Φάκελος ποινικής υπόθεσης, το περιεχόμενο του οποίου προκαλεί αίσθηση λόγω πολιτικών –και όχι μόνο- προεκτάσεων βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία από το περασμένο καλοκαίρι. Περιλαμβάνει στοιχεία που συνέλλεξε η ανακριτική ομάδα του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος του αρχηγείου Αστυνομίας, στο πλαίσιο των ερευνών για απόδοση ευθυνών σε σχέση με το αμφιλεγόμενο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Ο φάκελος μέχρι τις αρχές Ιουλίου είχε διαβιβαστεί στην Νομική Υπηρεσία, ενώ στην έκθεση που υπογράφεται από στέλεχος της Αστυνομίας, γίνεται εισήγηση για ποινικές διώξεις σε βάρος διευθυντή γνωστού δικηγορικού γραφείου, δικηγόρων και εργαζομένων στην εν λόγω νομική εταιρεία.

Οι ίδιες ασφαλείς πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η δικηγορική εταιρεία έχει προβεί σε μερικές δεκάδες πολιτογραφήσεις και είναι συμφερόντων γνωστού πολιτικού προσώπου. Έστω κι αν ο ίδιος ο πολιτικός δεν έχει ανάμειξη, εντούτοις το γεγονός της εμπλοκής εταιρικής οντότητας συμφερόντων του, είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο και πιθανόν να είχε ήδη παρενέργειες.

Ο όρος των €5 εκ.

Η υπόθεση, όμως, προκαλεί αίσθηση και λόγω της φύσης της φερόμενης παρανομίας. Πιο συγκεκριμένα, ξένος επενδυτής φέρεται να κατέθεσε σε κυπριακό τραπεζικό οργανισμό το ποσό των  5 εκατομμυρίων ευρώ με στόχο να πληροί τα οικονομικά κριτήρια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Ωστόσο, αυτός ο όρος εκπληρώθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε ο αιτητής για απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας, να μην επωμιστεί οικονομικό κόστος.

Η επένδυση έγινε στο πλαίσιο ενός από τα προγράμματα πολιτογραφήσεων που εφαρμόστηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και είχε ισχύ από τις 24/05/2013 μέχρι και τις 18/3/2014. Σύμφωνα με τις πρόνοιές του, για να αποκτήσει κυπριακό διαβατήριο ο επενδυτής θα έπρεπε να έχει «προσωπικές καταθέσεις σε τράπεζες, ή εταιρείες, καταπιστεύματα, €5 εκ., τακτής προθεσμίας, τριών ετών».

Αν και στην προκειμένη περίπτωση ο επενδυτής προέβη στην κατάθεση του πιο πάνω ποσού για να ικανοποιήσει τους όρους της πολιτογράφησής του, εντούτοις το έλαβε πίσω με τη μορφή ισόποσου δανείου από τον ίδιο τραπεζικό οργανισμό. Με απλά λόγια, τα ευρήματα των ανακριτών της Αστυνομίας δείχνουν πως κατέθεσε το ποσό και εν συνεχεία το πήρε πίσω υπό τη μορφή δανείου.

Τα στοιχεία που εξασφαλίστηκαν από τους ανακριτές του Τμήματος Καταπολέμησης Αρχηγείου, φαίνεται να καταδεικνύουν τη διαδρομή των χρημάτων. Πάντως, για την ώρα η υπόθεση δεν έχει καταχωρισθεί σε Κακουργιοδικείο, καθώς ακόμη τυγχάνει χειρισμού από τη Νομική Υπηρεσία.

