Θύματα της σύγχρονης μορφής δουλείας, η οποία μπορεί να λαμβάνει μορφή σεξουαλικής, εργασιακής ή άλλης εκμετάλλευσης έπεσαν 98 πρόσωπα κατά την τελευταία τετραετία.
Πρόκειται για στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, τα οποία δημοσιεύει σήμερα στο πλαίσιο της Στρατηγικής και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων και για την Προστασία των Θυμάτων 2023-2026.
Όπως σημειώνεται, στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα η Αστυνομία έχει προβεί σε αναγνώριση 98 ατόμων ως θυμάτων, εκ των οποίων 24 άνδρες, 65 γυναίκες και 9 ανήλικοι. Από αυτά, 33 ήταν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, 26 εργασιακής εκμετάλλευσης, 8 καταναγκαστικού γάμου, 12 διάπραξης εγκληματικών πράξεων, 2 επαιτείας, 2 παράνομης υιοθεσίας και 15 συνδυασμένης σεξουαλικής και εργασιακής εκμετάλλευσης. Οι κύριες εθνικότητες των θυμάτων ήταν Αιγύπτιοι, Ρουμάνοι, Κύπριοι, Βούλγαροι, Καμερουνέζοι και Νεπαλέζοι. Στην εν λόγω τετραετία έχουν καταδικαστεί συνολικά 24 φυσικά πρόσωπα.
Η εμπειρία καταδεικνύει ότι η σεξουαλική εκμετάλλευση και η εκμετάλλευση στην εργασία αποτελούν τις πιο συνηθισμένες μορφές εμπορίας προσώπων στη χώρα μας. Κατά την τετραετία 2019-2022 καταγράφεται μείωση στην επίσημη αναγνώριση θυμάτων, παρά το γεγονός ότι οι αναφορές για πιθανά θύματα έχουν παρουσιάσει αυξητική τάση.
Ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι στην τετραετία έχουν σημειωθεί αυξητικές τάσεις στην εμπορία προσώπων με σκοπό την τέλεση εγκληματικών πράξεων. Ωστόσο, από το 2020 και μετέπειτα καταγράφεται φθίνουσα τάση αναφορικά με την εμπορία προσώπων για εργασιακή εκμετάλλευση, για τέλεση εικονικών/καταναγκαστικών γάμων.
Σύμφωνα με υπόμνημα του υπουργείου Εσωτερικών, η εμπορία προσώπων αποτελεί ευμετάβλητο, δύσκολα ελεγχόμενο και οργανωμένο έγκλημα που διαπράττεται από άτομα ή οργανωμένα κυκλώματα εμπόρων και διακινητών. Στόχος των εμπόρων και των διακινητών είναι η εκμετάλλευση ενός ανθρώπου, τον οποίο επιτυγχάνουν μέσω απειλών, βίας, εξαναγκασμού, απαγωγής, δόλου, εξαπάτησης και παραπλάνησης.
Η εκμετάλλευση έχει διάφορες μορφές, όπως εξώθηση στην πορνεία, την πορνογραφία, την επαιτεία, την πλανοδιοπώληση, την καταναγκαστική εργασία ή την εργασία κάτω από απάνθρωπες ή εξευτελιστικές συνθήκες, τον εξαναγκασμό για διάπραξη μικροαδικημάτων/σοβαρών αδικημάτων, τον εξαναγκασμό σε γάμο, την αφαίρεση οργάνων, την παράνομη υιοθεσία, κτλ.
Στην Κύπρο, η σεξουαλική εκμετάλλευση και η εκμετάλλευση στην εργασία αποτελούν τις πιο συνηθισμένες μορφές εμπορίας προσώπων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται νέες μορφές εκμετάλλευσης, όπως η εμπορία για σκοπούς επαιτείας και για σύναψη εικονικού γάμου.
Αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα του ζητήματος και την ανάγκη σφαιρικής αντιμετώπισης της εμπορίας προσώπων μέσα από τη θεσμοθέτηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου που να καλύπτει όλα τα επίπεδα και τις πτυχές του προβλήματος, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει καταρτίσει Εθνικό Σχέδιο Στρατηγικής και Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για την τριετία 2023-2026.
Το Σχέδιο 2023-2026 αποτελεί συνέχεια του αντίστοιχου Σχεδίου που υλοποιήθηκε την περίοδο 2019-2022, και περιλαμβάνει αναθεωρημένες δράσεις καθώς και νέες, με στόχο την αναβάθμιση και την καλύτερη διαχείριση του προβλήματος, με κύριο γνώμονα την προστασία και τη στήριξη των θυμάτων.
Οι συνολικά 38 δράσεις του Εθνικού Σχεδίου Δράσης χωρίζονται σε τέσσερις άξονες, ως ακολούθως:
1. Ενίσχυση της πρόληψης και της μείωσης των ρίσκων για θυματοποίηση.
2. Καταστολή του εγκλήματος.
3. Προστασία, στήριξη και επανένταξη των θυμάτων.
4. Συνεργασία και συντονισμός.
