O Χαράλαμπος Μερακλής, επισημαίνει ότι στην εποχή που ζούμε, η αξία μιας είδησης εξαρτάται από τη διάδοσή της στο διαδίκτυο και όχι από τη διασταύρωσή της.
Η δυσκολία αναγνώρισης των fake news έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι είναι περίπου ψέμα και κατασκευάζονται σε πτυχές πραγματικότητας και απευθύνονται στο συναίσθημα. Η αντικειμενικότητα του γεγονότος γίνεται μέσα από μηχανισμούς που οι πραγματικές ή επινοημένες «βιτρίνες» τους έχουν έξωθεν καλή μαρτυρία όπως είναι τα ινστιτούτα σκέψης και στρατηγικής.
Πέρα όμως από τη μέθοδο αποπροσανατολισμού, τα fake news αποτελούν διαχρονικά στοιχεία της προπαγάνδας, επειδή με τη βίαιη και συστηματική συμπεριφορά τους παραποιούν την αλήθεια. Είναι γεγονός ότι τα Fake news συνιστούν πραγματική απειλή για τη σύγχρονη δημοκρατία, επειδή ελλοχεύει παντού ο κίνδυνος της διάδοσης του φαινομένου να επιδοθούμε σε κυνήγι μαγισσών ή κάποιοι να θελήσουν να το αξιοποιήσουν για τον περιορισμό της ελευθερίας του λόγου.
Η συνωμοσιολογία και η κατασκευή εχθρών: Εσωτερικών και εξωτερικών, μαζί με την επινόηση μιας παράλληλης πραγματικότητας είναι τόσο παλαιά φαινόμενα όσο ο αυταρχικός και ο ολοκληρωτισμός που είναι από τις βασικές λειτουργίες του φασισμού. Η γελοία θεωρία του birtherism δεν περιορίζεται μόνο στο πιστοποιητικό γέννησης που εξέδωσε ο Τραμπ για τον Ομπάμα αλλά και παλαιά όπως συνέβαινε με τη μυστική αστυνομία του Τσάρου, τις «επιστημονικές» αποδείξεις των ναζί για τη φυλετική κατωτερότητα των Εβραίων, Ρομά, Σλάβων και πρόσφατα με τους ισχυρισμούς του Ούγγρου πρωθυπουργού Ορμπάν αναφορικά με το σχέδιο του «Σορός» για να αποχριστιανοποιήσει την Ουγγαρία.
Παρά το γεγονός ότι μερικά fake news και θεωρίες συνωμοσίες φαίνονται εκ πρώτης όψεως φαιδρές, εντούτοις πίσω από το φαιδροκέλυφος, ο πυρήνας είναι ο ίδιος: Ζοφερά φασιστικός, χειραγωγητικός εγκεφάλων και ψυχών.
Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο επηρέασε βαθιά και έφερε επανάσταση στις ανθρώπινες κοινωνίες ιδίως στον τομέα της ενημέρωσης. Είναι η πρώτη φορά από τον 15ο αιώνα και την εφεύρεση του πιεστηρίου από τον Γουτεμβέργιο, ο οποίος μας έδωσε την τυπογραφία, που η παγκόσμια κοινότητα βιώνει μια τόση μεγάλη αλλαγή στον τρόπο που επικοινωνεί και ενημερώνεται. Είναι βέβαιο ότι τα fake news δεν είναι φαινόμενο της σημερινής ιστορίας. Από την εποχή του Πλούταρχου, ο οποίος κατηγορούσε τον Ηρόδοτο ότι στις «Ιστορίες» του είχε ψευδείς ειδήσεις. Μηχανισμοί προπαγάνδας και παραπληροφόρησης χρησιμοποιήθηκαν σε όλες τις ιστορικές εποχές από τον Μεσαίωνα μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η επέλαση του διαδικτύου συνέβαλε να έχει τεράστιες διαστάσεις από το σπίτι μέχρι το απλό laptop ή το κινητό που καταλήγει μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου.
Υπάρχουν λοιπόν πρόσωπα που έχουν εξουσία και κατέχουν υψηλές θέσεις στον δημόσιο βίο που δεν διστάζουν να προσπαθήσουν να κερδίζουν πολιτικό πλεονέκτημα διαδίδοντας ειδήσεις που γνωρίζουν ότι είναι ψεύτικες. Λόγω του γεγονότος, ιστότοποι ειδήσεων, επιχειρηματίες για να προσελκύσουν καταναλωτές για τα προϊόντα, παραθέτουν ψευδείς πληροφορίες και επειδή το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο τεχνολογικά, οι ειδικοί παγκόσμια συμφωνούν ότι στα σχολεία θα πρέπει να διδάξουν τα παιδιά τις βασικές δεξιότητες του fact cheeking αν μια πληροφορία είναι αληθής.
Σημειώνουμε πως η ΕΕ παρακολουθεί από κοντά το ζήτημα και προτρέπει μέσω της Κομισιόν έναν κώδικα πρακτικών για να παταχθεί το φαινόμενο. Πέραν τούτου τονίζει τη λήψη νομοθετικών μέτρων από τις κυβερνήσεις προς την κατεύθυνση της διαφάνειας και την υποχρεωτική δημοσιοποίηση των στοιχείων που αναρτούν χορηγούμενα μηνύματα.
Κλείνοντας, σημειώνουμε πως στην ψηφιακή εποχή που ζούμε η αλήθεια πολλές φορές κρύβεται στα ψιλά γράμματα ενώ το ψέμα στα μεγάλα.