Προμήθειες εκτός Κύπρου

Έτερη υπόθεση η οποία αξιολογείται από τη Νομική Υπηρεσία αφορά γνωστό δικηγορικό γραφείο Από τα μέσα Σεπτεμβρίου ογκωδέστατο μαρτυρικό υλικό (δεκάδες box files) βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία. Και για τη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει εισήγηση για άσκηση ποινικών διώξεων. Συγκεκριμένα, η εισήγηση αφορά μεταξύ άλλων Ελληνοκύπριους που συνδέονται με το δικηγορικό γραφείο, αλλά και πρόσωπο η σύζυγος του οποίου εργάζεται ως υπάλληλος  σε πρεσβεία. Όπως συνάγεται από τις έρευνες για την υπόθεση, η Αστυνομία έχει λόγους να πιστεύει ότι προέκυψαν αδικήματα σε σχέση με τις πολιτογραφήσεις 19 επενδυτών. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που συνέλλεξαν οι ανακριτές, για την προσέλκυση ενδιαφερομένων διαδραμάτιζε καταλυτικό ρόλο άνδρας που είναι παντρεμένος με υπάλληλο πρεσβείας.

Τα χρήματα, σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα, καταβάλλονταν από τους ενδιαφερόμενους για απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου και εν συνεχεία μέσω εταιρειών, μέρος των ποσών των επενδύσεων κατέληγαν σε τρίτο πρόσωπο. Οι εξεταστές της υπόθεσης φέρονται να κατέληξαν ότι κατά τη διαδικασία δίδονταν προμήθειες της τάξεως του 25% και τελέστηκαν αδικήματα. Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλα ευρήματα σε σχέση με εικονικά τιμολόγια.

Σε δημοσιευθείσα ένορκη δήλωση μέλους της Αστυνομίας στο πλαίσιο σχετικού αιτήματος στο Δικαστήριο, γίνεται αναφορά στον ρόλο του υπό αναφορά δικηγορικού γραφείου, αλλά και σε συγγένεια πολιτικού προσώπου με τον ιδρυτή της νομικής εταιρείας. Σημειώνονται τα ακόλουθα: «Σε ηλεκτρονική αλληλογραφία, διαφαίνεται ότι το γραφείο (σ.σ. αναφορά στη δικηγορική εταιρεία) χρησιμοποιούσε και διαφήμιζε τη σχέση τους με τον πολιτικό συγγενικό πρόσωπο (με τους δικηγόρους του γραφείου, ο οποίος βοηθούσε το γραφείο με απώτερο σκοπό το οικονομικό όφελος της οικογένειας του».

Για την υπόθεση εκδόθηκε ήδη ένταλμα σύλληψης σε βάρος άνδρα κινεζικής καταγωγής, κατόχου κυπριακού διαβατηρίου. Ο τελευταίος προσπάθησε να ακυρώσει το σχετικό ένταλμα με ένδικα μέσα, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο το απέρριψε με απόφασή του στις 18/9/2023. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», για το εν λόγω πρόσωπο επίκειται έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης.

Το ανακριτικό έργο γι΄ αυτή την υπόθεση άρχισε τον Ιούλιο του 2021 και πέρασε από χίλια μύρια κύματα. Το συγκεκριμένο δικηγορικό γραφείο με ένδικα μέσα προσπάθησε να ακυρώσει διατάγματα έρευνας και πρόσβασης σε περιεχόμενο ιδιωτικής επικοινωνίας, χωρίς ωστόσο να το επιτύχει. Υπάρχει σχετική απόφαση που λήφθηκε στις 10 Μαρτίου του 2022 και στην οποία καταγράφονται λεπτομέρειες για την υπόθεση.

Οι έρευνες για το δικηγορικό γραφείο είχαν ξεκινήσει τον Ιούλιο του 2021 με αφορμή την έκθεση της τριμελούς επιτροπής (σ.σ. με επικεφαλής την τότε πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Δήμητρα Καλογήρου), η οποία συστάθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Νοέμβριο του 2019 για τον έλεγχο πολιτογραφήσεων επενδυτών. Το κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται από τις έρευνες για την πολιτογράφηση τριών προσώπων από την Καμπότζη. Συγκεκριμένα, είχε διαφανεί ότι ανδρόγυνο και ο ενήλικας υιός, είχαν πολιτογραφηθεί με ψευδείς παραστάσεις και/ή απόκρυψη ουσιωδών γεγονότων. Από τον έλεγχο των φακέλων των εν λόγω προσώπων, είχε διαπιστωθεί ότι πάροχος υπηρεσιών για τους σκοπούς της πολιτογράφησής τους ήταν συγκεκριμένο δικηγορικό γραφείο.

