Η χρήση πλαστικών διχτύων στη γεωργία σε παγκόσμια κλίμακα επεκτείνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, με στόχο την πρόληψη και προστασία της αγροτικής παραγωγής από φυσικούς κινδύνους. Χρησιμοποιούνται για σκίαση, για προστασία κατά των εντόμων, για την κατασκευή ανεμοφρακτών, για αντιχαλαζική και αντιβρόχινη προστασία. Τα διχτυοκήπια τροποποιούν το μικροκλίμα στο εσωτερικό τους, μειώνοντας παράλληλα τις ανάγκες των καλλιεργειών σε νερό. Η άρδευση με βάση τις πραγματικές ανάγκες της καλλιέργειας, με τη χρήση νέων μεθόδων όπως της τηλεπισκόπησης και διαφόρων αισθητήρων, αναμένεται να συμβάλει στην ορθολογική διαχείριση του νερού. Πέραν τούτου, αναμένεται ότι θα συντείνει και στην προστασία των υπόγειων υδροφορέων, στις περιπτώσεις εκείνες όπου εφαρμόζεται συνδυασμένη άρδευση και λίπανση, αφού μειώνεται έτσι και η ποσότητα των λιπασμάτων που εκπλένονται.
Πριν το τέλος του 2019, το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, προγραμματίζει προκήρυξη του Καθεστώτος 4.1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, στις επιλέξιμες δράσεις του σχεδίου που θα αφορούν στις ορεινές περιοχές θα περιλαμβάνεται και η επένδυση για εγκατάσταση αντιχαλαζικών συστημάτων, ενώ, παράλληλα, αναμένεται να δοθεί προτεραιότητα στη βάση μοριοδότησης, στους δικαιούχους αιτητές του εν λόγω σχεδίου.
Η εξαγγελία αυτή έγινε από τον υπουργό Γεωργίας στην ημερίδα της ΠΕΚ που στόχο είχε την ενημέρωση σχετικά με τις σύγχρονες τεχνικές στον τομέα των δενδρωδών καλλιεργειών, τη χρήση των αντιχαλαζικών διχτύων και τη διαχείριση του νερού στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της αύξησης της ανταγωνιστικότητας του τομέα, και πραγματοποιήθηκε από την Παναγροτική Ένωση Κύπρου (ΠΕΚ) μέσα στα πλαίσια δράσεων του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου την Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου 2019, στο Κέντρο Γεωργικής Εκπαίδευσης Πιτσιλιάς, στον Αγρό.
Διαχείριση νερού από… το Διάστημα
Η ανάπτυξη έξυπνου συστήματος άρδευσης για αποτελεσματική διαχείριση υδάτινων πόρων χρησιμοποιώντας τόσο δορυφορικά όσο και μετεωρολογικά δεδομένα, θα εφαρμοστεί πιλοτικά από 20 γεωργούς στην περιοχή Αχέλειας στην Πάφο. Το θέμα παρουσιάστηκε στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής ημερίδας για τις Δενδρώδεις Καλλιέργειες που διοργανώθηκε από την ΠΕΚ.
Η παρουσίαση με τίτλο «Έξυπνη Διαχείριση του Νερού Άρδευσης από το Διάστημα» έγινε από τη δρα Χριστιάνα Παπούτσα, ερευνητική συνεργάτις στο ερευνητικό κέντρο Ερατοσθένης, στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Γεωπληροφορικής, της Σχολής Μηχανικής και Τεχνολογίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ).
Η παρουσίαση αφορούσε το ερευνητικό SWSOIP που έχει ως στόχο την ανάπτυξη έξυπνου συστήματος άρδευσης για αποτελεσματική διαχείριση υδάτινων πόρων. Το έργο με τίτλο «SWSOIP: Smart Watering System for Optimising Irrigation Process» χρηματοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) μέσω του προγράμματος «1st Call for Outline Proposals under the Plan for European Cooperating States (PECS) in Cyprus (AO/1-8770/16/NL/SC)». Θα έχει συνολική διάρκεια 24 μήνες και θα εφαρμοσθεί πιλοτικά στην περιοχή Αχέλειας στη Πάφο σε 20 γεωργούς. Στο έργο συμμετέχουν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Επικεφαλής Εταίρος) με συντονιστή τον καθ. Διόφαντο Χατζημιτσή, το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (Συνεργαζόμενος Φορέας 1) με υπεύθυνο λειτουργό τον δρ. Γιώργο Παπαδαυίδ και η εταιρεία SignalGeneriΧ Ltd (Συνεργαζόμενος Φορέας 2) με υπεύθυνο τον δρ. Τάσο Κουνούδη.
