Το παλαιστινιακό παραμένει μια ανοικτή πληγή για τη Μέση Ανατολή. Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς το περασμένο Σάββατο αποδεικνύει πως στην περιοχή δεν πρόκειται να υπάρξει πραγματική ασφάλεια και ειρήνη για όσο καιρό το ζήτημα είναι άλυτο.

Οι κατά περίοδοι ειρήνης που υπάρχουν δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός πως για όσο χρονικό διάστημα το θέμα δεν αντιμετωπίζεται πραγματικά και ρεαλιστικά η βία θα αναπαράγεται, κάθε φορά με μεγαλύτερη ορμή, κάθε φορά προκαλώντας περισσότερα θύματα.

Οι μεγάλες συγκρούσεις ανάμεσα στους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς ξεκίνησαν το 1948 με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ σε έδαφος που προηγουμένως «ανήκε» στην οθωμανική και στη συνέχεια στη βρετανική αυτοκρατορία. Έκτοτε το παλαιστινιακό ζήτημα παραμένει, μια σύγκρουση δύο λαών για την ίδια γη.

Το ζήτημα της αυτοδιακυβέρνησης των Παλαιστινίων κυριάρχησε τα επόμενα χρόνια και στις σχέσεις του Ισραήλ με τους Άραβες γείτονες του αλλά και στις διαπραγματεύσεις που έγιναν με τους Παλαιστίνιους για να επιτευχθεί διακανονισμός για το διαμερισμό της γης.

Το 1987 ξεκίνησε η ιντιφάντα, η εξέγερση των Παλαιστινίων ενάντια στην κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Γάζας από το Ισραήλ. Η Χαμάς μπήκε δυναμικά στο κάδρο όταν στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή αποφάσισαν ουσιαστικά να συμμετέχουν και μετά να ιδρύσουν την οργάνωση. Από τότε που ιδρύθηκε τα μέλη της ορκίζονται πίστη στην οργάνωση και στην καταστροφή του Ισραήλ.

Η Χαμάς πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις και στη σύγκρουση με τους Ισραηλινούς με αποτέλεσμα να αρχίσει η ισχύς της να μεγαλώνει. Στη συνέχεια, με χρηματοδότηση από κέντρα του εξωτερικού απέκτησε μεγάλο κύρος εξαιτίας του κοινωνικού της έργου. Εκεί που οι επίσημες Αρχές των Παλαιστινίων δεν μπορούσαν να δράσουν, η Χαμάς ήταν εκεί για να στηρίξει τις οικογένειες αλλά και τις κοινότητες των μαχητών της.

Το 2000 ξεκίνησε η δεύτερη ιντιφάντα, που πυροδοτήθηκε από την επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν στο τζαμί Αλ Ακσά. Η Χαμάς επιβεβαίωσε τη «φήμη» ως μια μαχητική οργάνωση και πρωταγωνίστησε στα βίαια επεισόδια που συνέβησαν. Να σημειωθεί πως το Ισραήλ απάντησε με την κατασκευή τείχους γύρω από τη Δυτική Όχθη το 2002.

Το 2006 ήταν μια καθοριστική χρονιά, καθώς η ισλαμιστική οργάνωση κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές απέναντι στη Φατάχ. Μετά από έναν σύντομο πόλεμο εναντίον των δυνάμεων της Φατάχ που σήμερα είναι πιστές στον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) κατάφερε να επιβάλει την κυριαρχία της στη Λωρίδα της Γάζας.

Έκτοτε οι Παλαιστίνιοι είναι διαιρεμένοι και πολιτικά και γεωγραφικά με την Φατάχ να διατηρεί την εξουσία της στη Δυτική Όχθη και την Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας. Να σημειωθεί πως το Ισραήλ ελέγχει τον εναέριο χώρο πάνω από τη Γάζα και την ακτογραμμή της και ορίζει ποιος αλλά και ποια αγαθά επιτρέπεται να εισέρχονται και να εξέρχονται από τα σύνορα. Ομοίως, η Αίγυπτος ελέγχει ποιος περνάει από τα σύνορά της με τη Γάζα.

Το 2013, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν να αναβιώσουν την ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ της ισραηλινής κυβέρνησης και της Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη. Ωστόσο, οι ειρηνευτικές συνομιλίες διακόπηκαν όταν η Φατάχ σχημάτισε κυβέρνηση ενότητας με την Χαμάς ένα χρόνο αργότερα.

Έκτοτε η βία ανάμεσα στις δύο πλευρές αυξάνεται. Η Χαμάς εκτοξεύει συνεχώς ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ, στοχοποιώντας εβραϊκούς στόχους. Το Ισραήλ απαντά με επιδρομές και βομβαρδισμούς, ενώ τουλάχιστον δύο φορές έχει πραγματοποιήσει και χερσαίες επιχειρήσεις.