Καμία δεν έχει τελεσιδικήσει μέχρι στιγμής

Μέχρι στιγμής οι προσπάθειες για απόδοση ευθυνών σε σχέση με τις ενδεχόμενες παρανομίες στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος προχωρούν με ρυθμούς χελώνας. Δυόμιση χρόνια μετά την παράδοση του πορίσματος της ερευνητικής επιτροπής για τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις υπό τον Μύρωνα Νικολάτο, καμιά εκ των τριών υποθέσεων που πήρε τη δικαστική οδό δεν έχει τελεσιδικήσει. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ακόμα και η υπόθεση του Tony Newman, η οποία εκδικάστηκε πρωτοδίκως και κατέληξε με αθώωση των κατηγορούμενων, έχει εφεσιβληθεί από τη Νομική Υπηρεσία.

Παραθέτουμε αναλυτικά τις τρεις υποθέσεις που έχουν καταχωρισθεί εντός των προηγούμενων δυόμιση ετών:

– Η υπόθεση που αφορά τις πολιτογραφήσεις του Νικολάι Γκορνίσκι, της Ζαϊνέ Αρμούς, καθώς και του υποτιθέμενου Κινέζου επενδυτή, όπως αυτή προέκυψε μετά το περιβόητο τηλεοπτικό ρεπορτάζ του Αλ Τζαζίρα, καταχωρίσθηκε τον Ιούλιο του 2022. Αρχικά κατηγορούμενοι ήταν ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης, ο πρώην βουλευτής Χριστάκης Τζιοβάνης, ο δικηγόρος Ανδρέας Πιττάτζιης και ο Αντώνης Αντωνίου, διευθυντικό στέλεχος εταιρειών συμφερόντων του Τζιοβάνη.  Το κατηγορητήριο αποτελείτο από πέντε κατηγορίες, που αφορούσαν σε αδικήματα συνομωσίας για καταδολίευση της Δημοκρατίας και επηρεασμό δημόσιου λειτουργού κατά παράβαση του Νόμου που κυρώνει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Ποινικοποίηση της Διαφθοράς. Η ακροαματική διαδικασία της υπόθεσης δεν έχει αρχίσει. Μεσολάβησαν προδικαστικές ενστάσεις, η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης και η αφαίρεση του Πιττάτζιη από το κατηγορητήριο. Η επόμενη δικάσιμος είναι ορισμένη για τις 14 Νοεμβρίου.

– Σε ό,τι αφορά την υπόθεση του Ιρανού Mehdi Ebrahimi Eshratabadi, ο οποίος κυπριοποιήθηκε με το όνομα Tony Newman, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν με απόφαση του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Λάρνακας στις 4/11/2022. Στις 18/11/2022 καταχωρίσθηκε Έφεση από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Κατηγορούσα Αρχή και Υπεράσπιση κατέθεσαν γραπτώς τις θέσεις τους και το Εφετείο αναμένεται να ορίσει ακρόαση. Για την πολιτογράφηση του Ιρανού Mehdi Ebrahimi Eshratabadi κατηγορούνταν -και μετέπειτα αθωώθηκαν- δυο στελέχη του δικηγορικού γραφείου Χάρης Κυριακίδης ΔΕΠΕ καθώς και τρία άλλα πρόσωπα που σχετίζονται με τις υπηρεσίες για την πολιτογράφηση (Β.Δ.., Ε.Κ., Π.Ι.). Οι τρεις εκ των εταιρικών οντοτήτων που περιλαμβάνονταν στο κατηγορητήριο είναι η NEWMAN HOLDINGS LTD, η SCALENS TRUSTEES LTD και η SCALENS LTD. Η δικηγορική εταιρεία μετά την αθώωσή της εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία σημείωνε μεταξύ άλλων: «Η υπόθεση αυτή δεν αφορούσε ούτε διαφθορά ούτε διαπλοκή, αφορούσε μια περίπτωση πολιτογράφησης, την οποία σε ανύποπτο χρόνο, τον Μάρτιο του 2019, είχαμε καταγγείλει στις αρχές για να επέμβουν, πλην όμως ουδέν έπραξαν».

