Πρόταση νόμου για ρύθμιση των δράσεων των ομάδων εξειδικευμένων εθελοντών στην Κυπριακή Δημοκρατία κατέθεσε η βουλευτής Ειρήνη Χαραλαμπίδου. Η πρόταση φιλοδοξεί να θεσπίσει ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο το οποίο θα καλύψει το υφιστάμενο κενό και θα ενισχύσει τον ρόλο των εθελοντών στις κρατικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης.
Όπως εξηγεί η κ. Χαραλαμπίδου, οι ομάδες εξειδικευμένων εθελοντών έχουν επιδείξει τα τελευταία χρόνια αξιόλογη δράση πλάι στις αρμόδιες υπηρεσίες. Η συνδρομή τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης θεωρείται κρίσιμη, καθώς ενισχύουν το έργο των επαγγελματικών δυνάμεων και επιτρέπουν πιο αποτελεσματική διαχείριση πυρκαγιών, πλημμυρών, σεισμών και άλλων περιστατικών.
Ωστόσο, η εμπλοκή, η δράση και η προσφορά των εξειδικευμένων ομάδων δε ρυθμίζονται μέχρι σήμερα από σχετική νομοθεσία, γεγονός που δημιουργεί έλλειψη ομοιομορφίας σε κρίσιμα ζητήματα σημειώνει η βουλευτής. Όπως διαπιστώνεται και μέσα από περιστατικά που καλύπτονται από τα ΜΜΕ, αρκετές ομάδες δραστηριοποιούνται σε περιπτώσεις πυρκαγιών χωρίς να έχουν πιστοποιηθεί από τις κρατικές υπηρεσίες, επιχειρούν με οχήματα που δεν ανήκουν στις ίδιες αλλά σε μέλη τους, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές αν αυτά καλύπτονται ασφαλιστικά ή αν είναι εγγεγραμμένα ως πυροσβεστικά από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δρουν άτακτα και χωρίς συντονισμό.
Επιπλέον, η απουσία διοικητικής υπαγωγής σε κρατική υπηρεσία σημαίνει ότι δε λαμβάνουν οδηγίες από επίσημα κέντρα επιχειρήσεων, κάτι που ενέχει κινδύνους τόσο για την αποτελεσματικότητα όσο και για την ασφάλεια των ίδιων των εθελοντών.
Όπως υποδεικνύει η κ. Χαραλαμπίδου, μέχρι σήμερα, η εμπλοκή αυτών των ομάδων βασιζόταν σε υπουργικές αποφάσεις και εσωτερικούς κανονισμούς, γεγονός που οδηγούσε σε ασάφειες και έλλειψη ομοιομορφίας. Το νέο νομοθετικό φιλοδοξεί να ρυθμίσει ζητήματα που αφορούν τη σύσταση, τη διοικητική και επιχειρησιακή υπαγωγή, την ασφάλεια, τα μέσα ατομικής προστασίας, αλλά και τις ευθύνες των εθελοντών.
Στόχος της πρότασης της Ειρήνης Χαραλαμπίδου είναι ο καθορισμός του σκοπού της σύστασης και δράσης των Ομάδων Εξειδικευμένων Εθελοντών, η θέσπιση του Μητρώου Εγγραφής και ο προσδιορισμός της διαδικασίας απόκτησης ιδιότητας μέλους.
Η πρόταση προνοεί επίσης υποχρεωτική εκπαίδευση των μελών ενώ αποσκοπεί στον καθορισμό του τύπου των επιχειρήσεων στις οποίες θα μπορούν οι εθελοντές πυροσβέστες να συμμετέχουν. Παράλληλα, η πρόταση θέλει να ρυθμίσει ζητήματα όπως αυτά του εξοπλισμού και των οχημάτων, ενώ περιλαμβάνονται πρόνοιες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αποζημίωση σε περίπτωση τραυματισμού, μόνιμης αναπηρίας ή θανάτου.
Σήμερα, η δράση των εξειδικευμένων εθελοντικών ομάδων, περιορίζεται κυρίως στην πρόληψη και κατάσβεση αγροτοδασικών πυρκαγιών υπό τον συντονισμό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και του Τμήματος Δασών. Επιπλέον, υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες συνέδραμαν στην άντληση όμβριων υδάτων από πλημμυρισμένα υποστατικά, στη μετακίνηση αντικειμένων από δημόσιους δρόμους σε περιπτώσεις θεομηνιών, αλλά και σε επιχειρήσεις έρευνας και εντοπισμού ελλειπόντων προσώπων σε συνεργασία με την Αστυνομία.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, περιστατικά όπως η πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά στην επαρχία Λεμεσού ανέδειξαν τη σημασία των εθελοντών, οι οποίοι συχνά ανταποκρίνονται ταχύτερα από άλλες υπηρεσίες, καλύπτοντας κρίσιμα καθήκοντα που επιτρέπουν στους επαγγελματίες να εστιάσουν στις πιο απαιτητικές παρεμβάσεις.
Ο νέος νόμος, εάν θεσπιστεί, θα καταργεί το προηγούμενο πλαίσιο για τους εθελοντές πυροσβέστες και θα θεσμοθετήσει για πρώτη φορά την 5η Δεκεμβρίου ως «Ημέρα Εξειδικευμένου Εθελοντή». Η πρόταση αναμένεται να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω συζήτηση των εξειδικευμένων κανονισμών από τις αρμόδιες υπηρεσίες, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό και την πλήρη αξιοποίηση της εθελοντικής προσφοράς.
