Την ελαχιστοποίηση των απωλειών μεταφοράς νερού μέσω αποτελεσματικής συντήρησης των υφισταμένων συλλογικών δικτύων, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι εμπλεκόμενοι φορείς μέσα από τη συντήρηση και επιδιόρθωση δικτύων μεταφοράς νερού και της σχετικής υποδομής. Στο παρόν στάδιο συνεχίζεται η αντικατάσταση και επιδιόρθωση όλων των παλιών και ανεπαρκώς συντηρημένων δικτύων διανομής νερού και η ανίχνευση των διαρροών με υιοθέτηση κατάλληλων τεχνολογιών. Με αυτό τον τρόπο αναμένεται η εξοικονόμηση νερού για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας λόγω της αυξημένης ζήτησης από τους προμηθευτές νερού.  

Για αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού η κυβέρνηση μέσα από συγκεκριμένο κονδύλι ύψους €4 εκατ. εκτιμά ότι θα επιτευχτεί ο στόχος που έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερο κόστος παροχής νερού λόγω της αυξημένης ζήτησης αφαλάτωσης και ενέργειας από τους προμηθευτές νερού. Τα συμβούλια υδατοπρομήθειας ωστόσο έχουν άλλη άποψη υποστηρίζοντας ότι το κόστος υλοποίησης είναι μεγαλύτερο, οι εθνικοί πόροι που διατίθενται για χρηματοδότηση δεν είναι αρκετοί και επομένως πρέπει να γίνουν προσπάθειες εξεύρεσης πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε. Για αντικατάσταση μόνο του δικτύου που θεωρείται μεγάλης ηλικίας απαιτούνται πέραν των €80 εκατ. (Λευκωσία €30 εκατ., Λάρνακα €27 εκατ. Λεμεσός 23 εκατ.).

Επισημαίνει ότι οι απώλειες νερού στα δίκτυα διανομής νερού ειδικά στις αγροτικές περιοχές είναι αρκετά υψηλές. Οι θεωρούμενες ως απώλειες νερού στα δίκτυα, γνωστές και ως μη τιμολογημένο νερό στα δίκτυα διανομής των κύριων αστικών περιοχών, εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 15% έως 20% και στις αγροτικές περιοχές από 30% έως 50%. Η εξοικονόμηση νερού από την αντικατάσταση των δικτύων αναμένεται να είναι πολύ αποτελεσματική σε σχέση με άλλα μέτρα εξοικονόμησης. 

Τα ποσοστά του μη τιμολογημένου νερού στις περιοχές που εξυπηρετούνται από το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού (ΣΥΛ) μπορεί να φθάνει και στο 30% στις μεγάλες αστικές περιοχές και στο 80% στις κοινότητες. Το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού προγραμματίζει τη σταδιακή αντικατάσταση παλαιού υδρευτικού δικτύου το οποίο παρουσιάζει αρκετές βλάβες και διαρροές νερού και προγραμματίζεται να ξεκινήσει μόλις το Συμβούλιο εξεύρει την ανάλογη χρηματοδότηση. Το κόστος αντικατάστασης δικτύων μεταφοράς νερού και της σχετικής υποδομής είναι αρκετά μεγάλο (πάνω από €200.000 ανά χιλιόμετρο δικτύου) και θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες εξεύρεσης πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε..

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τεράστια απώλεια νερού στη Λάρνακα – Έρχονται «έξυπνοι» μετρητές

Αν ληφθεί υπόψη ότι απαιτείται η αντικατάσταση του παλαιωμένου δικτύου διανομής του ΣΥΛ, μήκους περίπου 115 χιλιομέτρων και η μείωση των απωλειών νερού από το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης, τότε το όλο κόστος εκτιμάται στα €23 εκατ. 

Από πλευράς του το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λάρνακας (ΣΥΛ/κας) θεωρεί ότι το ποσό των €4 εκατ. που καθορίζεται ως εκτιμώμενο κόστος υλοποίησης είναι πολύ χαμηλό και δεν θα μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες που απαιτούνται για αντικατάσταση όλων των παλαιών δικτύων ύδρευσης όλων των κοινοτήτων και δήμων και γενικά όλων των πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης της Κύπρου. Μόνο για αντικατάσταση του 75% του δικτύου αγωγών διανομής του Συμβουλίου στα όρια του Δήμου Λάρνακας, το οποίο θεωρείται πεπαλαιωμένο και χρήζει αντικατάστασης χρειάζονται περί τα €20 εκατ. σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τη ραγδαία αύξηση στις τιμές των υλικών και εργασιών, λόγω της πανδημίας. Πέραν τούτου, με την πρόσφατη ένταξη του Δήμου Αραδίππου και Δήμου Λιβαδιών στο ΣΥΛ/κας, θα χρειαστούν περί τα €7 εκατ. για αντικατάσταση παλαιού δικτύου.

Για τους Δήμους αυτούς χρειάζεται, επιπλέον, να γίνουν μελέτες και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και τηλελέγχου, το κόστος των οποίων προεκτιμάται σήμερα στις €120.000. Ήδη, έχει γίνει κάποια μελέτη για το δίκτυο του Δήμου Αραδίππου και το ΣΥΛ/κας βρίσκεται σε διαδικασία για εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας και τηλελέγχου. Σημειώνεται ότι, αυτοί οι Δήμοι έχουν ατιμολόγητο της τάξης του 40%-50%.

