Αυτή την περίοδο συμπληρώθηκαν οι πρώτες της 100 μέρες στο υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, και η Αθηνά Μιχαηλίδου, μιλά στον κυριακάτικο «Φ» για τα θέματα που έχει ήδη συμπεριλάβει στην ατζέντα της με στόχο να τα προωθήσει αλλά και να βρει τις απαιτούμενες λύσεις. Ανάμεσα σε αυτά, αναμφίβολα είναι και το νέο σύστημα αξιολόγησης μαθητών της Μέσης Εκπαίδευσης, το οποίο εάν λάβει το πράσινο φως από τη Βουλή, από τον ερχόμενο Σεπτέμβρη θα αποτελεί καθημερινότητα του σχολείου.

Αναμφισβήτητα, πρόκειται για το θέμα που έχει ταλανίσει τα τελευταία χρόνια την Εκπαίδευση  αλλά και που έδωσε την ευκαιρία στη νέα Υπουργό να δείξει τα πρώτα δείγματα γραφής της. Κι αυτό, όχι μόνο στο κομμάτι της λύσης που θα πρότεινε, αλλά κυρίως στο κατά πόσον είχε τη διάθεση να παραδεχθεί τα προβλήματα και τις στρεβλώσεις και φυσικά, τη διάθεση να ακούσει, να συγκεράσει απόψεις και θέσεις, να καταλήξει σε ένα σχέδιο που δεν θα προκαλούσε επιπλέον τριβές και να προχωρήσει τάχιστα. Γιατί, το πρόβλημα ήθελα λύση… χθες.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η κ. Μιχαηλίδου με βεβαιότητα διαμηνύει ότι «θα υλοποιήσουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης», ενώ παράλληλα, δεν… ξεχνά την αναγκαιότητα που υπάρχει εδώ και χρόνια στο εκπαιδευτικό μας σύστημα για εκσυγχρονισμό και του συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και κατ’ επέκταση του εκπαιδευτικού έργου. Η υπουργός Παιδείας θέτει στο επίκεντρο την αυτονόμηση της σχολικής μονάδας και δη, σε δύο βασικούς άξονες: Με περισσότερη ελευθερία αλλά και με ευθύνη στην ανάληψη πρωτοβουλιών.

Από το φακό της δεν λείπουν και τα Αναλυτικά Προγράμματα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως το Α και το Ω του εκπαιδευτικού συστήματος. Τι μαθαίνουν τα παιδιά, πώς το μαθαίνουν και τι τελικά χρειάζονται, είναι μερικά από τα κεφάλαια που σύντομα θα ανοίξουν. 

–Ένα θέμα που απασχόλησε έντονα τα τελευταία χρόνια – ο θεσμός των εξετάσεων τετραμήνων – οδεύει προς επίλυση μετά την πρωτοβουλία που έχετε αναλάβει. Πιστεύετε ότι η πρόταση που έχει υποβληθεί θα επιλύσει τα προβλήματα και κυρίως θα έχει ουσιαστική συμβολή στην επίτευξη των στόχων του εκπαιδευτικού συστήματος;

-Όπως ήταν και η δέσμευσή μας στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης, ο απώτερος στόχος είναι η διαμόρφωση ενός σύγχρονου, ολιστικού και ευέλικτου Σχεδίου Αξιολόγησης των μαθητών/τριών στη Μέση Εκπαίδευση, που να εδράζεται σε βασικές παιδαγωγικές αρχές.

Η πρόταση για το νέο αυτό Σχέδιο πέρασε ήδη από το Υπουργικό Συμβούλιο και πιστεύω ακράδαντα ότι, εφόσον εγκριθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, θα υλοποιήσουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό Σύστημα Αξιολόγησης, το οποίο θα προάγει γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες των μαθητών/τριών μας χωρίς να είναι εξετασιοκεντρικό. Πρόκειται για ένα Σύστημα που βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με τα συστήματα αξιολόγησης άλλων ευρωπαϊκών χωρών και βασίζεται στη συνεχή και συντρέχουσα, διαμορφωτική αξιολόγηση των μαθητών/τριών. Ταυτόχρονα, δίνει και την απαιτούμενη έμφαση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης, μέσω των οποίων ο/η κάθε μαθητής και μαθήτρια έχει τη δυνατότητα να μάθει καλύτερα και πιο δημιουργικά. Επιτρέπει, πρόσθετα, τη δυνατότητα για παρεμβάσεις και βελτιώσεις, μέσω της συνεχούς αξιολόγησής του, χωρίς σοβαρές αναταραχές στα σχολεία.

