Μέτρα για περαιτέρω διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και μια σειρά από άλλα μέτρα και εισηγήσεις καταθέτει ο Σύνδεσμος Αιολικής Ενέργειας σε μια προσπάθεια η Κύπρος να αξιοποιήσει πράσινες τεχνολογίες. Στην πρώτη συνάντηση του ΔΣ του Συνδέσμου Αιολικής Ενέργειας Κύπρου (ΣΑΕΚ) με την Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, την περασμένη εβδομάδα, επικεντρώθηκαν σε βασικές θεματικές. Τα ζητήματα που συζητήθηκαν αφορούν την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό δυναμικό του τόπου μας, την επαναλειτουργία του One Stop Shop για την απλοποίηση των αδειοδοτήσεων των έργων ΑΠΕ, το πολύ σημαντικό αναγκαίο πλέον θέμα που προκύπτει για ένα κοινό κεντρικό σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και της μελέτης για δημιουργία του πλωτού αιολικού.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Αιολικής Ενέργειας για την περίοδο 2021 – 2030 το μέσο ετήσιο κόστος που θα κληθεί να καταβάλει ο Κύπριος φορολογούμενος είναι €40 – 50 εκατ. ετησίως για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών (στο χρηματιστήριο των ρύπων) το οποίο η Κυβέρνηση θα μεταφέρει στα καύσιμα με αύξηση στις σημερινές τιμές μέχρι 7 – 8 σεντ ανά λίτρο. Σημειώνεται ότι η ΑΗΚ από το 2013 ήδη πληρώνει για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων €16 εκατ. ετησίως το οποίο κόστος μετακαλείται στους καταναλωτές. Ο Σύνδεσμος επισημαίνει ότι την ίδια ώρα δεν έχει γίνει κανένας προγραμματισμός από το κράτος για νέα έργα που παράγουν πράσινη ενέργεια.
Συγκεκριμένα, ο Σύνδεσμος προτείνει όπως το Κράτος με ειδικό σχέδιο να συνδράμει άμεσα και ουσιαστικά για ένα κοινό κεντρικό σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (λόγω αύξησης της εγκατάστασης έργων ΑΠΕ) υπό τη διαχείριση και τον έλεγχο του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) και τη συμμέτοχη όλων των Συνδέσμων των ΑΠΕ που θέλουν και έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν.
Σύμφωνα με την εισήγηση του Συνδέσμου, αυτό μπορεί να γίνει πιο άμεσα ως απευθείας ανάθεση για λόγους δημοσίου συμφέροντος, διότι η διαδικασία της τροποποίησης της νομοθεσίας και ένας πιθανός μειοδοτικός διαγωνισμός για σύστημα αποθήκευσης μπορεί να πραγματοποιηθεί στην καλύτερη περίπτωση αρχές του 2023, βάζοντας ουσιαστικά ταφόπλακα στην εισδοχή νέων έργων από ΑΠΕ.
Παράλληλα, όσον αφορά τη διαβούλευση που είναι σε εξέλιξη και αφορά την αναθεώρηση των Κανόνων Μεταφοράς και Διανομής αλλά και των Κανόνων Αγοράς Ηλεκτρισμού για ένταξη των εγκαταστάσεων αποθήκευσης ηλεκτρισμού στο δίκτυο, ο Σύνδεσμος υποστηρίζει ότι η όλη διαδικασία όπως τροχοδρομείται παρουσιάζει στρεβλώσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες. Ο μόνος λόγος που βλέπουμε να γίνεται αυτό, συμπληρώνει, είναι για να διατηρηθούν μονοπωλιακά αναχρονιστικά καθεστώτα όσο αφορά την ΑΗΚ και το ρόλο της.
Παράλληλα, ο Σύνδεσμος υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί ακόμη και σήμερα ως ειδικό κριτήριο το θέμα του proof of fund (απόδειξη ύπαρξης χρημάτων από τους υποψήφιους αγοραστές), για τα έργα των ΑΠΕ εφόσον δεν υπήρχε στα δύο προηγούμενα σχέδια του Υπουργείου Ενέργειας ως μετρήσιμο κριτήριο βαθμολόγησης με λήψη σημαντικών μονάδων από τους επιχειρηματίες/ επενδυτές, όπως συνέβηκε με τις σχετικές άδειες των έργων (άδεια κατασκευής από την ΡΑΕΚ, πολεοδομική, άδεια οικοδομής, ποσοστό καταβολής εγγυητικής πιστής εκτέλεσης – όπου λανθασμένα κατά το Σύνδεσμο μειώθηκε το αρχικό ανώτατο ποσό από €34 ανά κιλοβάτ σε €20 με μέγιστο ποσό τις €100.000, απόσταση από τον υποσταθμό κοκ).
Το μέλλον τα πλωτά αιολικά
Ο ΣΑΕΚ σχεδιάζοντας εμπορική δραστηριότητα μέσω των μελών του, εδώ και περίπου ένα και πλέον χρόνο, ανέδειξε ότι το μέλλον της αιολικής ενέργειας, όπως σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, είναι η θάλασσα και τα πλωτά αιολικά. Τον Φεβρουάριο και τον Ιούλιο του 2019 στη Γαλλία, έχουν εγκριθεί και μάλιστα με κρατική ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δέκα αιολικά πλωτά.
