Πραγματοποιήθηκε στις 24 Οκτωβρίου στο πεδίο βολής Καλού Χωρίου η τελική φάση της τακτικής άσκησης μετά στρατευμάτων (ΤΑΜΣ) «ΙΡΙΣ-2023» που άρχισε στις 17 Οκτωβρίου.
Τις προηγούμενες ημέρες είχαν ασκηθεί σχηματισμοί της Εθνικής Φρουράς σε διάφορα επεισόδια και ασκήσεις μικρών και μεσαίων κλιμακίων στις ζώνες ευθύνης τους, χωρίς τη χρήση πυρών, στις οποίες συμμετείχαν έφεδροι και εθνοφύλακες που προσκλήθηκαν για τον σκοπό αυτό.
Η τελική φάση πραγματοποιήθηκε στην παρουσία της ηγεσίας του υπουργείου Άμυνας και του ΓΕΕΦ και την παρακολούθησαν οι ακόλουθοι άμυνας αρκετών ξένων χωρών. Πέρσι, είχε οργανωθεί από το Επιχειρησιακό Στρατηγείο επιπέδου μεραρχίας με τη συμμετοχή της 20ης ΤΘΤ και της 1ης Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ.
Φέτος, σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από την Τακτική Διοίκηση της 2ηςΜ/Κ ΤΑΞ ΠΖ και το σενάριό της περιελάβανε την ανακατάληψη εδαφών μετά από εχθρική εισχώρηση στη ζώνη ευθύνης της. Η τακτική πλαισίωση της άσκησης ανέφερε ότι, μετά από όξυνση της καταστάσεως στο νησί, εχθρικές δυνάμεις, ενεργώντας αιφνιδιαστικά, εισχώρησαν με τακτικό συγκρότημα, αποτελούμενο από τρεις ίλες μέσων αρμάτων και άλλες δυνάμεις στη ζώνη ευθύνης της ταξιαρχίας. Με διαταγή του ΓΕΕΦ, η ταξιαρχία ανέλαβε επιθετική ενέργεια για καταστροφή του εχθρού και αποκατάσταση του απολεσθέντος εδάφους. Το σχέδιο ενεργείας της ταξιαρχίας αφορούσε άμυνα επί υψωμάτων από Μ/Κ λόχο πεζικού και την αντεπίθεση τακτικού συγκροτήματος επιλαρχίας από διαφορετικές κατευθύνσεις.
Πριν την έναρξη της επιθετικής ενέργειας, ελικόπτερο ΑW-139 της Διοίκησης Αεροπορίας (ΔΑ) αποβίβασε, με την τεχνική fast rope, ομάδα καταδρομών σε σημείο τακτικής σημασίας για την συλλογή νωπών πληροφοριών, ενώ τρείς ελεύθεροι σκοπευτές της Διοίκησης Καταδρομών εξουδετέρωσαν τον αξιωματικό παρατηρητή πυροβολικού του αντιπάλου, ο οποίος βρισκόταν σε όχημα.
Της αντεπίθεσης προηγήθηκαν πυρά αντιαρματικών πυραύλων ΗΟΤ-2 από ζεύγος ελικοπτέρων Gazelle και ομάδα οχημάτων Renault VAB-VCAC τα οποία προσέβαλαν στόχους σε απόσταση 4 χιλιομέτρων. Ακολούθησε σφοδρό σφυροκόπημα των εχθρικών δυνάμεων, υπό τον συντονισμό του Κέντρου Συντονισμού Πυρών Υποστήριξης (ΚΣΠΥ) της ταξιαρχίας το οποίο, αξιοποιώντας την εφαρμογή «ΑΧΙΛΛΕΑΣ», καθοδηγούσε με ακρίβεια τα πυρά του φίλιου πυροβολικού κατά των εχθρικών θέσεων. Για πρώτη φορά, εκσκαφέας του Μηχανικού, υπό την κάλυψη δυο τεθωρακισμένων οχημάτων Milos πραγματοποίησε χωματουργικές εργασίας, διενεργώντας ανοίγματα σε δύσβατα σημεία για υποβοήθηση των φίλιων κλιμακίων κατά την αντεπίθεση.
Με την άρση των πυρών υποστήριξης, τα γαλλικά άρματα ΑΜΧ-30Β2 της 29 ΕΜΑ, συνοδευόμενα από ΤΟΜΠ Λεωνίδας, υπερέβησαν την γραμμή αναχαίτησης εκτελώντας καταστροφικές βολές με τα πυροβόλα των 105 χιλ. κατά εχθρικών στόχων. Παρά το γεγονός ότι τα γαλλικά άρματα δεν διαθέτουν σύστημα σταθεροποίησης για την εκτέλεση βολών εν κινήσει, το σύστημα ελέγχου πυρός και το πυροβόλο του άρματος χαρακτηρίζονται από εξαιρετική ακρίβεια. Διαμέσου αλμάτων, αλληλοκαλύπτοντας με πυρά τις κινήσεις των επιτιθέμενων κλιμακίων, το τακτικό συγκρότημα κινήθηκε αποφασιστικά προς την κατεχόμενη τοποθεσία, ενώ, την ίδια ώρα, το ΚΣΠΥ της ταξιαρχίας μετέφερε τα πυρά υποστήριξης σε βάθος για καταστροφή των υποχωρούντων εχθρικών δυνάμεων.