Είναι καιρός μέσω του εκσυγχρονισμού του συστήματος αξιολόγησης των μαθητών/τριών μας να βελτιώσουμε και άλλα μεγάλα ζητήματα που είναι αλληλένδετα, όπως αυτό της  ύλης, των μεθόδων διδασκαλίας, κ.ά.

–Η τριετία που έχετε ορίσει για την ισχύ του νέου τρόπου αξιολόγησης των μαθητών της Μέσης Εκπαίδευσης, είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων;

-Θεωρώ πως ναι. Το νέο Σχέδιο θα εφαρμοστεί από τον Σεπτέμβριο 2023 και από το πρώτο τετράμηνο θα έχουμε ήδη τα πρώτα αποτελέσματα και την ανατροφοδότηση των μαθητών/τριών μας. Ταυτόχρονα, θα αξιολογούμε συνεχώς το νέο Σχέδιο με διάφορους τρόπους και μέσω όλων των συμμετεχόντων, θα είμαστε σε επικοινωνία και με τους/τις εκπαιδευτικούς μας, όπως και με τις Διευθύνσεις των σχολείων, οι οποίοι/ες έχουν την εμπειρία της καθημερινής ζωής στο σχολείο, ώστε να παίρνουμε και τη δική τους άποψη. Η τριετία είναι ένα ασφαλές χρονικό περιθώριο, ώστε να δούμε και τον βαθμό στον οποίο επιτυγχάνονται οι στόχοι μας, αλλά και για να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επίσημη πρώτη της Αθηνάς Μιχαηλίδου στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής

–Μέσα από την πρόταση σας προκύπτει ότι δίνεται έμφαση και στην ενδυνάμωση και αυτονόμηση της σχολικής μονάδας; Πόσο σημαντικό είναι αυτό;

-Η αυτονόμηση της σχολικής μονάδας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου. Είναι γεγονός ότι οι Διευθύνσεις και οι εκπαιδευτικοί του κάθε σχολείου γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα μας τις ανάγκες της σχολικής μονάδας και των μαθητών/τριών, τις ελλείψεις που υπάρχουν και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, ώστε να επιτευχθούν τα επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα. Με την αυτονόμηση των σχολικών μονάδων δίνεται περισσότερη ελευθερία αλλά και ευθύνη για ανάληψη πρωτοβουλιών τόσο από τις Διευθύνσεις όσο και από τους/τις εκπαιδευτικούς μας και, φυσικά, για εφαρμογή ιδεών που λειτουργούν προς όφελος των παιδιών μας. Γι’ αυτούς τους λόγους θεωρώ ότι θα πρέπει να οδηγηθούμε στην παιδαγωγική αυτονόμηση και στην αποκέντρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Μιχαηλίδου: Λιγότερη και πιο ουσιαστική ύλη στο μέλλον για τους μαθητές

–Πέραν της αξιολόγησης των μαθητών, σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια βρίσκεται και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου. Υπάρχουν χρονοδιαγράμματα και σχεδιασμός για αυτά τα θέματα;

–Ο σχεδιασμός για το νέο Σύστημα Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και του Εκπαιδευτικού Έργου περιλαμβάνεται στο εθνικό μας Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με προϋπολογισμό πέραν του μισού εκατομμυρίου ευρώ και με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα επόμενα 2-3 χρόνια.

