Ζούμε σε μια εποχή όπου το φαινόμενο της βίας κτυπά ανελέητα τις γειτονιές του κόσμου και τα ίδια μας τα σπίτια.
Η βία του πολέμου διαλύει οικογενειακές εστίες στις εμπόλεμες περιοχές. Οι δέκτες των τηλεοράσεων και το διαδίκτυο μεταδίδουν σκηνές φρίκης, βιασμούς, δολοφονίες, ξεριζωμό, εξαθλίωση.
Παρακολουθούμε αμήχανα την κατάντια της ανθρωπότητας. Είναι αδιανόητο στον 21ο αιώνα, μάνες να θάβουν παιδιά. Παιδιά να παλεύουν για την ίδια τους τη ζωή, για μια χαραμάδα φως, στα σκοτάδια. Να ψάχνουν για μια χαραμάδα ελπίδας, στις στάχτες.
Κι ως να μην έφτανε η θηριωδία των πολέμων, να γινόμαστε μάρτυρες καθημερινών βιαιοπραγιών, ενάντια σε γυναίκες και κορίτσια, παντού. Βιαιοπραγίες σε γειτονιές, πάρκα, ερημικές περιοχές, αλλά και πίσω από κλειστές πόρτες, ενίοτε με θύτη ένα οικείο άτομο. Ανατριχιαστικές οι στατιστικές. Ένα 35% των γυναικών, έχουν πέσει θύματα κάποιας μορφής βίας, σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Το ποσοστό αγγίζει το 70% σε ορισμένες χώρες. Διαδεδομένες και καταστροφικές όλες οι μορφές βίας. Παραβιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα. Εξευτελίζουν τη γυναικεία προσωπικότητα. Είναι απότοκο μιας εδραιωμένης στερεοτυπικής αντίληψης που θεωρεί το γυναικείο φύλο υποδεέστερο. Μιας νοοτροπίας παγιωμένης από αιώνες, που κυριαρχεί ακόμη, σε κλειστές πατριαρχικές κοινωνίες, επικίνδυνα εσωστρεφείς.
Καθόλου τυχαίο που τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής έμφυλης βίας πολλαπλασιάστηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας, λόγω εγκλεισμού των γυναικών σε ήδη βίαια ή ασφυκτικά περιβάλλοντα. Λόγω αξιακής κρίσης, οικονομικών προβλημάτων, διάρρηξης του κοινωνικού ιστού από πλειάδα μεταναστευτικών κυμάτων και παγκοσμιοποίησης, σοβαρά φαινόμενα βίας βλέπουν πια το φως της δημοσιότητας καθημερινά, σε παγκόσμιο, ευρωπαίκό και εθνικό επίπεδο. Βιασμοί, ακρωτηριασμοί οργάνων, λεκτικές απειλές, πρόκληση σωματικής βλάβης. Φόβος, εξευτελισμός, συναισθηματικοί εκβιασμοί, bulling. Όλα συνώνυμα μιας καταναλωτικής εποχής, όπου η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, οργιάζει. Η γυναίκα -θύμα βιώνει εντονότερα την οικονομική εξάρτηση και την υποτέλεια. Την εργασιακή ανασφάλεια και την καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κάθε μορφή βίας την απογυμνώνει από το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, την ισότητα, την ελευθερία.
Κάθε 25η Νοεμβρίου, παγκόσμια ημέρα κατά της έμφυλης βίας, προβαίνουμε σε ετήσιο απολογισμό για την πρόοδο που κάναμε στον αγώνα για τερματισμό της βίας. Δυστυχώς κρινόμαστε ανεπαρκείς. Δεν πετύχαμε μηδενική βία, πουθενά. Κερδίσαμε μάχες, αλλά δεν κερδίσαμε τον πόλεμο.
Συνεχίζουμε να βελτιώνουμε νομοθεσίες, θεσμούς, μηχανισμούς και υποδομές. Κάθε χώρα, ανάλογα με τις δικές της δυνατότητες, ιεραρχημένες προτεραιότητες και προϋπολογισμούς. Σωστή η δημιουργία καταφυγίων και άλλων υποδομών για προστασία του θύματος. Σωστή και η υιοθέτηση επιμορφωτικών προγραμμάτων για τους θύτες, η υιοθέτηση καλών πρακτικών πρόληψης και καταστολής της βίας, η υπογραφή διεθνών συμβάσεων καθώς επίσης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Πέραν από ένα αυστηρό πλέγμα δράσεων για την πρόληψη, την προστασία των θυμάτων, την τιμωρία ή αναγκαία αναμόρφωση με κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα των δραστών, οφείλουμε να δρούμε συνεργιστικά κυπριακή πολιτεία και κοινωνία, ώστε να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα περιστατικά βίας κάθε μορφής. Να μάθουμε πώς να προσεγγίζουμε τα θύματα με σεβασμό και διακριτικότητα, διαβεβαιώνοντας πως θα σταθούμε έμπρακτα δίπλα τους. Χρειάζεται να πείσουμε την κάθε κακοποιημένη γυναίκα να σπάσει τη σιωπή της, νοιώθοντας πως δεν είναι μόνη. Είναι καθήκον μας σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο, να μην ολιγωρήσουμε στην δική της κραυγή αγωνίας.
Προέχει ωστόσο, να αλλάξουν και οι νοοτροπίες μέσα από το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Να μαθαίνουν τα παιδιά από την νηπιακή ηλικία, τί σημαίνει σεβασμός, ισότητα των φύλων, δικαίωμα στην απόλαυση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις, λόγω φύλου.
Ας δώσουμε σήμερα την υπόσχεση, με αφορμή την επέτειο κατά της βίας και τις 16ήμερες εκδηλώσεις που διοργανώνονται και στον τόπο μας, πως δεν θα ολιγωρήσουμε στην ευαισθητοποίηση, κινητοποίηση, συνεργασία και δικτύωση όλων των αρμόδιων πολιτειακών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και ενεργών πολιτών, για να πετύχουμε περισσότερα στην πρόληψη και καταπολέμηση της βίας.
Ας μη ξεχνάμε τις ολέθριες συνέπειες της βίας στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή της γυναίκας, αλλά και στην ίδια την κοινωνία.
Ας σεβαστούμε κι ας προστατέψουμε το δικαίωμα κάθε γυναίκας και κοριτσιού να ζει και να ονειρεύεται χωρίς φόβο και χωρίς βία.
Πρώην Ευρωβουλευτής
Αντιπρόεδρος ΔΗ.ΠΑ.
