«Αυτό που συμβαίνει σήμερα και τα τελευταία χρόνια είναι απαράδεκτο, εάν υπάρχουν ψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων -και δεν θα κουραστώ να το λέω- οφείλεται στη μικρή περίοδο αποπληρωμής και τα δανειστικά επιτόκια που είναι τριπλάσια από το μέσο όρο της ευρωζώνης».
Αυτό το έλεγε ένας από τους πολιτικούς μας, που μιλούσε πάντα και εμπεριστατωμένα για τα προβλήματα της οικονομίας. Τον έλεγαν κάποτε και γκουρού της οικονομίας. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Και το έλεγε τότε που προσπαθούσαμε όλοι να καταλάβουμε τι μας γίνεται, τον Ιούλιο του 2013.
Για «λόγους λαθών και εγκλημάτων πολιτικών και τραπεζικών», έλεγε, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ήταν το κύτταρο της οικονομίας αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις. «Δεν είναι εγκληματίες, και πρέπει να τους βοηθήσουμε να μπορέσουν να ξοφλήσουν τα χρέη τους και ο πιο πρακτικός τρόπος είναι η επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής των δανείων και η κάθετη μείωση των δανειστικών επιτοκίων».
Σημείωνε, μάλιστα, ότι «έχουμε σκοτώσει την επιχειρηματικότητα και γονατίσαμε τα νοικοκυριά και φυσικά για κάποιους προτεραιότητα είναι η πώληση των δανείων στα αρπακτικά των “hedge funds”». Δεν ξέρουμε ποιοι ήταν οι κάποιοι που είχαν αυτή την προτεραιότητα, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι αυτό ακριβώς έγινε στα χρόνια που ακολούθησαν. «Η πώληση των δανείων στα αρπακτικά» και όχι η επιμήκυνση ή η κάθετη μείωση των επιτοκίων.
Πέρασαν δεκάμιση χρόνια. Προχτές η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε τα νέα στοιχεία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Για τα νοικοκυριά τα προβληματικά δάνεια είναι αυτή τη στιγμή €1,13 δισεκατομμύρια. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων είναι €853 εκατομμύρια εκ των οποίων τα €749 εκατ. ανήκουν στην κατηγορία των μικρομεσαίων.
Τι έγινε τώρα, δηλαδή; Πώς πέσαμε στα συνολικά €2,01 δισεκατομμύρια κόκκινα δάνεια από τα €28,2 δισ. που ήταν τον Νοέμβριο του 2015; Βοηθήθηκαν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να τα εξοφλήσουν; Όχι, έγινε «η πώληση των δανείων στα αρπακτικά των “hedge funds”», και έφυγαν από το τραπεζικό σύστημα. Και μάλιστα, το 2015 το σύνολο των κόκκινων δανείων των νοικοκυριών ήταν πολύ λιγότερα από αυτά των επιχειρήσεων. Πώς γίνεται σήμερα να έχουν τα νοικοκυριά τόσα εκατομμύρια περισσότερα κόκκινα δάνεια στις τράπεζες; Από τη μια διότι τα νοικοκυριά κυριολεκτικά εγκαταλείφθηκαν γονατισμένα, ξεπουλήθηκαν στα “hedge funds” σε μεγαλύτερους αριθμούς από τις επιχειρήσεις (χωράφια και σπίτια, εκποιούνται συλλήβδην) και από την άλλη, όσα απέμειναν στις τράπεζες είχαν και έχουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες στις αναδιαρθρώσεις από ότι έχουν οι επιχειρήσεις.
Σε πόσες χιλιάδες νοικοκυριά αναλογούν τα €1,13 δισεκατομμύρια μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν γνωρίζουμε. Χιλιάδες σίγουρα. Στο τελευταίο σχέδιο, το ενοίκιο έναντι δόσης, έκαναν αίτηση 400 άνθρωποι. Όλες οι άλλες χιλιάδες τραβούν τα μαλλιά τους. Για «λόγους λαθών και εγκλημάτων πολιτικών και τραπεζικών», όπως δεν κουραζόταν να λέει ο κ. Νεοφύτου πριν δέκα χρόνια. Και πόσες άλλες χιλιάδες βρίσκονται πλέον στα χέρια των «αρπακτικών»; Ούτε με αναδιαρθρώσεις ασχολούνται αυτά τα hedge funds, ούτε με τη σωτηρία της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αγοράζουν τα υποθηκευμένα και τα βγάζουν στο σφυρί. Διότι όσα αποφάσισαν οι πολιτικοί ταγοί του τόπου αυτά τα δέκα χρόνια ήταν όλα για την οικονομία και το τραπεζικό σύστημα, όχι για τους πολίτες.
Τα νοικοκυριά ούτε που τους ενδιέφεραν στην πραγματικότητα. Βαφτίστηκαν όλα «στρατηγικοί κακοπληρωτές», ως άλλοθι στην εγκατάλειψή τους στα χέρια των “hedge funds”. Έκαναν νομοθεσίες ώστε να πωλούνται πακέτα τα δάνεια, μόνο και μόνο για να απαλλαγούν από αυτά οι τράπεζες. Και απαλλάγηκαν πουλώντας τα σε ξένους επενδυτές κουρεμένα ίσως και πιο κάτω από το 30% της αξίας τους, αλλά δεν μπορούσαν με τον ίδιο τρόπο να τα κουρέψουν για τα νοικοκυριά ώστε να μπορέσουν να τα αποπληρώσουν. Παρόλο που η συντριπτική τους πλειονότητα βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση εξαιτίας της απληστίας των τραπεζιτών και της ανικανότητας των πολιτικών.
«Οι τράπεζες σώθηκαν με θυσίες των πολιτών. Επιτέλους, έφτασε η ώρα να δούμε και τους πολίτες σε αυτόν τον τόπο», έλεγε τον Ιούνιο ο Άριστος Δαμιανού. Πόσα χρόνια να τα ακούμε αυτά; «Ωσάν να μην πήραμε τις καταθέσεις του κόσμου, ωσάν να μην εκμηδενίσαμε τις μετοχές των παλαιών μετόχων, ωσάν να μην εκμηδενίσαμε τους κατόχους αξιογράφων», έλεγε ο Αβέρωφ Νεοφύτου τον Ιούλιο το 2014. Ως παραδείγματα τα σημειώνω, δεν φταίνε αυτοί οι δύο, σωστά τα λένε. Και τότε και τώρα. Αλλά, είναι πια εμπαιγμός. Διότι οι πολίτες βιώνουν τα έργα τους, όχι τα λόγια τους.
