Η κυβέρνηση της Ιταλίας, υπό την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, σχεδιάζει να απαγορεύσει τη χρήση της μπούρκας και του νικάμπ σε δημόσιους χώρους, επικαλούμενη την ανάγκη αντιμετώπισης του «ισλαμικού αποσχιστισμού». Το σχέδιο νόμου, που παρουσίασε στις 8 Οκτωβρίου το κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας», αναζωπύρωσε τη συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ισορροπία μεταξύ ασφάλειας, ελευθερίας και θρησκευτικής έκφρασης.
Η πρόταση προβλέπει ολική απαγόρευση της κάλυψης του προσώπου σε δημόσιους χώρους και αυστηρότερο έλεγχο στη χρηματοδότηση τεμενών και ισλαμικών πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, περιλαμβάνει ποινές για εξαναγκαστικούς γάμους και την απαγόρευση των λεγόμενων «τεστ παρθενίας», με στόχο την καταπολέμηση των «πολιτισμικών εγκλημάτων» κατά γυναικών.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, «η εξάπλωση του ισλαμικού φονταμενταλισμού συνιστά έδαφος για την ισλαμιστική τρομοκρατία», γεγονός που, όπως αναφέρει το κόμμα, καθιστά αναγκαία την προώθηση μέτρων πρόληψης.
Ο Γκαλεάτσο Μπινιάμι, επικεφαλής των «Αδελφών της Ιταλίας» στο Κοινοβούλιο, δήλωσε ότι το μέτρο αποσκοπεί στην προστασία της χώρας «από κάθε μορφή εξτρεμισμού και από την εμφάνιση παράλληλων κοινωνιών».
Αντιδράσεις από μουσουλμανικές οργανώσεις
Η πρόταση έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Ο Γιασίν Λαφράμ, πρόεδρος της Ένωσης Ισλαμικών Κοινοτήτων Ιταλίας, τόνισε ότι «η ελευθερία επιλογής είναι θεμελιώδης σε μια δημοκρατική κοινωνία» και ότι μια γενικευμένη απαγόρευση μπορεί να οδηγήσει σε «περιθωριοποίηση και κοινωνικές εντάσεις».
Νομοθεσία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει κρίνει ότι οι εθνικοί περιορισμοί στη χρήση του ολικού πέπλου, όπως στη Γαλλία, το Βέλγιο και την Αυστρία, μπορούν να θεωρηθούν δικαιολογημένοι για λόγους «κοινωνικής αρμονίας».
Η Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα που απαγόρευσε πλήρως τη μπούρκα και το νικάμπ το 2011, επιβάλλοντας πρόστιμο 150 ευρώ σε όσους καλύπτουν το πρόσωπο σε δημόσιους χώρους, ενώ για εξαναγκασμό σε χρήση πέπλου οι ποινές φτάνουν τα 30.000 ευρώ και ένα έτος φυλάκισης. Ο νόμος του 2004 είχε ήδη απαγορεύσει την προβολή «εμφανών θρησκευτικών συμβόλων» στα δημόσια σχολεία.
Το Βέλγιο ακολούθησε το 2011, επιβάλλοντας πρόστιμα και ποινές φυλάκισης. Αντίστοιχα μέτρα θεσπίστηκαν στη Βουλγαρία (2016), Δανία (2018), Νορβηγία (2018, για εκπαιδευτικά ιδρύματα) και Ολλανδία (2019), όπου η απαγόρευση ισχύει για δημόσια κτίρια, σχολεία και μέσα μεταφοράς.
Στη Γερμανία, οι ρυθμίσεις διαφέρουν ανά πολιτεία· η Βαυαρία και η Ρηνανία-Βόρεια Βεστφαλία έχουν απαγορεύσει το ολικό πέπλο στα σχολεία, ενώ νόμος του 2017 απαγορεύει στους δημόσιους υπαλλήλους να καλύπτουν το πρόσωπό τους.
Η Ελβετία και η Ισπανία εφαρμόζουν τοπικές απαγορεύσεις σε καντόνια ή περιφέρειες, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο δεν διαθέτει εθνική νομοθεσία, επικαλούμενο τον σεβασμό της ατομικής ελευθερίας και του θρησκευτικού πλουραλισμού.
Σύμφωνα με το Pew Research Center, περίπου τρία εκατομμύρια μουσουλμάνοι ζουν στην Ιταλία, αποτελώντας περίπου το 5% του πληθυσμού.
