Δρ. Γιώργος Θεοχαρίδης: Ασπίδα προστασίας των επενδυτών η ΕΚΚ

Πολύ σύντομα θα τεθεί σε λειτουργία και το ηλεκτρονικό μητρώο παρόχων υπηρεσιών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων

Σε ένα σύνθετο οικονομικό περιβάλλον όπως αυτό που περνούμε αυτή την περίοδο, ο ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) είναι σημαντικός.  Ο βασικός στόχος της ΕΚΚ είναι να λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τους επενδυτές μέσω της άσκησης αποτελεσματικής εποπτείας βρίσκοντας συγχρόνως και τα εργαλεία ούτως ώστε να συμβαδίζει χρονικά με τις όποιες εξελίξεις και τεχνολογικές ανάγκες απαιτεί ο τομέας. Ο πρόεδρος της επιτροπής Δρ Γιώργος Θεοχαρίδης αναφέρεται στα εργαλεία που θα έχει στην φαρέτρα της το επόμενο διάστημα για καλύτερο εποπτικό έλεγχο. Μεταξύ άλλων μας αναφέρει ότι έγιναν δεκτές αιτήσεις από αριθμό εταιρειών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για να προσφέρουν πλατφόρμες διάθεσης ψηφιακών νομισμάτων και ότι εκδόθηκε ήδη μία άδεια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σε λειτουργία στις17/5 η «CyTBOR» της επιτρ. Κεφαλαιαγοράς

Ποιοι είναι οι στόχοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για το 2022 και σε ποια ζητήματα θα δώσετε προτεραιότητα;

Πρωταρχικός στόχος της ΕΚΚ είναι να συνεχίσει να λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τους επενδυτές μέσω της άσκησης αποτελεσματικής εποπτείας και της υγιούς ανάπτυξης της κεφαλαιαγοράς. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της περαιτέρω ενίσχυση της εποπτείας και της χρήσης νέων τεχνολογιών και άλλων εργαλείων. Μεταξύ άλλων η ΕΚΚ έχει θέσει σε λειτουργία εξειδικευμένο ηλεκτρονικό σύστημα, το οποίο αποτελεί πρόσθετο εργαλείο συλλογής, ανάλυσης και παρακολούθησης των πολιτικών μάρκετινγκ, που εφαρμόζουν ειδικά οι ΚΕΠΕΥ,  στην προώθηση των προϊόντων τους στους επενδυτές. 

Παράλληλα, η ΕΚΚ βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης διαδικασιών και μεθοδολογιών, οι οποίες, με την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, θα ενισχύσουν την άσκηση εποπτείας με τη χρήση δεδομένων, που απορρέουν από Κανονισμούς όπως το EMIR, το MIFIR και το SFTR, προκειμένου να εντοπίζει αυτόματα πιθανούς κινδύνους και παρατυπίες σε πρώιμο στάδιο. Το έργο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί σε διάφορες φάσεις.

Στο επόμενο διάστημα αναμένεται και η ολοκλήρωση του συστήματος εισαγωγής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και αναφοράς δεδομένων συναλλαγών για την εποπτεία των οντοτήτων στην αγορά.  Το σύστημα θα συνδέεται στον κόμβο της ESMA και θα πραγματοποιεί τη λήψη και εισαγωγή σχετικών δεδομένων, επιτρέποντας στην ΕΚΚ να τα αποθηκεύει με ασφάλεια. 

Επίσης, πέραν της περαιτέρω  στελέχωσης των εποπτικών τμημάτων με πρόσθετο προσωπικό, θα δοθεί βαρύτητα στην ενίσχυση των σε βάθος εποπτικών ελέγχων, ειδικά σε ό,τι αφορά οντότητες που ενέχουν το υψηλότερο ρίσκο, όπως οι διαδικτυακές πλατφόρμες συναλλαγών. Επίσης, εντός του 2022 σκοπεύουμε να επανεξετάσουμε τους κανόνες που αφορούν στα χρήματα των πελατών.

Πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία και το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων Ρητών Εμπιστευμάτων και Παρεμφερών Νομικών Διευθετήσεων, το οποίο είναι  ένα πολύ σημαντικό έργο για την ΕΚΚ, αλλά και για την Κύπρο, καθώς αποτελεί ακόμη ένα εργαλείο ενίσχυσης της διαφάνειας και των προσπαθειών καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Παράλληλα στοχεύουμε στην μετατροπή του Κόμβου Καινοτομίας σε Regulatory Sandbox, ώστε σε αυτό το ελεγχόμενο περιβάλλον, οι νεοφυείς εταιρείες, εταιρείες τεχνολογίας και άλλες οντότητες θα μπορούν να δοκιμάσουν τα καινοτόμα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε πραγματικές συνθήκες υπό την επίβλεψη της εποπτικής αρχής.