Ο εκσυγχρονισμός του Συστήματος Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών είναι μια αναγκαιότητα, και κάτι που συζητείται εδώ και δεκαετίες. Ευελπιστούμε πως η τρέχουσα προσπάθεια θα στεφθεί με επιτυχία. Στόχος μας είναι να αποκτήσουμε ένα έγκυρο και αξιόπιστο Σύστημα Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και του Εκπαιδευτικού Έργου, μέσα από το οποίο θα μας δίνεται η δυνατότητα να λαμβάνουμε αποφάσεις όσον αφορά στη βελτίωση τόσο του σχολικού έργου όσο και των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Αρχή θα κάνουμε με το Σύστημα Αξιολόγησης της Σχολικής Μονάδας, το οποίο διασυνδέεται με την ανάγκη ολοκληρωμένου συστήματος ενδυνάμωσης /επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

Μας απασχολεί η σωστή χρήση της ελληνικής

-Τα τελευταία χρόνια γίνονται έντονες συζητήσεις για παιδιά που δεν μαθαίνουν, για μαθητές που δεν μπορούν να ανταποκριθούν ακόμη και στα Ελληνικά, για μαθητές που βρίσκονται σε «λάθος» κλάδους και κατευθύνσεις. Πώς σκοπεύετε να δράσετε σε αυτά τα θέματα;

-Πολλά από τα ζητήματα για το επίπεδο μάθησης των μαθητών/τριών επιλύονται μέσα από το νέο Σχέδιο Αξιολόγησης, το οποίο προωθούμε. Με το νέο Σχέδιο θα υπάρχει τόσο διαμορφωτική αξιολόγηση όσο και ανατροφοδότηση των μαθητών/μαθητριών καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, με στόχο να γίνονται στοχευμένες παρεμβάσεις, εκεί και όπου χρειάζεται, για ενδυνάμωση των μαθητών και μαθητριών και για βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

Το θέμα της σωστής χρήσης της Ελληνικής Γλώσσας είναι ένα ζήτημα το οποίο μας απασχολεί και στο οποίο θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

Όσον αφορά στους μαθητές και τις μαθήτριες που βρίσκονται σε «λάθος» κλάδους και κατευθύνσεις, στοχεύουμε να προωθήσουμε την αναβάθμιση και ενίσχυση του θεσμού του επαγγελματικού προσανατολισμού από τη Στ’ τάξη Δημοτικού, ώστε να γίνεται σωστή και στοχευμένη επιλογή κατεύθυνσης εκ μέρους των μαθητών/τριών μας, όπως είναι και η δέσμευση στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μιχαηλίδου: Όραμα η αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης

Ψηφιακός μετασχηματισμός των σχολικών μονάδων

-Ποια είναι τα θέματα προτεραιοτήτων σας και τι να περιμένουμε άμεσα;

-Εκτός από τη διαμόρφωση του νέου Σχεδίου Αξιολόγησης των μαθητών/τριών και τον εκσυγχρονισμό του Συστήματος Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού και του Εκπαιδευτικού Έργου, στα οποία έχω ήδη αναφερθεί, βασική μας προτεραιότητα είναι ο εκσυγχρονισμός και η επικαιροποίηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, του περιεχομένου της εκπαίδευσης και του τι διδάσκεται.  Στόχος μας είναι μέσα από την εφαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων να βοηθήσουμε τους μαθητές και μαθήτριές μας να αναπτύξουν δεξιότητες, ώστε να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις μιας σύγχρονης κοινωνίας, όπως και να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη.

Μια άλλη μεταρρύθμιση την οποία προωθούμε είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός των σχολικών μονάδων. Πρόκειται για μια σημαντική μεταρρύθμιση, η οποία περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με συνολικό προϋπολογισμό €13.8 εκατομμύρια και ορίζοντα συνολικής υλοποίησης το 2026. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης αυτής, προχωρούμε με τη δημιουργία ψηφιακών τάξεων, την επιχορήγηση ηλεκτρονικών υπολογιστών στη Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση, την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μας και τον μετασχηματισμό των Αναλυτικών μας Προγραμμάτων. Βασικός στόχος μας είναι η αναβάθμιση των Αναλυτικών Προγραμμάτων σε όλες τις βαθμίδες, με την ενσωμάτωση νέων και σύγχρονων τεχνολογιών, όπως η ρομποτική, η επαυξημένη πραγματικότητα και ο προγραμματισμός, η ανάπτυξη του κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, ώστε να καλλιεργηθούν οι ψηφιακές δεξιότητες σε όλες τις ηλικίες, η ενσωμάτωση της διδακτικής μεθοδολογίας STEAM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, τέχνες και μαθηματικά) και η εξασφάλιση όλων των απαραίτητων πόρων σε εκπαιδευτικούς και σχολεία.