Η χειρότερη επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο και είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο εκατοντάδων Ισραηλινών και την σύλληψη πολλών άλλων. Η ισραηλινή ηγεσία απάντησε εξίσου σκληρά κηρύττοντας τον πόλεμο και στην ουσία ισοπεδώνοντας τη Λωρίδα της Γάζας με σφοδρούς και άγριους βομβαρδισμούς, ενώ επίκειται και χερσαία επίθεση. Η Χαμάς κάλεσε και άλλες ομάδες να συμμετάσχουν στον αγώνα της, λέγοντας ότι οι επιθέσεις του Σαββάτου ήταν μόνο η αρχή.

Το ιστορικό της διαμάχης

Αύγουστος 2005: Οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρονται μονομερώς από τη Γάζα, 38 χρόνια μετά την κατάληψή της από την Αίγυπτο. Εγκαταλείπουν τους οικισμούς, αφήνοντας τον θύλακα υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής.
25 Ιανουαρίου 2006: Η Χαμάς κερδίζει την πλειοψηφία των εδρών στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ διακόπτουν τη βοήθεια προς τους Παλαιστινίους επειδή η Χαμάς αρνείται να αποκηρύξει τη βία και να αναγνωρίσει το Ισραήλ.
25 Ιουνίου 2006: Μαχητές της Χαμάς αιχμαλωτίζουν τον Ισραηλινό στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ σε επιδρομή που εξαπέλυσαν από τη Γάζα. Το Ισραήλ απαντά με αεροπορικές επιδρομές και επιθέσεις από επίγειες δυνάμεις.
14 Ιουνίου 2007: Η Χαμάς καταλαμβάνει τη Γάζα έπειτα από σύντομο εμφύλιο πόλεμο, εκδιώκοντας τις δυνάμεις της Φατάχ οι οποίες παραμένουν πιστές στον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. Ο Αμπάς διατηρεί την έδρα του στη Δυτική Όχθη.
27 Δεκεμβρίου 2008: Το Ισραήλ εξαπολύει στρατιωτική επίθεση 22 ημερών στη Γάζα, απαντώντας στην εκτόξευση ρουκετών από Παλαιστινίους κατά της πόλης Σντερότ στο νότιο Ισραήλ.
14 Νοεμβρίου 2012: Το Ισραήλ σκοτώνει τον αρχηγό του στρατιωτικού επιτελείου της Χαμάς, Αχμάντ Τζαμπαρί. Ακολουθούν οκτώ ημέρες ανταλλαγής πυρών.
Ιούλιος-Αύγουστος 2014: Η απαγωγή και η δολοφονία τριών Ισραηλινών εφήβων από τη Χαμάς οδηγεί σε πόλεμο επτά εβδομάδων.
Μάρτιος 2018: Αρχίζουν παλαιστινιακές διαδηλώσεις στα περιφραγμένα σύνορα της Γάζας με το Ισραήλ. Τα ισραηλινά στρατεύματα ανοίγουν πυρ για να συγκρατήσουν τους διαδηλωτές.
Μάιος 2021: Έπειτα από εβδομάδες έντασης, κατά τη διάρκεια του ιερού για τους μουσουλμάνους μήνα νηστείας του Ραμαζανιού, ξεσπούν συγκρούσεις με τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας στο συγκρότημα όπου βρίσκεται το τέμενος Αλ Ακσα, στον τρίτο ιερότερο τόπο του Ισλάμ.
Αύγουστος 2022: Τουλάχιστον 44 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 15 παιδιά, σκοτώνονται σε τρεις ημέρες βίας που ξεκινούν όταν ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές πλήττουν ανώτερο διοικητή της Ισλαμικής Τζιχάντ.
Οκτώβριος 2023: Η Χαμάς εξαπολύει τη μεγαλύτερη επίθεση των τελευταίων ετών κατά του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας, με αιφνιδιαστική επίθεση.
Ο ισραηλινός στρατός δηλώνει ότι βρίσκεται σε πολεμική ετοιμότητα, προσθέτοντας ότι έχει πραγματοποιήσει πλήγματα με στόχο τη Χαμάς στη Γάζα και έχει κινητοποιήσει εφέδρους.

Χαμάς σημαίνει «ζήλος»
Η Χαμάς στην ουσία είναι ένα αρκτικόλεξο που αντιστοιχεί στην πλήρη ονομασία Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης και στην αραβική λέξη που σημαίνει «ζήλος». Ιδρύθηκε στη Γάζα το 1987 από τον σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, και τον βοηθό του Αμπντούλ Αζίζ αλ Ραντίσι. Αντίθετα από την PLO και τη Φατάχ δεν αναγνωρίζει την κρατική υπόσταση του Ισραήλ, αλλά αποδέχεται ένα παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967. «Δεν πρόκειται να παραιτηθούμε ούτε από μια σπιθαμή της παλαιστινιακής πατρίδας, όποιες κι αν είναι οι πρόσφατες πιέσεις και όσο καιρό κι αν διαρκεί η κατοχή», δήλωσε το 2017 ο Χαλίντ Μεσάλ, ο εξόριστος ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης