Εν αναμονή δύο σημαντικών εξελίξεων το επόμενο δίμηνο τελεί το χαλλούμι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και ανάλογα με τα αποτελέσματά τους θα καθοριστούν τα επόμενα σημαντικά βήματα.
Η πρώτη απόφαση αναμένεται στις 21 Φεβρουαρίου 2024 και αφορά την προσφυγή ημερ. 10/7/2023 της Παγκύπριας Οργάνωσης Αγελαδοτρόφων (ΠΟΑ) και του συνδεδεμένου τυροκομείου με αυτούς Papouis Dairies και αντιπρόσωπους – εισαγωγείς χαλλουμιού στο εξωτερικό (Neomax Sales SRL – Ρουμανία και FFF Fine Foods Pty Ltd – Αυστραλία) ενάντια στον ευρωπαϊκό κανονισμό βάσει του οποίου καταχωρήθηκε το χαλλούμι ως ΠΟΠ.
Εν αναμονή της απόφασης αυτής και η εισήγηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη στο Σύνδεσμο Τυροκόμων για να παραμείνει σε ισχύ το υφιστάμενο διάταγμα για ελάχιστη χρήση αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι στο 19% μέχρι και τις 21 Φεβρουαρίου, αντί να αυξηθεί από την 1η Φεβρουαρίου στο 25%. Εισήγηση που έγινε αποδεκτή από τον Σύνδεσμο Τυροκόμων Κύπρου, το Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου αποφάσισε σε χθεσινή συνεδρία του όπως αναστείλει τα μέτρα που είχαν εξαγγελθεί στις 22 Δεκεμβρίου και αφορούσαν το κλείσιμο των τυροκομείων και τη μη δέσμευση από το πλαίσιο συμφωνίας, σε μια προσπάθεια για επίλυση των ζητημάτων μέσω του διαλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη αναμένεται να ληφθεί τον Μάρτιο του 2024 και αφορά την επέκταση της μεταβατικής περιόδου για ακόμα πέντε χρόνια για την πλήρη εφαρμογή της προδιαγραφής της ΠΟΠ, ώστε όλα τα τυροκομεία να μπορούν να παρασκευάζουν χαλλούμι με ποσόστωση στο τελικό προϊόν πέραν του 51% αιγοπρόβειου γάλακτος από τον Ιούλιο του 2029, αντί από την 1η Ιουλίου 2024 αν δεν διαφοροποιηθεί η υφιστάμενη κατάσταση. Σημειώνεται ότι μετά τη λήψη της απόφασης η κυβέρνηση θα καθορίσει ποσοστιαία αύξησης της ποσόστωσης ώστε το 2029 να φθάσει στο 51%. Με αυτό τον τρόπο αναμένεται να γίνουν νέες επενδύσεις που θα οδηγήσουν περαιτέρω στην αύξηση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος, προκειμένου να στηριχθεί η παραγωγή παραδοσιακών γαλακτοκομικών προϊόντων με κυριότερο το χαλλούμι.
Στη συνάντηση στο Προεδρικό Μέγαρο, οι τυροκόμοι ενημερώθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι από την 1η Ιουλίου του 2024 θα ξεκινήσει να γίνεται η καταγραφή της ποσότητας και διακίνησης του αιγοπρόβειου γάλακτος προς τις γαλακτοβιομηχανίες. Βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη διεργασίες προς την κατεύθυνση αυτή μεταξύ του Υφυπουργείου Καινοτομίας και του Υπουργείου Γεωργίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες από άτομα που συμμετείχαν στη συνάντηση αποφασίστηκε να θεωρούνται τα χαλλούμια σε σχήμα burger και τα χαλλούμια χωρίς λακτόζη ως χαλλούμια ΠΟΠ, καθώς και δύο άλλες αλλαγές που αφορούν την παραγωγική διαδικασία. Σημειώνεται ότι υποβολή τροποποιήσεων είναι συνήθης διαδικασία που προβλέπεται από το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη προσαρμογής παρασκευής των παραδοσιακών προστατευόμενων προϊόντων με τις σύγχρονες απαιτήσεις των καταναλωτών. Οι προτεινόμενες αλλαγές θεωρούνται σημαντικές για την παρασκευή και εμπορία περισσότερων ποσοτήτων του χαλλουμιού αφού ανοίγει ο δρόμος για την εξαγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων του προϊόντος.
Σε μια άλλη σημαντική εξέλιξη το Υπουργείο Γεωργίας σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και το Γενικό Χημείο του Κράτους μέχρι τον Απρίλιο του 2025 αναμένεται να προχωρήσουν στην πιστοποίηση επιστημονικής μεθόδου γι’ ανίχνευσης της γαλακτόσκονης στο χαλλούμι, όπως επίσης και πιστοποίησης της αυθεντικότητας του νωπού αγελαδινού γάλακτος, ώστε να μην χρησιμοποιείται αγελαδινό γάλα από άλλα κράτη μέλη στην παρασκευή χαλλουμιού. Σημειώνεται ότι ενώ η μέση τιμή παραγωγού του αγελαδινού γάλακτος στην ΕΕ είναι στα 45 σεντ, στην Κύπρο η τιμή είναι στα 66 σεντ το λίτρο. Περαιτέρω, με βάση τα επίσημα στοιχεία του 2022 διαπιστώθηκε ότι ενώ παράχθηκαν 44.200 τόνοι χαλουμιού, οι 7.000 τόνοι ή ποσοστό 16%, δεν δικαιολογούνται με βάση τις δηλωθέντες ποσότητες γάλακτος.