Πριν το τέλος του έτους αναμένεται και η εισαγωγή των νέων εξετάσεων της ΕΚΚ. Οι εξετάσεις αυτές θα απευθύνονται στους παρόχους χρηματοοικονομικών πληροφοριών των ΚΕΠΕΥ, οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τους επενδυτές. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι μόνο επαγγελματίες με γνώση του σχετικού ρυθμιστικού πλαισίου θα πιστοποιούνται για εργοδότηση στον τομέα παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.    

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΡΘΟΥΝ

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές που αναμένονται στο σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο και την παροχή νέων υπηρεσιών το 2022;

Εντός του 2022 αναμένεται η περαιτέρω συζήτηση ή και υιοθέτηση σειράς νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται η δέσμη τεσσάρων νομοθετικών προτάσεων για θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη νέες και αναδυόμενες προκλήσεις που συνδέονται με την τεχνολογική καινοτομία. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πρόταση δημιουργίας ευρωπαϊκής Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML Authority (AMLA) και κανονισμό σε σχέση με τη δέουσα επιμέλεια ως προς τον πελάτη και την πραγματική κυριότητα, ο οποίος θα καλύπτει και τους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων ή και άλλους εποπτευόμενους, όπως οι πλατφόρμες Συμμετοχικής Χρηματοδότησης. 

Σε εξέλιξη βρίσκεται και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την ψηφιοποίηση και την επιχειρησιακή ανθεκτικότητα στον χρηματοπιστωτικό τομέα (DORA – Digital Operational Resilience Act), ο οποίος στοχεύει να διασφαλίσει ότι όλοι οι συμμετέχοντες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως για παράδειγμα οι ΚΕΠΕΥ, ΔΟΕΕ και εταιρείες διαχείρισης ΟΣΕΚΑ, διαθέτουν τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας για τον μετριασμό των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και άλλων επιχειρησιακών κινδύνων. Ένας άλλος σημαντικός Ευρωπαϊκός Κανονισμός που βρίσκεται υπό συζήτηση είναι ο MiCA (Markets in Crypto-Assets Regulation), ο οποίος θα ρυθμίζει την αρχική προσφορά, διαπραγμάτευση και την παροχή υπηρεσιών των κρυπτο-περιουσιακών στοιχείων, περιλαμβανομένων των λεγόμενων ‘stablecoins’. Περαιτέρω, ο προτεινόμενος Ευρωπαϊκός Κανονισμός γνωστός ως DLT Pilot Regime θα ρυθμίζει πιλοτικά και για περιορισμένο χρονικό διάστημα τη διαπραγμάτευση (δευτερογενή αγορά) συγκεκριμένων χρηματοοικονομικών μέσων που έχουν εκδοθεί με χρήση DLT. Στόχος είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων για οριστική μελλοντική ρύθμιση.

Σε τοπικό επίπεδο, έχει ολοκληρωθεί το νομοσχέδιο ρύθμισης και λειτουργίας των εταιρειών παροχής διοικητικών υπηρεσιών σε ΟΕΕ (fund administrators), το οποίο αναμένεται να κατατεθεί πριν το τέλος του έτους ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων για ψήφιση. Ο διαχειριστής, ο οποίος είναι αδειοδοτημένος και πλήρως εποπτευόμενος από την ΕΚΚ, θα μπορεί να αναθέτει σε τρίτους τέτοιες υπηρεσίες.   

 Ο ΕΛΕΓΧΟΣ, ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΚΕΠΕΥ

Πού επικεντρώνει η ΕΚΚ τους εποπτικούς της ελέγχους;

Οι πρακτικές της αγοράς, οι διεργασίες διακυβέρνησης και διαχείρισης κινδύνου, η προσέλκυση πελατών, οι προϋποθέσεις καταλληλότητας, καθώς και θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, είναι από τα θέματα που τίθενται κάτω από αυστηρό έλεγχο. Συγκεκριμένα, διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι για να διαπιστωθεί η συμμόρφωση των εποπτευόμενων και έλεγχοι εξ αποστάσεως, δηλαδή επί σειράς εγγράφων, τα βασικά ευρήματα των οποίων δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα της ΕΚΚ.

