροστά στα αδιέξοδα, μόνο ένα τον ενδιαφέρει ουσιαστικά. Να παραμείνει στην εξουσία πάση δυνάμει! Αλλά οι μεγαλοϊδεατισμοί σε τούτη την περίοδο, μάλλον πρέπει να υποχωρήσουν.
Αρχικά προσπάθησε να κερδίσει χρόνια στο τιμόνι της Τουρκίας με την μέθοδο των εκστρατειών των σουλτάνων του οθωμανικού κράτους. Επιθέσεις στη Συρία, στο Ιράκ, στον Καύκασο, στη Λιβύη, προτεκτοράτο στη Σομαλία, πολεμοχαρή ρητορική για τη Θράκη, το Αιγαίο, την Κύπρο και ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, μόνο ένας θαυμαστής του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς μπορούσε να αναπτύξει και τα έκανε, για να δοξάσει την Τουρκία και να αναστήσει σε μέγεθος και αίγλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ατυχώς για τον νέο Σουλεϊμάν όμως και ευτυχώς για τους υπόλοιπους, μηδέ ημών εξαιρουμένων, όλη αυτή η δραστηριότητα δεν είχε τα αναμενόμενα λάφυρα, όπως τον παλιό καλό καιρό του 16ου αιώνα και μοιραία η Τουρκία είδε τους δείκτες της οικονομίας της να πέφτουν στο κόκκινο.
Η Τουρκία στηρίζει την οικονομία της στα δάνεια και στις ξένες επενδύσεις. Σπαταλώντας υπέρογκα ποσά στους εξοπλισμούς και στα αναλώσιμα για τα πολλά ανοιχτά της μέτωπα, βρέθηκε αφενός χρεωμένη, αφετέρου υπόλογη στον αυστηρό έλεγχο των Η.Π.Α. της Γαλλίας, ακόμη κι αυτής της Γερμανίας εσχάτως, αφού όλα δείχνουν, πως το Βερολίνο θα κάνει την ανάγκη φιλότιμο και θα εναρμονιστεί στην σκληρή στάση των αντιποίνων της Ουάσιγκτον, για το ανεξέλεγκτο στις στρατιωτικές της επεμβάσεις και κυρίως για τις σχέσεις της με την Μόσχα.
Το λιοντάρι που βρυχάται, θα αναγκαστεί, να κόψει πλέον και τον βήχα του! Ανεξαρτήτως του ύψους των αμυντικών δαπανών της η Τουρκία αδυνατεί, να συντηρήσει και να ανανεώσει πολλά οπλικά συστήματα μετά τις κυρώσεις των Η.Π.Α.
Διπλώνεται και ξαναδιπλώνεται λοιπόν ο άφρων μεγαλομανής νεοσουλτάνος, για να εμφανίσει ένα προσωπείο μιας Τουρκίας, όπως την θυμάται η Δύση πριν το 2002, όταν έδειχνε να επιδιώκει καλές σχέσεις με την Ευρώπη, να προσπαθεί να συμπεριφέρεται ως υπό ένταξη, μελλοντικός πλήρης εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να είναι το καλό παιδί για την Δύση, να υποδέχεται επενδυτές και να ανοίγουν εμπρός της οι αγορές.
Τούτο όμως πια δεν πείθει! Η νέα ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών συστήνεται με μια ατζέντα δημοκρατίας στον κόσμο και σεβασμού στις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Η Τουρκία δηλαδή, δεν αρκεί να δηλώνει, πως είναι μια δυτική ή φιλοδυτική χώρα, αλλά πρέπει και να λειτουργεί ως τέτοια. Πρέπει οι θεσμοί της και η συμπεριφορά της να εναρμονιστούν στα όρια, που ορίζει ο δυτικός κόσμος. Μπορεί η Τουρκία να αποδείξει, πως είναι μια σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία αστικού δυτικού τύπου;
Μάλλον όχι! Και επί Ερντογάν, σίγουρα όχι! Ανελευθερίες, πολιτικοί κρατούμενοι, απουσία κράτους Δικαίου και τα υπόλοιπα γνωστά, που χαρακτηρίζουν την σημερινή Τουρκία (όχι πως η προ Ερντογάν Τουρκία απολάμβανε τέτοια αγαθά), είναι αγκάθια στη σχέση της με τον δυτικό κόσμο, δηλαδή ενός εντελώς διαφορετικού πολιτικού πολιτισμού.
Και μπορεί να μην αλλάζει η Τουρκία ούτε με Τραμπ, ούτε με Μπάιντεν απέναντί της, όμως προς το τέλος του ο απελθών πρόεδρος του έβαλε δύσκολα του Ερντογάν και του βάζει ακόμα δυσκολότερα ο νέος κάτοικος του Λευκού Οίκου.
Απόρροια του κλοιού, που σφίγγει τον νεοσουλτάνο Ταγίπ, είναι οι κυκλοθυμικές αντιδράσεις του, όπου την μια αφηνιάζει κατηγορώντας την Δύση, θεωρώντας πως ακουμπά με ασφάλεια και στον ώμο του Πούτιν και από την άλλη χαϊδεύει πλάτες, μαζεύοντας τα ερευνητικά σκάφη από τις ξένες θάλασσες, προσποιούμενος ταυτόχρονα έναν σύγχρονο ηγέτη, που κόπτεται για ειρήνευση και ανάπτυξη σχέσεων.
Ευχή μας, η μακροημέρευση του Ερντογάν στα ύπατα αξιώματα, διότι είμαστε πεπεισμένοι, πως είναι φτιαγμένος από τα υλικά των υπέρμετρα φιλόδοξων και αλαζόνων, εξουσιολάγνων πολιτικών, που αν δεν καταφέρουν στο τέλος να καταστρέψουν την χώρα τους, τουλάχιστον καταστρέφονται οι ίδιοι, με δυσμενείς συνέπειες για το κράτος και για τον λαό, που τους εμπιστεύθηκε ή τους ανέχθηκε.
*Ο Χρύσης Ναφαϊδης είναι σύμβουλος της Προέδρου του Κινήματος Αλληλεγγύη για το Κυπριακό και υποψήφιος Βουλευτής Λευκωσίας