Σημειώνεται ότι από τα 109 τυροκομεία που παρασκευάζουν χαλλούμι ΠΟΠ, τα 6 από αυτά παρασκευάζουν το 90% των ποσοτήτων του χαλλουμιού που εξάγεται. Στα αξιοσημείωτα και το γεγονός ότι μόλις 10 μεγάλες επιχειρήσεις που ασχολούνται με την παρασκευή χαλλουμιού έχουν ετήσιο τζίρο €300 εκατ. ετησίως.
Καθορισμό αιγοπρόβειου στο χαλλούμι στο 10%
Ο Σύνδεσμος Τυροκόμων Κύπρου κατέθεσε τον περασμένο Ιούνιο στο υπουργείο Γεωργίας αίτηση συνήθους τροποποίησης στο χαλλούμι ΠΟΠ, ζητώντας όπως η ελάχιστη συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος μειωθεί από 51% σε μόλις 10%. Το εν λόγω αίτημα απορρίφθηκε από το υπουργείο Γεωργίας, ως η αρμόδια Αρχή, κρίνοντας ότι η αιτούμενη τροποποίηση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως συνήθης, αλλά αξιολογήθηκε ως ενωσιακή από τη στιγμή που η μείωση του ποσοστού του αιγοπρόβειου γάλακτος θα αλλοιώσει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και τους δεσμούς του προϊόντος βάσει των οποίων καταχωρήθηκε το χαλλούμι ως ΠΟΠ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αίτηση για τροποποίηση από το Σύνδεσμο Τυροκόμων, δεν τεκμηριώθηκε και δεν αποδείχτηκε με οποιαδήποτε επιστημονικά ή/και άλλα στοιχεία ότι η προτεινόμενη τροποποίηση της ποσόστωσης του μίγματος (αιγινού, πρόβειου, αγελαδινού) με υπεροχή του αγελαδινού γάλακτος δεν έχει αντίκτυπο τόσο στα οργανοληπτικά όσο και στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά και ιδιότητες του χαλλουμιού και κατ’ ακολουθίαν στον δεσμό του προϊόντος με τη οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
Σύμφωνα με την προδιαγραφή της ΠΟΠ χαλλούμι, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά αλλά και τα λοιπά χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες που περιλαμβάνονται στο κείμενο της προδιαγραφής, ταυτοποιούν το χαλλούμι ως το προϊόν που παρασκευάζεται από αμιγώς πρόβειο γάλα ή αμιγώς αιγινό ή μίγμα πρόβειου και αιγινού γάλακτος ή μίγμα αποτελούμενο από πρόβειο ή/και αιγινό και αγελαδινό στο οποίο το αγελαδινό γάλα υπολείπεται ποσοτικά. Επισημαίνεται ότι τυχόν αποδοχή της τροποποίησης των ποσοστών του γάλακτος θα δημιουργήσει εμφανή κίνδυνο ακύρωσης των δεσμών που αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης, δημιουργώντας κίνδυνο ακύρωσης της ΠΟΠ.
Ικανοποίηση τυροκόμων γι’ αποφάσεις
Την αναστολή της εφαρμογής των μέτρων πού είχε εξαγγείλει και τα οποία περιελάμβαναν διακοπή εργασιών των τυροκομείων, ανακοίνωσε χθες ο Σύνδεσμος Τυροκόμων Κύπρου ως απότοκο και της συνάντησης της Πέμπτης με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Είμαστε ικανοποιημένοι από την διαπίστωση ότι κοινός στόχος της Κυβέρνησης και του Συνδέσμου Τυροκόμων, το οποίο επιβεβαιώθηκε κατά τη συνάντηση μας, είναι η διαφύλαξη και η περαιτέρω προώθηση του χαλλουμιού.
Όπως σημειώνεται, κατά τη συνάντηση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενημέρωσε ότι από 1/7/2024 θα ξεκινήσει η καταγραφή του αιγοπρόβειου γάλακτος όπως ακριβώς γίνεται και με το αγελαδινό, το οποίο ήταν πάγιο αίτημα του Συνδέσμου, ενώ πρότεινε επίσης την επέκταση του υφιστάμενου διατάγματος για το 19% μέχρι και την 21η Φεβρουαρίου.
Παράλληλα, συμφωνήθηκε όπως συνεχιστεί ο διάλογος και η επικοινωνία για τα θέματα που έχουν τεθεί και που αφορούν στο χαλλούμι και αποφασίστηκε όπως την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου επαναληφθεί η σύσκεψη στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας για να μπορούν να τεθούν επί τάπητος όλα τα ζητήματα που τέθηκαν κατά τη συνάντηση.