Διαφορετική φέτος η προσέγγιση από το ΓΕΕΦ
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσέγγιση του ΓΕΕΦ στη φετινή άσκηση ήταν εμφανώς διαφορετική. Σε αντίθεση με προηγούμενες χρονιές, όπου η συγκεκριμένη άσκηση ελάμβανε, ατυχώς, την μορφή πανηγυρικής εκδήλωσης με πρωταγωνιστή τον τέως Αρχηγό, η φετινή τελική φάση είχε καθαρά στρατιωτικό χαρακτήρα χωρίς τέτοιες υπερβολές.
Το νέο πνεύμα, επικεντρωμένο καθαρά σε στρατιωτικά πρότυπα, φαίνεται να αντανακλά την αντίληψη του νέου Αρχηγού, αντιστράτηγου Γεώργιου Τσιτσικώστα, για την Εθνική Φρουρά. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στις 8 Σεπτεμβρίου, ο νέος Αρχηγός επισκέφτηκε αθόρυβα όλους τους σχηματισμούς και τα συγκροτήματα της ΕΦ, και έτυχε ενημέρωσης για την αποστολή και το έργο των μονάδων σε ολόκληρη την Κύπρο, χωρίς να δημοσιοποιούνται οποιεσδήποτε φωτογραφίες από τις επισκέψεις του. Αντίθετα με την υπερβολική πρακτική των τελευταίων ετών, ο νέος Αρχηγός διατηρεί χαμηλό δημόσιο προφίλ και φαίνεται να εστιάζει την προσοχή του στην ουσία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι έχει διατηρήσει στις θέσεις τους όλους τους αξιωματικούς που υπηρετούσαν στο ΓΕΕΦ πριν την ανάληψη των καθηκόντων του, μέχρι να σχηματίσει ο ίδιος ιδία εντύπωση για το προσωπικό και την κατάσταση στην ΕΦ.
Η επιχειρησιακή εμφάνιση της 2ης Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ ήταν αξιοπρεπής από κάθε άποψη, τόσο σε επίπεδο οργάνωσης και εκτέλεσης όσο και σε επίπεδο συγχρονισμού των ενεργειών και των μέσων, αλλά και απόδοσης του προσωπικού. Παρά το περιορισμένο μέγεθος του πεδίου βολής Καλού Χωρίου για τακτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά, τα μέσα κινήθηκαν με απόλυτη ασφάλεια διενεργώντας βολές ακριβείας με όλα τα οπλικά συστήματα που διαθέτει η ταξιαρχία.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στους συμβασιούχους οπλίτες (ΣΥΟΠ), άνδρες και γυναίκες, που επανδρώνουν τα άρματα μάχης, τα πυροβόλα και τα υπόλοιπα οπλικά συστήματα του Σχηματισμού. Δυστυχώς, λόγω της συνεχιζόμενης επαγγελματικής ανασφάλειας, επτά χρόνια μετά την υιοθέτηση του θεσμού, αρκετοί ΣΥΟΠ στρέφονται προς μόνιμες θέσεις στην Αστυνομία και την Πυροσβεστική. Ήδη, σημαντικός αριθμός από αυτούς έχουν εξασφαλίσει, προκαταρκτικά, θέσεις στις εν λόγω υπηρεσίες ασφαλείας και αναμένεται να παραιτηθούν από την ΕΦ τις επόμενες εβδομάδες, αν δεν βρεθεί μια σοβαρή λύση στο μεγάλο πρόβλημα της επαγγελματικής αποκατάστασης.
Η μαζική αποχώρηση σημαντικού αριθμού ΣΥΟΠ έχει ήδη πλήξει την επιχειρησιακή ετοιμότητα σημαντικών μονάδων της ΕΦ, και πρέπει, οπωσδήποτε, η αιμορραγία πολύτιμου προσωπικού της ΕΦ προς τις δυνάμεις ασφαλείας και άσχετες εργασίες να σταματήσει άμεσα. Ήδη το ΥΠΑΜ έχει καταθέσει προτάσεις προς το υπουργείο Οικονομικών το οποίο ακόμη δεν έχει απαντήσει. Το ζήτημα είναι φλέγον και αφέθηκε σε εκκρεμότητα για εφτά χρόνια, χωρίς να γίνεται αντιληπτό ότι η ΕΦ είναι θνησιγενής χωρίς τους ΣΥΟΠ.
* Επίτιμος επιστημονικός ερευνητής στο Κέντρο Μελετών Ασφάλειας και Πληροφοριών του Πανεπιστημίου Buckingham στο Ηνωμένο Βασίλειο.
