Δανείστηκα τη φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο από ένα φίλο, τον Άγγελο Σαββίδη, που την εντόπισε στα αρχεία του. Είναι η πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Ο Αγών», 21 Αυγούστου 1970. Κύριος τίτλος: «Παρελήφθησαν ψες τα εμβόλια – Χολέρα: Μην κολυμβάτε στα λιμάνια».
Στο κείμενο εξηγεί ότι «η σύστασις του Υπουργείου Υγείας προς το κοινό, εις τα πλαίσια της εκστρατείας δια την εμπόδισιν της εισόδου της χολέρας εις Κύπρον», καλεί «το κοινόν όπως αποφεύγη τα θαλάσσια μπάνια εις περιοχάς πλησίον των λιμένων της νήσου». Ήταν μια αντίδραση που βασιζόταν σε ό,τι ήξεραν οι άνθρωποι τότε. Δεν θα απέφευγαν την χολέρα αν δεν κολυμβούσαν κοντά στα λιμάνια, αλλά αυτά ήξεραν αυτά έκαναν.
Σε διπλανή μονόστηλη είδηση γράφει: «Η χολέρα εξηπλώθη τώρα και εις την Λιβύην». Στο κείμενο γράφει ότι στη Λιβύη έγιναν μαζικοί εμβολιασμοί, «χρησιμοποίησιν απολυμαντικών εις τα οδούς», ενώ μικρή πόλη «απεκλείσθει πλήρως».
Καραντίνες, απολυμάνσεις και εμβολισμοί. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Γι΄ αυτό καταφύγαμε στον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου για να διαπιστώσουμε ότι η επανάληψη είναι γεγονός: «Η τελευταία απειλή πανδημίας πλησίασε το νησί μας τον Οκτώβριο του 1970, όταν η χολέρα έφτασε στην Τουρκία. Τότε η κυπριακή κυβέρνηση αναγκάστηκε να απαγορεύσει κάθε αεροπορική ή ατμοπλοϊκή συγκοινωνία με την Τουρκία και την είσοδο στη χώρα επισκεπτών από άλλες χώρες, εάν είχαν επισκεφθεί την Τουρκία και δεν είχαν πιστοποιητικό έγκαιρου εμβολιασμού. Οι κυπριακές Αρχές έκαναν έκκληση για προληπτικούς εμβολιασμούς και στα «αντιχολερικά κέντρα» για αρκετές μέρες παρατηρήθηκε συνωστισμός». Για όσους προέρχονταν από χώρες με αυξημένα «κρούσματα» (όπως η Ιταλία), υπήρχαν έλεγχοι στο αεροδρόμιο και οι επισκέπτες έπρεπε να έχουν πιστοποιητικά εμβολιασμού.
Σε ένα παλιότερο ρεπορτάζ, του Γιάννη Ξενοφώντος στον Alpha, βρίσκουμε ενδιαφέροντα στοιχεία: Μαζικοί εμβολιασμοί, τον Αύγουστο του 1973, κατά την 7η επιδημία χολέρας: Ο κλοιός σφίγγει επικίνδυνα, κυρίως λόγω των αυξανόμενων κρουσμάτων στη δυτική Ευρώπη και δη την Ιταλία. Στο αεροδρόμιο Λευκωσίας στήνονται κέντρα μαζικών εμβολιασμών. Το προσωπικό του αεροδρομίου, αλλά και των λιμανιών σπεύδει να εμβολιαστεί. Στην ίδια διαδικασία υποβάλλονται υποχρεωτικά και οι ταξιδιώτες από Ιταλία και Μασσαλία, που δεν διέθεταν τα απαραίτητα πιστοποιητικά.
Σύμφωνα με τον Πέτρο Παπαπολυβίου, η ανταπόκριση στον εμβολιασμό ήταν καθολική. «Ο κόσμος συνέρρευσε και στους εμβολιασμούς του 1973 και στις προηγούμενες χρονιές, κυρίως το φθινόπωρο του 1970 όταν, μάλιστα, το εμβόλιο δινόταν σε δύο δόσεις.» 600.000 δόσεις εμβολίου είχαν δοθεί τότε δωρεάν στην Κυπριακή Δημοκρατία από την Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία.
Πριν από την επιδημία του 1970, η προηγούμενη εμφάνιση της χολέρας στην Κύπρο, το 1865, άφησε πίσω της περισσότερα από 1.200 θύματα. Ανάμεσά τους και ο Γάλλος πρόξενος στη Λάρνακα και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Α΄, ο οποίος αρνήθηκε να εγκαταλείψει το ποίμνιό του, έμεινε στη Λευκωσία, προσβλήθηκε από τη νόσο και απεβίωσε. Σε ανταπόκριση από την Κύπρο (9 Αυγούστου 1865) εφημερίδα της Σμύρνης έγραφε: «Η χολέρα εξακολουθεί να μαστίζη τους κατοίκους της Σκάλας, αλλ’ ο αριθμός των θυμάτων ελαττούται επαισθητώς. Ενέσκηψε δε με ορμήν εις την μόλις εν τέταρτον της ώρας απέχουσαν Λάρνακα προ τεσσάρων ημερών, και προ οκτώ ημερών εις Λευκωσίαν, ένθα ένεκα της συμπυκνώσεως των ανθρώπων έκαμνε πολλήν θραύσιν. Κατ’ αρχάς ολίγιστοι των προσβαλλομένων εσώζοντο ˙ σήμερον μανθάνομεν ότι εν μεν τη πόλει κλίνει η νόσος εις ύφεσιν, ανεφάνη δε εις τα χωρία.»
Σήμερα, 156 χρόνια από την χολέρα του 1865 και 51 χρόνια από αυτήν του 1970, πολλά παραμένουν τα ίδια. Ωστόσο, η ιατρική και οι άλλες σχετικές επιστήμες έχουν κάνει άλματα. Δεν είναι αρκετό πια να αποφεύγουμε τα θαλάσσια μπάνια εις περιοχάς πλησίον των λιμένων.