Επίσης, όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό, ένα άλλο πολύ σημαντικό έργο, το οποίο ήδη υλοποιείται, είναι το «Σύστημα Υπηρεσιών Υποστήριξης», το οποίο αφορά στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση των σχολείων σε πλήρη διασύνδεση και συνεργασία με το Υπουργείο. Πρόκειται για ένα Έργο με προϋπολογισμό πέραν των €20 εκατομμύριων, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από εθνικούς πόρους. Με την εφαρμογή του, θα βελτιωθεί η διαχείριση των σχολικών μονάδων, θα διευκολύνονται εκπαιδευτικοί, γονείς/κηδεμόνες και μαθητές/μαθήτριες στις καθημερινές διοικητικές τους ανάγκες και θα αναβαθμιστεί η καθημερινή διαχείριση όλων των θεμάτων από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου.

– Εκπαίδευση και αγορά εργασίας δεν πρέπει να συμπορεύονται;

-Επιπρόσθετα, προτεραιότητά μας αποτελεί και ο εμπλουτισμός των Αναλυτικών μας Προγραμμάτων με δράσεις που προάγουν την ενσυναίσθηση, την πρόληψη και αντιμετώπιση φαινομένων σχολικού εκφοβισμού, την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης, την ισότητα των φύλων και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα.

Πέρα από τα πιο πάνω, προτεραιότητά μας είναι και η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιούμε το έργο «Ανάπτυξη Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων και Σχεδιασμός και Υλοποίηση Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών», το οποίο αφορά στη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, χρηματοδοτείται και η συμμετοχή της Κύπρου στην ευρωπαϊκή Έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων, Eurograduate, με σκοπό τη συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων ανάμεσα σε ευρωπαϊκές χώρες, σε σχέση με την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των απόφοιτων Ανώτερης Εκπαίδευσης. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών, ώστε να παρέχουμε στοχευμένη συμβουλευτική και επαγγελματική καθοδήγηση στους μαθητές/μαθήτριες και φοιτητές/φοιτήτριες, για να αναπτύξουν εκείνες τις δεξιότητες που θα τους καταστήσουν ανταγωνιστικούς στην αγορά εργασίας.

-Άλλα σχέδια έχετε;

-Παράλληλα, σχεδιάζουμε τις πολιτικές μας με τρόπο ώστε όλοι οι μαθητές και μαθήτριες να έχουν ισότιμες ευκαιρίες πρόσβασης και συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην κοινότητα του σχολείου, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Στο πλαίσιο αυτό προωθούμε ακόμα μια σημαντική προτεραιότητά μας, την αναβάθμιση και ανασυγκρότηση της Ειδικής Εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η αξιολόγηση της ειδικής και της ενιαίας εκπαίδευσης είναι, στο παρόν στάδιο, σε εξέλιξη και μελετώνται θέματα νομοθεσίας, όπως και η ενίσχυση και ο εμπλουτισμός των προσφερόμενων προγραμμάτων, η εξασφάλιση εκπαιδευτικών μέσων και εξειδικευμένου εξοπλισμού, η αναβάθμιση και θεσμοθέτηση της διαδικασίας πρόσληψης συνοδών κ.ά. Ο διάλογος με όλους τους εμπλεκομένους στο ευαίσθητο αυτό θέμα είναι αναγκαίο να αρχίσει από την αρχή.

Σχέδια για ομαλή ένταξη παιδιών μεταναστών

-Πολυσυζητημένο θέμα η ένταξη των μεταναστών…

-Η ένταξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα αποτελεί, επίσης, ένα θέμα στο οποίο δίνουμε ιδιαίτερη σημασία. Με στόχο να διασφαλίσουμε, λοιπόν, την ομαλή, αλλά και παραγωγική, ένταξη των μαθητών/μαθητριών με μεταναστευτική βιογραφία στα σχολεία μας, συνεχίζουμε τις δράσεις μας μέσα από το Κείμενο Πολιτικής που έχει εγκριθεί πριν από μερικά χρόνια. Πρόκειται για δράσεις τις οποίες αξιολογούμε συνεχώς, ενισχύοντας αυτές που έχουν θετικά αποτελέσματα και δίνοντας έμφαση στη διδασκαλία και κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας.