Η Κύπρος με φορέα υλοποίησης τον ΣΑΕΚ και τη στήριξη του Υπουργείου Ενέργειας, έχει πρόθεση μέχρι το 2021 να υποβάλει συγκεκριμένη πρόταση για Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος διεκδικώντας άντληση επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και παράλληλη συμμετοχή στο Innovation Fund για ένα πλωτό αιολικό στα όρια της κυπριακής ΑΟΖ. Για το θέμα αυτό πραγματοποιήθηκε συνάντηση στις 6/8/19 με την Εθνική Αρμόδια Αρχή των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) του Υπουργείου Ενέργειας. Τον Απρίλιο του 2019, υπογράφτηκε συναντίληψη με τον αντίστοιχο Σύνδεσμο της Ελλάδας, την Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ). Στόχος είναι η προοπτική συνεργασίας μεταξύ Κύπρου – Ελλάδας, ώστε να υποβληθεί κοινή πρόταση για ένα μεγαλύτερο έργο, πάνω από 100MW, που αφορά πλωτή μονάδα και αυτό σημαίνει και υποθαλάσσια σύνδεση αν δεν υλοποιηθεί το EuroAsia Interconnector.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: «Ουραγός» η Κύπρος στην ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ
Σε περίπτωση τονίζει που δεν θα μπορεί να δικαιολογηθεί ο διασυνοριακός του χαρακτήρας, μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από άλλα Ταμεία και χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ όπως πχ. το Horizon 2020 και το νέο Ταμείο της ΕΕ που θα δημιουργηθεί τώρα για προώθηση των ΑΠΕ. Αυτό αποτελεί όντως μία άλλη εναλλακτική λύση, το έργο να είναι πιο μικρό σε μέγεθος, κοντά στην Κύπρο, για να είναι πιο εύκολη και λιγότερο κοστοβόρα η διασύνδεσή του με το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου, και να διεκδικήσει κονδύλια από άλλα Ταμεία πέραν του CEF, με την εγκατάσταση σε αυτό το έργο συστήματος αποθήκευσης είτε με μπαταρίες, είτε με υδρογόνο.
Καταγγελία για παραχρηματιστήριο πώλησης αδειών
Ο ΣΑΕΚ τονίζει ότι έχει δημιουργηθεί μέσω των δύο σχεδίων ένα «παραχρηματιστήριο πώλησης αδειών», δηλαδή ένα τρελό παζάρι πώλησης αδειών με παράλογα και εξωφρενικά ποσά, λόγω του ότι ελάχιστοι έχουν ή μπορούν να εξασφαλίσουν στην ουσία τα χρήματα υλοποίησης των έργων. Μέχρι σήμερα, αναφέρει, έχουν υλοποιηθεί και έχουν συνδεθεί στο ηλεκτρικό δίκτυο σχετικά λίγα μεγαβάτ (περίπου 20%, ήτοι περίπου 70MW) από αυτά που είναι πλήρως αδειοδοτημένα.
«Είναι άλλο κάποιος να προβαίνει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου βάζοντας στρατηγικούς επενδυτές μέσα σε μια επιχείρηση (από την αρχή) την οποία αδειοδότησε και έφερε σε ένα σημείο υλοποίησης, παρέχοντας βεβαίως και το Κράτος κάποιες ουσιώδεις ασφαλιστικές δικλείδες πχ. μη αποχώρησης εξολοκλήρου του πρώτου αδειούχου αιτητή για τα πρώτα δύο έτη όπως στα πρώτα σχέδια των ΑΠΕ του 2009 για Α/Π, το 2012 για ΦΒ όπως απαιτούσε με ρυθμιστική της απόφαση τότε η ΡΑΕΚ και είναι άλλο κάποιος να δαπανήσει ένα πόσο πχ. €30-60.000 για εξασφάλιση των αδειών πχ. για 5-7MW και να ζητά μόνο για τις άδειες ως «goodwill» (φήμη και πελατεία) σε κάποιες περιπτώσεις πέραν των €2 εκατομμυρίων», σημειώνει.
Υπάρχουν ήδη, εξηγεί, δύο μέτρα και δύο σταθμά και κατά κάποιο τρόπο διάκριση και ευνοϊκή μεταχείριση για κάποιες «επίλεκτες» εταιρείες σε σχέση με την έκδοση των πολεοδομικών αδειών πιο έντονα για τις αιτήσεις των ΦΒ και αυτό αφορά ιδιαίτερα τις απόψεις του Τμήματος Γεωργίας (του Τμήματος Δασών, Ταμείου Θήρας και Πανίδας) και την τελική απόφαση του Τμήματος Περιβάλλοντος επικαλούμενοι πυκνή βλάστηση και αιωνόβια δέντρα ή αποψίλωση δέντρων, γεωργικούς και κτηνοτροφικούς σκοπούς ενώ παρατηρούμε ότι αδειοδοτούνται έργα στην ίδια ακριβώς περιοχή ή σε παρόμοιες γεωργικές περιοχές χωρίς κανένα πρόβλημα.