Στόχος του προτεινόμενου «έξυπνου συστήματος άρδευσης» είναι η παροχή «νέων» δεδομένων άρδευσης με βάση την έμμεση εκτίμηση της εξατμισοδιαπνοής, χρησιμοποιώντας τόσο δορυφορικά όσο και μετεωρολογικά δεδομένα. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενημερώσουν τους παραγωγούς και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων για τις υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών τους, με σκοπό την καλύτερη και πιο ορθολογιστική διαχείριση του νερού άρδευσης. Το «έξυπνο σύστημα άρδευσης» θα υπολογίζει αυτόματα τις υδατικές ανάγκες για σκοπούς άρδευσης και θα αποδεσμεύει αυτόματα τη βέλτιστη ποσότητα νερού για κάθε τύπο καλλιέργειας χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση μέσω της «έξυπνης αντλίας άρδευσης».
Το προτεινόμενο προϊόν αναμένεται να έχει σημαντικά οφέλη στη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων καθώς η έλλειψη νερού είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος εδώ και αιώνες και η γεωργία αντιπροσωπεύει περίπου το 69% της συνολικής κατανάλωσης νερού.
Ανάγκη για ευέλικτο σχέδιο
Σε δηλώσεις στον «Φ», ο βοηθός γενικός γραμματέας της ΠΕΚ, Χρίστος Παπαπέτρου, ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιτυχία της ημερίδας και τόνισε την ανάγκη για προσαρμογή των φυτειών στη βάση των νέων δεδομένων και των σύγχρονων τεχνικών που εφαρμόζονται στον τομέα, ώστε να εξασφαλιστεί περαιτέρω η βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Αναμένουμε, συνέχισε «το σχέδιο για τα αντιχαλαζικά που θα προκηρυχθεί και ευελπιστούμε ότι θα είναι απλό και ευέλικτο χωρίς χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες απαράδεχτους όρους και προϋποθέσεις, ένα σχέδιο που να δίνει πραγματικά ουσιαστικά κίνητρα στους γεωργούς».
Με επίγεια ή εναέρια μέσα
Το χαλάζι παρατηρείται συνήθως αργά την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι (Μάιο-Ιούνιο) ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι χαλαζοπτώσεις είναι περισσότερες και εντονότερες, σύμφωνα με τον Σάββα Μωυσιάδη, τεχνικό σύμβουλο σε θέματα Ενεργητικής Προστασίας. Όπως επισημαίνει, το χαλάζι δημιουργείται από θερμικές καταιγίδες που προκαλούν ανοδικά ρεύματα θερμών και υγρών αέριων μαζών και για την αντιμετώπισή του μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίγεια μέσα (αντιχαλαζικά δίχτυα) και εναέρια μέσα (αεροπλάνα σποράς των χαλαζοφόρων νεφών).
Αναφερόμενος στα πλεονεκτήματα από τη χρήση αντιχαλαζικών μέσων, ανέφερε ότι αυτά μπορεί να προσφέρουν προστασία από το χαλάζι, ηλιοεγκαύματα, πτηνά, ισχυρούς ανέμους, απώλεια ψεκαστικού υγρού, ελαφρά προστασία στον παγετό και ελαφρά πρωιμότητα. Εξηγεί ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση της καλλιέργειας και η αξία του προϊόντος, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ανάγκη επένδυσης στην προστασία αυτής για ζημιά από το χαλάζι.
Σύμφωνα με τον κ. Μωυσιάδη, τα σχέδια αντιμετώπισης των αρνητικών ή των δυσμενών συνθηκών της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία στηρίζονται σε τρεις βασικές συνιστώσες: 1. Συστήματα έγκαιρων προειδοποιήσεων. 2. Εκτιμήσεις ρίσκου. 3. Δράσεις ή μέτρα αντιμετώπισης.