– Στις 8 Ιουλίου 2022 έγινε η διαδικασία παραπομπής της υπόθεσης πολιτογράφησης του Αιγύπτιου Μοχάμεντ Αμπντελραχμάν Σάλεμ και των δυο παιδιών του σε δίκη ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Λευκωσίας. Κατηγορούνται στελέχη της εταιρείας Zavos Group Management Services Ltd και του δικηγορικού γραφείου Tsangarides LLC. Πέραν από τα τέσσερα φυσικά πρόσωπα, για την υπόθεση κατηγορούνται και τρεις νομικές οντότητες. Οι κατηγορίες που περιλαμβάνονται στο κατηγορητήριο είναι 15 στο σύνολό τους. Οι πρώτες έξι έχουν να κάνουν με συνωμοσία για καταδολίευση της Δημοκρατίας. Με βάση το κατηγορητήριο ο Σάλεμ και τα δυο του παιδιά αγόρασαν από ένα διαμέρισμα έναντι 2.000.000 ευρώ προκειμένου να πολιτογραφηθούν, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν ήταν το πραγματικό ποσό της αγοράς. Τους επιστράφηκε μέρος των χρημάτων. Η υπόθεση είναι ορισμένη για τις 14 του τρέχοντος μήνα. Κατηγορούσα Αρχή και συνήγοροι υπεράσπισης συμφώνησαν να κάνουν παραδεκτά κάποια γεγονότα για επίσπευση της διαδικασίας.

Η αλλαγή του κατηγορητηρίου στην υπόθεση Αλ Τζαζίρα

Η Νομική Υπηρεσία προκάλεσε ερωτηματικά, τα οποία άφησε αναπάντητα, όταν στις 11 Οκτωβρίου (2023) δικηγόρος της ανακοίνωσε ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Λευκωσίας ότι απαλλάσσεται απ΄ όλες τις κατηγορίες ένας εκ των κατηγορούμενων για την υπόθεση του Αλ Τζαζίρα. Ο λόγος για τον δικηγόρο Ανδρέα Πιττάτζιη, ο οποίος από την πρώτη στιγμή που προβλήθηκε το τηλεοπτικό ρεπορτάζ του εν λόγω ειδησεογραφικού δικτύου, είχε δηλώσει δημοσίως πως δεν είχε προβεί σε καμία παράνομη ενέργεια. Η απόφαση έχει προεκτάσεις. Για τον εξής λόγο: Αν η Νομική Υπηρεσία απέσυρε όλες τις κατηγορίες σε βάρος του Πιττάτζιη γιατί έκρινε εκ των υστέρων πως το μαρτυρικό υλικό δεν δικαιολογούσε προσαγωγή του ενώπιον δικαστηρίου ή δεν ήταν ικανό για να καταδικαστεί, τότε σημαίνει πως έχει κάνει λάθος εξ αρχής που τον έβαλε στο εδώλιο. Πάντως, από πλευράς Γενικού Εισαγγελέα δεν υπήρξε κάποια επίσημη τοποθέτηση, παρά τις προσπάθειες μας να λάβουμε σχετική απάντηση. Νομικοί κύκλοι διερωτώνται κατά πόσον η πλήρης απαλλαγή ενός κατηγορούμενου, θα ελαφρύνει τη θέση των εναπομεινάντων προσώπων που αντιμετωπίζουν κατηγορίες.

