Δύο αντίθετες διατροφικές συμπεριφορές επιβάλλει το Πάσχα και όσοι ακολουθούν πιστά την παράδοση και τις θρησκευτικές επιταγές, μάλλον τα βρίσκουν σκούρα την Ανάσταση με την έκρηξη λιπαρών, χοληστερόλης και θερμίδων στο πασχαλινό τραπέζι.
Για όσους δεν ακολουθούν την αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, τα πράγματα φαίνονται κάπως πιο εύκολα, αν και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητών και εδεσμάτων με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και συστατικά δεν φέρνει σχεδόν ποτέ ευχάριστα αποτελέσματα στο στομάχι.
Η παραδοσιακή φλαούνα, αναπόσπαστο κομμάτι της πασχαλινής πανδαισίας, εάν δεν καταναλωθεί σωστά και με μέτρο μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες καταστάσεις.
Μέτρον άριστον, τονίζουν οι ειδικοί με την καθηγήτρια Διαιτολογίας και Διατροφής Ελένη Ανδρέου να δίνει στον «Φ» τις δικές της συμβουλές αλλά και κάποιες μικρές εναλλακτικές λύσεις που στόχο έχουν, να μην στερηθούμε τίποτα αλλά να διασφαλίσουμε ότι δεν θα βγούμε από την περίοδο του Πάσχα με επιπρόσθετα κιλά και γαστρεντερικές διαταραχές.
Για να γνωρίζουμε λοιπόν τι κρύβουν τα πασχαλινά φαγητά και εδέσματα, αναφέρουμε ενδεικτικά πως 90 γραμμάρια φλαούνας ισοδυναμούν με 474 θερμίδες και 210mg χοληστερίνη ενώ 120 γραμμάρια αρνί αντιστοιχούν με 423 θερμίδες και 144mg χοληστερίνη. Οβελίας, κοκορέτσι και σούβλα όχι μόνο έχουν πολλές θερμίδες, είναι και πολύ υψηλά σε κορεσμένα λιπαρά και δεν θα ήταν καθόλου άστοχο αν τα χαρακτηρίζαμε, «βόμβα για τις αρτηρίες».
«Το Πάσχα είναι μία περίοδος, στη οποία η παράδοση «επιβάλλει» δύο αντίθετες διατροφικές συμπεριφορές και δίαιτες. Την περίοδο νηστείας, με πλήρη αποχή από τροφές ζωικής προέλευσης, στην οποία η δίαιτα περιλαμβάνει κυρίως λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς και θαλασσινά και το γιορτινό τραπέζι το οποίο είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος και θερμίδες».
Για του λόγου το αληθές:
120 γραμμάρια αρνί αντιστοιχούν σε 144mg χοληστερίνη και 413 θερμίδες
150 γραμμάρια κοκορέτσι αντιστοιχούν σε 160 mg χοληστερίνη και 236 θερμίδες
Ένα αβγό ισοδυναμεί με 330 mg χοληστερίνη και 110 θερμίδες
90 γραμμάρια φλαούνας ισοδυναμούν με 210 mg χοληστερίνη και 475 θερμίδες
70 γραμμάρια τσουρέκι, αντιστοιχούν σε 78 mg χοληστερίνης και 286 θερμίδες
50 γραμμάρια σοκολατένιο αβγό αντιστοιχούν με 5 mg χοληστερίνης και 265 θερμίδες
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων είτε μετά από μια παρατεταμένη περίοδο νηστείας, είτε όχι, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα και διαφορετικά προβλήματα ανάλογα και από την κατάσταση της υγείας του κάθε ατόμου ξεχωριστά.
Η δυσπεψία και τα μεταγευματικά προβλήματα, πρώτα και καλύτερα στη λίστα των προβλημάτων. Πέραν αυτών, σύμφωνα με την κ. Ανδρέου, «άτομα με προβλήματα στο στομάχι, όπως έλκος ή ιστορικό γαστρίτιδας, θα δυσκολευτούν να πέψουν τις παραδοσιακές τροφές του πασχαλινού τραπεζιού.
Ταυτόχρονα, «η περιεκτικότητα σε πουρίνες των νεαρών ζώων, το κρέας των οποίων τρώμε στον πασχαλινό οβελία, για παράδειγμα, δημιουργεί προβλήματα σε άτομα με υψηλές τιμές ουρικού οξέος ενώ ενοχλήσεις της χολής είναι πιθανές, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό λιθίασης. Επιπρόσθετα, η μεγάλη συσσώρευση λίπους και κυρίως η παρουσία κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της χολής».
Τρώμε ποικιλία με μέτρον άριστον
Ποια μέτρα θα μπορούσαμε να λάβουμε για να μην στερηθούμε τίποτα αλλά να προστατεύσουμε ταυτόχρονα τον οργανισμό μας; Η απάντηση απλή: Τρώμε ποικιλία αλλά με μέτρο.
«Μπορούμε επίσης να αντικαταστήσουμε κάποια τρόφιμα/συστατικά με κάποια άλλα» τα οποία θα μας «κοστίσουν» λιγότερο.
Για παράδειγμα:
> Αντικαθιστούμε τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα με τα αντίστοιχα με 0-2% λιπαρά.
