Εδώ και πολλά χρόνια οι φορείς της Λάρνακας, διεκδικούν τη δημιουργία πανεπιστημιακής σχολής για τη θάλασσα, ωστόσο οι δεσμεύσεις της προηγούμενης Κυβέρνησης δεν υλοποιήθηκαν, ενώ η θετική πρόθεση της παρούσας, δεν μετουσιώθηκε, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, σε πολιτική απόφαση.
Η κωλυσιεργία που παρατηρείται στη δημιουργία ακαδημαϊκής σχολής σ’ ένα τομέα που ένα νησιωτικό κράτος έπρεπε να επενδύσει εδώ και χρόνια, έχει δημιουργήσει, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του CMMI, κενά και ελλείψεις στον τομέα της ναυτιλίας.
Μιλώντας στον «Φ» ο Ζαχαρίας Σιόκουρος, που βρίσκεται στο τιμόνι του ραγδαία αναπτυσσόμενου Κυπριακού Ινστιτούτου για τη Θάλασσα και τη Ναυτιλία (CMMI), εξήγησε για ποιους λόγους επιβάλλεται η δημιουργία πανεπιστημιακής σχολής Θαλάσσιων Επιστημών, Τεχνολογίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης.
«Θ’ ανέμενε κάποιος πως σε μια χώρα με δυνατή ναυτιλία και θαλάσσιο τουρισμό, θα υπήρχαν και ανάλογες σχολές στα ακαδημαϊκά ιδρύματα και ειδικά στα κρατικά, που σε κάποιο βαθμό εξυπηρετούν τις πολιτικές και τις προτεραιότητες του κράτους. Έχουμε κάποιες σχολές σ’ ένα κρατικό και ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο που παρέχουν ναυτιλιακές σπουδές, ωστόσο, δεν είναι σε τομείς που έχουν μεγάλη ανάγκη τώρα οι εταιρείες ή εμείς στο CMMI.
Είναι περισσότερο στο κομμάτι των χρηματοοικονομικών και των εμπορικών δραστηριοτήτων της ναυτιλίας. Στο τεχνικό κομμάτι δεν υπάρχουν σχολές, ενώ έχουμε κάθε χρόνο πάρα πολλούς απόφοιτους από σχολές σε άλλους τομείς της μηχανικής. Έχουμε για παράδειγμα έναν πολύ μεγάλο αριθμό μηχανολόγων που αποφοιτούν κάθε χρόνο από τα πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Κύπρου. Δεδομένης και της δομής της βιομηχανίας μας, διερωτάται κάποιος πού καταλήγουν. Αντίθετα στη ναυτιλία που υπάρχει μεγάλη ανάγκη για μηχανικούς, δεν υπάρχει καμιά σχολή στην Κύπρο».
Το πρόβλημα της έλλειψης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της μηχανικής στη ναυτιλία, μεγεθύνεται χρόνο με το χρόνο, μετά και τον τερματισμό των εργασιών του ΑΤΙ στο οποίο υπήρχε σχολή ναυτομηχανικής. «Παρουσιάζεται σήμερα το παράδοξο να μην έχουμε απόφοιτους σ’ ένα τομέα, που παρουσιάζει μεγάλες ανάγκες. Έγιναν διάφορες προσπάθειες από τον ιδιωτικό τομέα τα τελευταία χρόνια για να δημιουργηθούν ναυτικές ακαδημίες, ωστόσο, συνεχίζει να υπάρχει πρόβλημα στην κατεύθυνση της μηχανικής, που έχει πιο πολλές ευκαιρίες και είναι μια προσπάθεια που καταβάλλουμε ως CMMI μαζί με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας και άλλους φορείς».
Η πρόταση της Λάρνακας για τη δημιουργία πανεπιστημιακής σχολής Θαλάσσιων Επιστημών, Τεχνολογίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης, που κατατέθηκε ενώπιον του Προέδρου Χριστοδουλίδη τον περασμένο Μάιο και καταρτίστηκε σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και το CMMI, έχει ως στόχο, να καλύψει τα κενά που δημιουργήθηκαν και να κατευθύνει τους νέους σε τομείς, όπου υπάρχουν μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης.
«Σε πρώτη φάση θα είναι σχολή μεταπτυχιακών της θαλάσσιας τεχνολογίας και της θαλάσσιας βιολογίας. Στο τμήμα θαλάσσιας τεχνολογίας θα μπορούν να έρχονται απόφοιτοι άλλων σχολών μηχανικής και να εξειδικεύονται στη μηχανική της ναυτιλίας. Στο τμήμα θαλάσσιας βιολογίας, που επίσης δεν υπάρχει στα κυπριακά πανεπιστήμια, θα εξειδικεύονται βιολόγοι ώστε να έχουμε και επαγγελματίες που θ’ ασχοληθούν με το περιβάλλον της θάλασσας. Τα δύο μεταπτυχιακά σχετίζονται με το CMMI και ο τομέας που θέλει ν’ ασχοληθεί το ΤΕΠΑΚ είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, που θα είναι προπτυχιακό και μεταπτυχιακό τμήμα. Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως ως χώρα διεκδικούμε μια ΑΟΖ σχεδόν δεκαπλάσια του μεγέθους μας, που δεν έχει μόνο υδρογονάνθρακες. Σε αυτή την τεράστια θάλασσα υπάρχει ένας ανεξερεύνητος βυθός, τον οποίο ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν πολλοί στην περιοχή μας. Στο Ισραήλ υπάρχει το ερευνητικό κέντρο το IOLR (Israel Oceanographic and Limnological Research), το οποίο είναι αναγνωρισμένο διεθνώς και θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας για την για την εξερεύνηση της περιοχής, ενώ το ίδιο θέλει και το ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών), επειδή τα προβλήματα είναι κοινά».