Όσον αφορά στον τομέα του Αθλητισμού, στη βάση του Προγράμματος Διακυβέρνησης, προωθούμε μέσα στο επόμενο διάστημα τη δημιουργία Υφυπουργείου Αθλητισμού, που θα είναι υπεύθυνο για τον καθορισμό, συντονισμό και την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Αθλητισμό. Επίσης, ανάμεσα στους στόχους μας για τον Αθλητισμό περιλαμβάνονται και η ενίσχυση της χρηματοδότησης των αθλητικών ομοσπονδιών και αθλητών στη βάση αντικειμενικών κριτηρίων, η προώθηση της μελέτης για κατασκευή του πρώτου Παραολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου στην Κύπρο, ο σχεδιασμός προγραμμάτων αξιοποίησης αθλητών-προτύπων, ο σχεδιασμός προγραμμάτων προώθησης της διά βίου άσκησης, η προώθηση της περαιτέρω ενεργής συμμετοχής των αθλητικών φορέων της Κύπρου σε ευρωπαϊκά προγράμματα και, βεβαίως, η προσέλκυση διεθνών διοργανώσεων μικρής και μεσαίας κλίμακας στη χώρα μας.

Καλλιέργεια ικανοτήτων και δεξιοτήτων

-Τελικά, υπάρχει πρόβλημα στην Εκπαίδευσή μας; Όσον αφορά στο περιεχόμενο της, στις γνώσεις που δίνονται στους μαθητές, στον τρόπο που μαθαίνουν;

-Όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα αντιμετωπίζουν σήμερα τις προκλήσεις πολυεπίπεδα. Ο χαρακτήρας της εκπαίδευσης έχει αλλάξει. Προωθούμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που στοχεύει στην πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, συμπεριληπτικό, που προάγει τη χαρά και τη δημιουργικότητα. Οι δράσεις που περιγράφηκαν πιο πάνω θα μας επιτρέψουν, μέσα από διάλογο με όλους τους εμπλεκομένους, μέσω τακτικών συναντήσεων με εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές/μαθήτριες, να καταλήξουμε στις σωστές παιδαγωγικά λύσεις, στηριζόμενοι σε επιστημονικά και παιδαγωγικά τεκμήρια. Δεν έχει μόνο σημασία η γνώση, αλλά και η καλλιέργεια ικανοτήτων και δεξιοτήτων ζωής στα παιδιά μας. Για να το πετύχουμε αυτό, η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών μας και η εφαρμογή σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων θεωρούνται αναγκαίες.

Περιφερειακό κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

-Στα θέματα νεολαίας τι προγραμματίζετε;

-Στον τομέα της Νεολαίας σχεδιάζουμε την πιο ενεργή εμπλοκή των νέων μας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ήδη έχουμε αρχίσει επαφές με τους εκπροσώπους τους (ΟΝΕΚ και Συμβούλιο Νεολαίας Κύπρου), για να ενημερωθούμε για τις απόψεις και τις εισηγήσεις τους. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή του όπως το 2024 ανακηρυχθεί σε Έτος Νεολαίας για τη χώρα μας, με όλα τα Υπουργεία/Υφυπουργεία να αναλαμβάνουν δράσεις για τους νέους, οι οποίες θα παρουσιαστούν σε ένα μεγάλο Εθνικό Συνέδριο υπό την αιγίδα του. Ταυτόχρονα, όπως έχω ήδη αναφέρει, γίνονται έργα και έρευνες που αφορούν στη διασύνδεση του εκπαιδευτικού μας συστήματος με την αγορά εργασίας, όπως και προσπάθεια, προς αυτή τη κατεύθυνση, για την εμπλοκή όλων των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας με στόχο την ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων από τους νέους μας για ευκολότερη ένταξη και προσαρμογή τους στην αγορά εργασίας.

Τέλος, επιδιώκοντας να καταστήσουμε τη χώρα μας περιφερειακό κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως και ανοίξουμε ορίζοντες για τους νέους και τις νέες μας, υπογράψαμε και συνεχίζουμε να προωθούμε την υπογραφή διακρατικών συμφωνιών, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, στην αμοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών, στην ανταλλαγή αντιπροσωπειών σε επίπεδο Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης και στην πραγματοποίηση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων με εκπαιδευτικά ιδρύματα άλλων χωρών.