> Χρησιμοποιούμε άπαχα κρέατα και κοτόπουλο χωρίς πέτσα.
> Τα μισά αβγά που ζητά η κάθε συνταγή που εκτελούμε, τα αντικαθιστούμε με ασπράδια αβγών (π.χ. αντί για ένα ολόκληρο αβγό χρησιμοποίησε 2 ασπράδια).
> Αντικαθιστούμε το λίπος με ελαιόλαδο και στις περισσότερες συνταγές μπορούμε ακόμα και να χρησιμοποιήσουμε τη μισή ποσότητα από αυτή που αναγράφεται.
> Για όσα φαγητά ψήνονται (όπως κέϊκ, μπισκότα κ.λπ.) μπορούμε να αντικαταστήσουμε το λάδι με χυμό από φρούτα, με άπαχη κρέμα γάλακτος και φρούτα σε πουρέ.
> Μειώνουμε το βούτυρο στο μισό στις περισσότερες συνταγές και αντικαθιστούμε το υπόλοιπο με άπαχη κρέμα γάλακτος και άπαχο τυρί κρέμα στις συνταγές για φούρνο.
Πέραν αυτών μπορούμε να ανταλλάξουμε συστατικά στις πασχαλινές μας συνταγές με άλλα πιο υγιεινά, αρκεί να έχουμε υπόψη μας ότι:
> Μια κουταλιά βούτυρο αντικαθίσταται με ¾ της κουταλιάς λάδι.
> Ένα κουταλάκι μαγιονέζα αντικαθίσταται με 1 κουταλάκι αποβουτυρωμένο γιαούρτι.
> Ένα αβγό με δύο ασπράδια αβγού και ένα κουταλάκι λάδι.
> Για να ανταλλάξουμε 30 γραμμάρια σοκολάτα χτυπάμε καλά 3 κουταλιές κακάο μαζί με 1 κουταλάκι μαργαρίνη.
> Το 1 φλυτζάνι γάλα ολόπαχο αντικαθίσταται με ένα φλυτζάνι γάλα αποβουτυρωμένο ή μισό φλυτζάνι αποβουτυρωμένο εβαπορέ και μισό φλυτζάνι νερό.
> Η κρέμα γάλακτος με 1 φλυτζάνι εβαπορέ παγωμένο και χτυπημένο και μια κουταλιά ξίδι.
> 1 φλυτζάνι ζάχαρη με 2/3 του φλυτζανιού ζάχαρη ή φρουκτόζη ή μισό φλυτζάνι σορβιτόλη.
Μπορούμε επίσης να τροποποιήσουμε κάποιες συνταγές. Στην φλαούνα για παράδειγμα, αντικαθιστούμε το παραδοσιακό τυρί με αναρή.
«Αν το κάνουμε αυτό θα δούμε συγκριτικά την ποιοτική διαφορά μεταξύ των φλαούνων με αναρή και των συνηθισμένων φλαούνων. Οι φλαούνες με αναρή (μέγεθος 9cm x 9cm) μας δίνουν 206 θερμίδες, 10 γρ., υδατάνθρακες και 17 γρ. πρωτεΐνες ενώ οι παραδοσιακές φλαούνες μας δίνουν 525 θερμίδες, 32 γρ. υδατάνθρακες και 28 γρ. πρωτεΐνες» (σχετική συνταγή το βιβλίο «Υγιεινές Συνταγές & Αρχές για μια Υγιεινή Διατροφή»).
Για αυτούς που νήστεψαν 50 ημέρες
Όσοι τήρησαν την νηστεία του πενηνταημέρου, πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο θα επανέλθουν στην παμφαγία. «Η αιφνίδια υπερκατανάλωση μπορεί να επιδεινώσει προϋπάρχοντα νοσήματα, όπως υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, στεφανιαία νόσο, γαστρικό έλκος, κολίτιδες κ.α. Η διακοπή της νηστείας κατά την ημέρα του Πάσχα πρέπει να γίνεται βαθμιαία και με τροφές σχετικά εύπεπτες. Αμέσως μετά την Ανάσταση θα καθίσουμε γύρω από το τραπέζι, που θα φέρει το κρέας και τα άλλα προϊόντα του στη διατροφή μας μετά από μικρή ή μεγαλύτερη αποχή. Για να μην αποτελέσει αυτό ένα δυναμικό σοκ για τον οργανισμό φροντίστε να γίνει αργά και ήρεμα. Στο βραδινό τραπέζι της Ανάστασης καλό είναι να περιοριστούμε στην κατανάλωση της παραδοσιακής σούπας και μιας σαλάτας. Η μαγειρίτσα/ αυγολέμονο είναι το ενδιάμεσο διατροφικό στάδιο ανάμεσα στη νηστεία και τα φαγητά του Πάσχα.
Βασικές συμβουλές: «Μην καταναλώνετε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα τροφίμων σε ένα γεύμα, μην φορτώνετε το στομάχι σας το βράδυ της Ανάστασης και λίγο πριν τον ύπνο. Καταναλώνετε τρόφιμα από όλες τις κατηγορίες, δηλαδή, πρωτεΐνες, αμυλώδη, λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά. Αποφύγετε τα πολλά γλυκά και λιπαρά. Καταναλώνετε οινοπνευματώδη με μέτρο και με γεμάτο το στομάχι».