Για τοποθέτηση συστήματος αυτόματης καταγραφής (AMI) σε όλους τους καταναλωτές του Συμβουλίου (55.000 καταναλωτές), προεκτιμάται κόστος αγοράς και εγκατάστασης €5 εκατ., καθώς και ισόποσο κόστος (€5 εκατ.) για συντήρηση του συστήματος αυτού για 10 χρόνια. Ήδη το ΣΥΛ/κας έχει εξασφαλίσει μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ποσό ύψους €3.250.000. Επίσης, το ΣΥΛ/κας έχει εγκαταστήσει πιλοτικά τέτοιου είδους σύστημα σε 360 «μεγάλους» καταναλωτές διατίμησης εμπορικής και βιομηχανικής.

Σημειώνεται ότι, με τη μελλοντική ενσωμάτωση άλλων Δήμων και Κοινοτήτων στα πλαίσια της εφαρμογής της Μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη μετατροπή των οργανισμών σε Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης το ΣΥΛ/κας και όλα τα σημερινά συμβούλια υδατοπρομήθειας θα χρειαστούν ακόμη ένα υψηλό ποσό, το οποίο σήμερα δεν μπορεί να προϋπολογιστεί, αφού τα συμβούλια δεν γνωρίζουν την κατάσταση και το είδος των δικτύων υδατοπρομήθειας που θα αναλάβουν, για αντικατάσταση παλαιού δικτύου. 

Γερασμένο μεγάλο μέρος του δικτύου Λευκωσίας

Με τη σειρά του το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας θεωρεί ότι η εκτίμηση του κόστους υλοποίησης ύψους €4.000.000 για τη συντήρηση και επιδιόρθωση δικτύων μεταφοράς νερού είναι πολύ χαμηλή. Το ΣΥΛ/ιας σημειώνει πως πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μεγάλο μέρος των δικτύων είναι μεγάλης ηλικίας με καταπόνηση από άλλες υποδομές αλλά και από τις περικοπές που εφαρμόστηκαν κατά την περίοδο των περικοπών στην ύδρευση και ότι τα δίκτυα που θα αντικατασταθούν βρίσκονται σε αστικούς δρόμους, οι οποίοι θα χρειάζονται επανόρθωση με υψηλά κονδύλια. Τονίζει επίσης πως χρειάζεται πολύ προσεκτική εργασία αντικατάστασης, αφού στη πορεία της ανάπτυξης και εγκατάστασης υποδομής από άλλες υπηρεσίες έχει δημιουργηθεί στενότητα χώρου και σε αρκετές περιπτώσεις έχουν τοποθετήσει αγωγούς και καλώδια πάνω ή πολύ κοντά στους αγωγούς νερού.

Πρώτη εκτίμηση είναι ότι θα χρειαστούν πέραν των €30 εκατ. για αλλαγή 20% περίπου του δικτύου του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας που θεωρείται μεγάλης ηλικίας.

Μεταξύ των μέτρων που θα μπορούσαν να μελετηθούν είναι και η κατασκευή καναλιών υπηρεσιών (σε νέα έργα και έργα βελτίωσης δρόμων) όπου να εγκαθίστανται όλες οι υπηρεσίες με μειωμένο κόστος συντήρησης/ επανόρθωσης και ελέγχου απωλειών. Αυτό πρέπει να γίνει σε συνεννόηση με τους μελετητές των αναπτυξιακών έργων.

Σε συνδυασμό με την εγκατάσταση μετρητών αυτόματης καταγραφής (AMR) σε όλους τους καταναλωτές θα βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό των απωλειών νερού.

To πρόβλημα είναι τα κονδύλια που πρέπει να διατεθούν για την εισαγωγή τέτοιων συστημάτων σε καθολική βάση και η συμβατότητα των συστημάτων μεταξύ τους, ώστε να μην εγκλωβιστούν οι φορείς ύδατος σε μη ελαστικές συμβάσεις με τους προμηθευτές. Για την εισαγωγή συστημάτων αυτοματοποιημένης μέτρησης σε ευρεία κλίμακα στις τρεις μεγάλες πόλεις χρειάζεται επικαιροποίηση σχετικής τεχνοοικονομικής μελέτης. Μόνο για το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περίπου €15.000.000. Γίνεται εισήγηση όπως διεξαχθεί τεχνοοικονομική μελέτη και χρηματοδότηση της εισαγωγής συστημάτων αυτόματης καταγραφής και αξιολόγησης μετρήσεων.

Το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας έχει εγκαταστήσει και λειτουργεί πιλοτικά σύστημα AMR με πέραν των 700 μετρητών στην περιοχή της κοινότητας Εργατών με σημαντικά οφέλη στη διαχείριση της υδροδότησης.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Βοήθεια για να μειωθεί το ατιμολόγητο νερό

Εκατομμύρια τόνοι νερού χάνονται κάθε χρόνο μέσα από τα δίκτυα ύδρευσης. Πρόκειται για ποσότητες νερού που πληρώνουν το κόστος τα συμβούλια υδατοπρομήθειας για την αγορά του από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, αλλά δεν εισπράττουν από τους καταναλωτές. Με στόχο την εξοικονόμηση πόρων από τη μείωση του ατιμολόγητου νερού και την απρόσκοπτη υδροδότηση στους καταναλωτές, όλα τα συμβούλια καταβάλλουν σημαντικές προσπάθεια για να μειώσουν τις απώλειες τους και σε αυτό συνδράμουν και τα κυβερνητικά σχέδια με συγκεκριμένα κονδύλια από εθνικούς πόρους. Τα συμβούλια εισηγούνται να καταβληθεί προσπάθεια εξεύρεσης πόρων και από τα διαρθρωτικά ταμεία. Με αυτό τον τρόπο όλο και περισσότερα τα πεπαλαιωμένα συστήματα θα αντικατασταθούν και θα χαθεί όσο το δυνατό λιγότερο νερό.     Α.Ν.