Το έχουμε πλέον εμπεδώσει. Στην κοινότητα, ανάμεσά μας, κράτος και εξουσία έχει ο κορωνοϊός. Συζητάμε εδώ και βδομάδες για τα πολλά κρούσματα, τους δεκάδες θανάτους και την πίεση που δέχεται το σύστημα υγείας. Τις τελευταίες μέρες, μάλιστα, η κατάσταση στα νοσοκομεία χαρακτηρίζεται ως οριακή. Η προοπτική ενός ολικού lockdown είναι καθημερινά στο δημόσιο διάλογο. Με βάρκα την ελπίδα, η κυβέρνηση και οι επιστήμονες που τη συμβουλεύουν, κατέβαλαν μέχρι τώρα κάθε προσπάθεια για να αποφύγουν να κλείσουν τον κόσμο και πάλι μέσα. Η εμπειρία του περασμένου Μαρτίου και Απριλίου είναι ζωντανή στη μνήμη. Δοκίμασαν, λοιπόν, να τιθασεύσουν το κακό με λιγότερο αυστηρά μέτρα. Στην απόφαση αυτή συνήργησε και το γεγονός ότι λεφτά δεν υπάρχουν, για να αποζημιωθούν οι άνθρωποι που θα κληθούν εκ των πραγμάτων να κλείσουν τις δουλειές τους και να κάτσουν σπίτι.
Το πλάνο δεν δούλεψε. Ο ιός δεν παίρνει χαμπάρι από ημίμετρα. Το κατάλαβαν σε όλη την Ευρώπη που βρίσκεται σε σκληρό lockdown. Συζητάμε κι εδώ σοβαρά αυτή τη δυσάρεστη, μολονότι αναγκαία, προοπτική από τις 2 Ιανουαρίου. Είμαστε σήμερα που γράφεται αυτό το κείμενο στις 7 Ιανουαρίου, ανήμερα του Αη Γιάννη, και επίσημες ανακοινώσεις για το τι θα γίνει δεν έχουν προκύψει. Κουβέντες πολλές. Διαρροές από αρμόδιες υπηρεσίες ακόμα περισσότερες. Αλλά μέχρι εδώ. Οι επιστήμονες έδωσαν τις εισηγήσεις του στον υπουργό Υγείας από την περασμένη Δευτέρα 4 του μηνός. Την επομένη είδαν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αμέσως μετά, το παρασκήνιο για απόφαση σκληρού lockdown οργίαζε. Μας ανακοινώθηκε ότι οι τελικές αποφάσεις θα λαμβάνονταν και θα ανακοινώνονταν την Πέμπτη μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Την Τετάρτη βλέπετε, ή ακόμα και την Τρίτη, τη μέρα που συναντήθηκε ο κ. Αναστασιάδης με τους επιστήμονες, δεν υπήρχε χρόνος. Μεσολάβησαν και τα Θεοφάνεια. Οι αργίες του λαού και οι εκκλησιασμοί. Μην τα χάσουμε.
Τελικά ούτε την Πέμπτη ανακοινώθηκε τίποτα. Η συνεδρίαση του Υπουργικού αναβλήθηκε για την Παρασκευή. Για να δοθεί, μας είπαν, χρόνος στους υπουργούς να ετοιμάσουν τα διατάγματα και να βρουν χρήματα για τις αποζημιώσεις σε όσους κάτσουν υποχρεωτικά στο σπίτι. Όλοι ξέρουμε ο αυστηρός περιορισμός ξεκινά από σήμερα τα μεσάνυχτα. Και το ερώτημα προκύπτει αβίαστο. Καλά τόσο καιρό που το lockdown ήταν στα χαρτιά τι έκαναν; Τώρα θυμήθηκαν να προετοιμαστούν;
Η απάντηση είναι απλή και πηγαία. Το κυπριακό κράτος, ο μηχανισμός της κυβέρνησης και του δημοσίου, πιστεύουν ακράδαντα στο ρητό «σπεύδε βραδέως», το απόφθεγμα που αποδίδεται στον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο Χείλωνα τον Λακεδαιμόνιο. Δεν εξηγείται αλλιώς το ότι από την περασμένη Δευτέρα ψηνόταν μια απόφαση που θα ανακοινωνόταν την Παρασκευή. Λες και ο κορωνοϊός έχει πατήσει φρένο και τους περιμένει. Ουδείς θα διαφωνούσε με την τακτική αν έφερνε αποτέλεσμα. Αν ήταν όντως στη λογική του «συντόμευε ό,τι κάνεις, αλλά χωρίς να βιάζεσαι». Με τους αργούς ρυθμούς, όμως, που λαμβάνονται διαχρονικά οι αποφάσεις στην Κύπρο, την απουσία πλάνου, τη διαπλοκή και διαφθορά, φθάσαμε να μην έχουμε προϋπολογισμό, να μην μπορούμε ως κράτος να αγοράσουμε εμβόλια, ακόμα κι αν θέλαμε. Την ίδια ώρα συντελείται η διχοτόμηση μπροστά στα μάτια μας και η οικονομία παραμένει στο μεταίχμιο από το 2013. Για να αναφέρω απλώς τα βασικά.
Τα έλεγα όλα αυτά με ένα φίλο, ο οποίος μου συνέστησε να δω τα πράγματα μέσα από διαφορετικό πρίσμα. «Η Δημοκρατία», μου είπε, «δεν δίνει γρήγορες λύσεις. Δίνει, όμως, ελευθερία, αγαθό που δεν βρίσκεται στα απολυταρχικά καθεστώτα, όπου υλοποιούνται πάραυτα οι αποφάσεις». «Η Κύπρος δεν έχει μηχανισμό ικανό για γρήγορες κινήσεις», συνέχισε. «Θα πρέπει να χαμηλώσουμε τον πήχη των προσδοκιών». Άκουσα τον φίλο με προσοχή και πράγματι αναρωτήθηκα αν ζητάμε πολλά από ένα νεαρό κράτος που δεν έχει κουλτούρα διοίκησης και, επιπλέον, έχει αναγάγει τη ρεμούλα και την αναβλητικότητα σε επιστήμη. Λοιπόν, οι προσδοκίες μου δεν είναι μεγάλες. Στην τελική, πόσο δύσκολο είναι να εισηγούνται μέτρα οι επιστήμονες και η κυβέρνηση να παίρνει αυθημερόν τις αποφάσεις; Ειδικά όταν η πανδημία θερίζει και επιθυμία όλων είναι να γλυτώσουμε μέχρι να έλθει η σειρά μας για το εμβόλιο. Για τα υπόλοιπα, το κυπριακό, την οικονομία, το ρουσφέτι και τη διαπλοκή, ο πήχης είναι χαμηλά εδώ και χρόνια.