Ο λόγος που προτείνεται η δημιουργία της σχολής στη Λάρνακα, είναι για να μπορούν να γίνουν συνέργειες με το κέντρο αριστείας CMMI, που έχει την έδρα του στην πόλη και έχει ήδη αποκτήσει σημαντικό εξοπλισμό. Τα νέα κτήρια του Κυπριακού Ινστιτούτου για τη Θάλασσα και τη Ναυτιλία, θα αρχίσουν να ανεγείρονται εν τω μεταξύ εντός του επόμενου έτους στο Μακένζι, στο οποίο προτείνεται να δημιουργηθεί και η πανεπιστημιακή σχολή. «Είναι υποδομές που θα μπορούν να χρησιμοποιούν και τα τμήματα αυτής της σχολής. Ως CMMI, έχουμε επίσης αναπτύξει ένα τεράστιο δίκτυο, που θα μπορούσε να αξιοποιήσει η νέα σχολή, αφού είμαστε μέλη σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους η Κύπρος δεν είχε, μέχρι πρότινος, παρουσία».
Μέχρι να ξεκαθαρίσει το πεδίο για την ακαδημαϊκή εκπαίδευση, το CMMI θ’ αναλάβει την επαγγελματική κατάρτιση πέραν των 2 χιλιάδων ανέργων ή εργαζομένων, σε τομείς που έχουν να κάνουν με τη θάλασσα, προκειμένου να καλυφθούν κάποιες από τις ανάγκες που προέκυψαν κυρίως στον τομέα της ναυτιλίας. Το προγράμματα θα γίνουν μέσω της ΑνΑΔ, με την οποία έχει υπογραφεί σχετική συμφωνία πριν από ένα μήνα. Οι τομείς επαγγελματικής κατάρτισης, θ’ ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα, μόλις ολοκληρωθεί η καταγραφή των αναγκών στον ιδιωτικό τομέα.
Επενδύει στις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται διεθνώς
Πέραν από τον τομέα της εκπαίδευσης, το Κυπριακό Ινστιτούτο για τη Θάλασσα και τη Ναυτιλία, μέσω τμήματός του που ασχολείται με τη ρομποτική της θάλασσας, επενδύει και στις νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται διεθνώς. Μία από αυτές είναι τα drones της θάλασσας, που χρησιμοποιούνται για έρευνες τόσο στην επιφάνεια, όσο και στο βυθό.
Εντός του 2024, όπως ανέφερε ο κ. Σιόκουρος, θ’ αγοραστεί το πρώτο υποβρύχιο drone του CMMI, που θα στοιχίσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, ενώ στα πλάνα υπάρχει και η αγορά αντίστοιχων σκαφών επιφανείας. «Αυτή τη στιγμή κινούμαστε σε δύο κατευθύνσεις: στην αγορά και τη δημιουργία.
Υπάρχουν τα τηλεχειριζόμενα σκάφη και αυτά που προγραμματίζονται, ώστε να κινούνται μόνα τους στη θάλασσα. Το πιο δύσκολο κομμάτι αυτών των σκαφών, είναι ο χειρισμός και η επικοινωνία με τη στεριά. Εμείς, αυτή τη στιγμή, φτιάχνουμε τον προγραμματισμό ώστε το σκάφος να μπορεί να πάει εκεί που θέλουμε, χωρίς να έχει ξανά επαφή μαζί μας».
Μέσα στον επόμενο χρόνο εξάλλου θα ολοκληρωθεί και το σκάφος με μηδενικές εκπομπές ρύπων, που δημιουργούν ερευνητές του ινστιτούτου. «Ως ερευνητικό κέντρο, δεν κινούμαστε μόνο εντός της ακαδημαϊκής βασικής έρευνας, αλλά είμαστε κοντά στην εφαρμοσμένη έρευνα επειδή έχουμε δικό μας εξοπλισμό, που μας επιτρέπει ν’ αναλαμβάνουμε και εργασίες πεδίου».
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Αναπτύσσεται ραγδαία το CMMI
Το μεγάλο πεδίο ανάπτυξης σε τομείς που έχουν να κάνουν με τη θάλασσα, καταδεικνύεται και από την εξέλιξη του CMMI, το οποίο σε τέσσερα χρόνια και εν μέσω πανδημίας κατάφερε να εδραιωθεί και να έχει πολλές πηγές χρηματοδότησης, πέραν της ΕΕ και του κράτους. «Συμμετέχουμε σε περίπου 20 ερευνητικά προγράμματα, που είναι μια μεγάλη πηγή εισοδήματος και μας επιτρέπει επιπλέον προσλήψεις», υπέδειξε ο κ. Σιόκουρος, σημειώνοντας πως επιπρόσθετη πηγή χρηματοδότησης είναι οι αναθέσεις ερευνών από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Το ινστιτούτο, που βρίσκεται υπό την ομπρέλα του Δήμου Λάρνακας, στεγάζεται προσωρινά στο κτήριο της Οθωμανικής Τράπεζας, ωστόσο το τελευταίο διάστημα έχει ενοικιάσει και άλλους χώρους στην πόλη, μέχρι να ολοκληρωθούν οι κτηριακές του εγκαταστάσεις.
