Με χαμηλές προσδοκίες και σκιά αμοιβαίας δυσπιστίας ξεκινά σήμερα στη Ρώμη ο πέμπτος γύρος συνομιλιών ανάμεσα στο Ιράν και τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται σε κλίμα αυξανόμενης έντασης, καθώς η Ουάσιγκτον εμφανίζεται να υιοθετεί σκληρότερη στάση, προκαλώντας αντιδράσεις στην ιρανική πλευρά.
Όπως μεταδίδει το CNN, δύο Ιρανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την απαισιοδοξία τους για την έκβαση των συνομιλιών, σημειώνοντας πως οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας είναι πλέον ελάχιστες. Η βασική εμπλοκή εντοπίζεται στην απαίτηση των ΗΠΑ για πλήρη διάλυση του ιρανικού προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου – μια προϋπόθεση που η Τεχεράνη απορρίπτει κατηγορηματικά, θεωρώντας την απαράδεκτη και «καταδικαστική» για τις διαπραγματεύσεις.
Οι πηγές ανέφεραν ότι η συμμετοχή του Ιράν στις συνομιλίες της Ρώμης έχει ως μοναδικό σκοπό να εκτιμήσει την τελευταία στάση της Ουάσινγκτον και όχι να επιδιώξει μια πιθανή σημαντική πρόοδο.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί επανέλαβε τις κόκκινες γραμμές της Τεχεράνης πριν αναχωρήσει για τη Ρώμη την Παρασκευή. «Το να βρούμε τον δρόμο για μια συμφωνία δεν είναι πυρηνική φυσική», έγραψε στο X πριν από την πτήση του. «Μηδενικά πυρηνικά όπλα = έχουμε συμφωνία. Μηδενικός εμπλουτισμός = ΔΕΝ έχουμε συμφωνία».
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει απαιτήσει από το Ιράν να σταματήσει όλες τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου, οι οποίες, σύμφωνα με τον Αμερικανό διαπραγματευτή Στιβ Γουίτκοφ, «επιτρέπουν την κατασκευή όπλων». Το ουράνιο, ένα βασικό πυρηνικό καύσιμο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή βόμβας εάν εμπλουτιστεί σε υψηλά επίπεδα. Το Ιράν υποστηρίζει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι ειρηνικό και δηλώνει ότι είναι πρόθυμο να δεσμευτεί να μην εμπλουτίζει ουράνιο για στρατιωτικούς σκοπούς στο πλαίσιο μιας συμφωνίας.
Μιλώντας την Πέμπτη, ο Αραγτσί δήλωσε ότι το Ιράν είναι ανοιχτό σε ενισχυμένη παρακολούθηση από διεθνείς επιθεωρητές, αλλά δεν θα παραιτηθεί από το δικαίωμά του να επιδιώξει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου. Η Ουάσιγκτον, από την πλευρά της, προσφέρει την άρση των οικονομικών κυρώσεων κατά του Ιράν σε αντάλλαγμα για την αποπυρηνικοποίηση.
Οι ΗΠΑ είχαν προηγουμένως στείλει μικτά μηνύματα σχετικά με το αν θα επιτραπεί στο Ιράν να εμπλουτίσει ουράνιο, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες έχουν σκληρύνει τη στάση τους, επιμένοντας ότι δεν θα επιτραπεί κανένας εμπλουτισμός.
Αυτή η αλλαγή ώθησε αξιωματούχους στην Τεχεράνη να αμφισβητήσουν τη δέσμευση της Ουάσιγκτον για μια συμφωνία, καθώς το Ιράν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι ο εμπλουτισμός αποτελεί κόκκινη γραμμή στις διαπραγματεύσεις.
«Οι δηλώσεις των μέσων ενημέρωσης και η συμπεριφορά των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις έχουν απογοητεύσει ευρέως τους κύκλους χάραξης πολιτικής στην Τεχεράνη», ανέφεραν οι πηγές σε κοινό μήνυμα. «Από την οπτική γωνία των υπευθύνων λήψης αποφάσεων στην Τεχεράνη, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ γνωρίζουν πως είναι αδύνατο να αποδεχθούν την πλήρη απαγόρευση του εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν και παρόλα αυτά επιμένουν σε αυτό, αποτελεί ένδειξη ότι οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν ουσιαστικά μια συμφωνία και χρησιμοποιούν τις διαπραγματεύσεις ως μέσο για να εντείνουν την πίεση».
Αρχικά, σύμφωνα με τις πηγές, ορισμένοι Ιρανοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι η Ουάσιγκτον θα επιδιώξει μια «win-win» συμβιβαστική λύση. Ωστόσο, έχει πλέον διαμορφωθεί η άποψη ότι η κυβέρνηση Τραμπ οδηγεί τις συζητήσεις σε αδιέξοδο.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι, αν και οι ΗΠΑ με το Ιράν δεν επιθυμούν να εγκαταλείψουν το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η στάση της Ουάσινγκτον θα καταστήσει τις συνομιλίες άκαρπες και είναι απίθανο να συνεχιστούν οι επίσημες συναντήσεις για πολύ ακόμα.
Την Παρασκευή, οι Ιρανοί εκπρόσωποι στη Ρώμη σκοπεύουν να διερευνήσουν εάν οι ΗΠΑ έχουν αναθεωρήσει την προσέγγισή τους. Οι πηγές υποδηλώνουν ότι η Τεχεράνη πιθανότατα θα υιοθετήσει σκληρότερη στάση, εκτός εάν οι ΗΠΑ προσφέρουν απτές παραχωρήσεις σε σχέση με όσα υποστηρίζουν μέχρι τώρα.