Υπό διερεύνηση 62 υποθέσεις

Με βάση απαντήσεις που έδωσε επίσημα στον «Φ» η Αστυνομία κατόπιν σχετικών ερωτημάτων, μέχρι στιγμής το Σώμα διερεύνησε ή διερευνά 62 υποθέσεις πολιτογραφήσεων. Για μεγάλο αριθμό υποθέσεων από τις 62 οι αστυνομικές εξετάσεις ολοκληρώθηκαν και οι σχετικοί φάκελοι στάλθηκαν στη Νομική Υπηρεσία, η οποία αφού πρώτα τους μελέτησε, τους επέστρεψε στην Αστυνομία δίνοντας συγκεκριμένες οδηγίες για περαιτέρω ενέργειες.

 Το πόρισμα της ερευνητικής υπό τον Νικολάτο

Οι περισσότερες υποθέσεις έχουν να κάνουν με το πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής για τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις υπό τον Μύρωνα Νικολάτο. O πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Σεπτέμβριο του 2020 είχε διοριστεί από τον Γενικό Εισαγγελέα επικεφαλής της εν λόγω επιτροπής. Οι όροι εντολής ήταν οι ακόλουθοι: «Η Ερευνητική Επιτροπή εντέλλεται όπως διερευνήσει, σε σχέση με τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών επιχειρηματιών και επενδυτών και το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, από το 2007 μέχρι και την 17.8.20, ημερομηνία δημοσίευσης του νέου νομοθετικού πλαισίου:

(α) Κατά πόσον εφαρμόστηκαν ορθά όλες οι εν ισχύ κατά το χρόνο υποβολής και/ή εξέτασης των αιτήσεων νομοθεσίες, αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και όλα τα ισχύοντα κατά το χρόνο υποβολής και/ή εξέτασης των αιτήσεων, κριτήρια, διαδικασίες, όροι και προϋποθέσεις, περιλαμβανομένων και των οικονομικών κριτηρίων που θα έπρεπε να ικανοποιούνται,

(β) κατά πόσον από τα ευρήματα της έρευνας που καθορίζεται στην παράγραφο (α), κατά την κρίση της Επιτροπής, προκύπτουν οποιαδήποτε στοιχεία ή γεγονότα:

(i) τα οποία δυνατό να καταλογίζουν ευθύνες σε οποιοδήποτε εμπλεκόμενο, οι οποίες προκύπτουν από πράξεις ή παραλείψεις του κατά την άσκηση των καθηκόντων του, και

(ii) που δικαιολογούν την πιθανή έναρξη της διαδικασίας εξέτασης αποστέρησης της κυπριακής υπηκοότητας με βάση την ισχύουσα νομοθεσία».

Το πόρισμα παραδόθηκε από τον κ. Νικολάτο στον Γενικό Εισαγγελέα στις 7 Ιουνίου του 2021

Η επιτροπή Καλογήρου

Ανάμεσα στις 62 υποθέσεις που εξέτασε ή εξετάζει η Αστυνομία συγκαταλέγονται και αρκετές που αναδείχθηκαν από το πόρισμα της επιτροπής, που είχε ως επικεφαλής την Δήμητρα Καλογήρου. Το Νοέμβριο του 2019 το Υπουργικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει να διορίσει τριμελή επιτροπή με όρους εντολής να διερευνήσει τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις μέχρι το 2018. Η κα Καλογήρου κατά την επίμαχη περίοδο ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Συνολικά 280 περιπτώσεις

Αρμόδια αστυνομική πηγή μάς ανέφερε πως το πόρισμα της επιτροπής Νικολάτου εστίαζε σε περίπου 280 περιπτώσεις. Πρόσθεσε πως αυτές εξετάστηκαν ή εξετάζονται από την Αστυνομία.