Ειδικότερα, όσον αφορά στην εποπτεία των ΚΕΠΕΥ, μεταξύ άλλων, θα δώσει έμφαση στη διενέργεια εξ αποστάσεως ελέγχων σε αριθμό ΚΕΠΕΥ σχετικά με τις οργανωτικές απαιτήσεις και τους κανόνες του κώδικα δεοντολογίας,  θεματικών ελέγχων, ανά τομέα δραστηριοτήτων, για διερεύνηση πρακτικών που ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε επενδυτές και αγορές,  ελέγχων με μυστικότητα σχετικά με τις απαιτήσεις για την αποδοχή πελατών, ανοίγματος λογαριασμού και διενέργειας συναλλαγών,  ελέγχων σε αριθμό ΚΕΠΕΥ σχετικά με τις απαιτήσεις για την προστασία των χρημάτων των πελατών και τις απαιτήσεις για αναφορά συναλλαγών, παρακολούθησης των διαφημιστικών ανακοινώσεων και της συμμόρφωσης των ΚΕΠΕΥ με τις απαιτήσεις για κεφαλαιακή επάρκεια και τέλος παρακολούθηση της συμμόρφωσης αριθμού ΚΕΠΕΥ με τις απαιτήσεις, όπως αυτές προκύπτουν από τους Κανονισμούς MiFIR, EMIR, CSDR, STFR και Securitisation.  Έμφαση θα δοθεί και στη διενέργεια θεματικών ελέγχων σε αριθμό Διαχειριστών Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων, στο πλαίσιο της Κοινής Εποπτικής Δράσης της ESMA, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αποτίμηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων των υπό διαχείρισή τους ταμείων.   Περαιτέρω εντός του 2022 θα ολοκληρωθούν οι θεματικοί έλεγχοι  σχετικά με τις απαιτήσεις για το κόστος  και τις χρεώσεις στους ΟΣΕΚΑ, την αξιολόγηση συμμόρφωσης των Εταιρειών Διαχείρισης ΟΣΕΚΑ με τα ευρήματα των ελέγχων σχετικά με τις απαιτήσεις για τη διαχείριση ρευστότητας, το κόστος και τις χρεώσεις.

Όσον αφορά στους Εκδότες η ΕΚΚ θα επικεντρωθεί κυρίως στη συμμόρφωσή τους με την υποχρέωση για κατάρτιση της ετήσιας οικονομικής τους έκθεσης με βάση το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Ηλεκτρονικό Μορφότυπο (European Single Electronic Format), και θα δοθεί έμφαση στην αύξηση του αριθμού των αξιολογήσεων των οικονομικών καταστάσεων των Εκδοτών, ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός συμμόρφωσής τους με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς.

Στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται από τους ελέγχους μη συμμόρφωση ή εντοπίζονται αδυναμίες ή και παραλείψεις, η ΕΚΚ επιβάλλει διοικητικά πρόστιμα και υποδεικνύει στους εποπτευόμενους τη λήψη σειράς μέτρων για σκοπούς διόρθωσης των εσωτερικών τους διαδικασιών, ρυθμίσεων και πρακτικών, με στόχο την πλήρη συμμόρφωση με τις νομικές τους υποχρεώσεις. Από το 2020 μέχρι σήμερα έχουν επιβληθεί διοικητικές κυρώσεις πέραν των €5 εκατ., εκ των οποίων περίπου τα €4 εκατ. επιβλήθηκαν στις ΚΕΠΕΥ για παράβαση της νομοθεσίας που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες γνωστή ως MiFID II.  Τα τελευταία εννέα χρόνια έχουν επιβληθεί πρόστιμα περίπου €32 εκατ. Επίσης, η ΕΚΚ έχει προχωρήσει σε ανάκληση και σε αναστολή της άδειας λειτουργίας σημαντικού αριθμού ΚΕΠΕΥ, ενώ έχει απαγορεύσει σε αριθμό φυσικών προσώπων τη δραστηριοποίηση στον τομέα για περίοδο έως 10 ετών, αναλόγως της περίπτωσης.

Ποιες οι προοπτικές του τομέα ΚΕΠΕΥ ειδικότερα, για το 2022;

Ο τομέας σημείωσε μια καλή ανάπτυξη τα προηγούμενα έτη, η οποία συνεχίζεται. Στο παρόν στάδιο οι αδειοδοτημένες ΚΕΠΕΥ ανέρχονται στις 245, ενώ βρίσκονται υπό διαδικασία εξέτασης 48 αιτήσεις για απόκτηση άδειας ΚΕΠΕΥ.  Όσοι έχουν υποβάλει ολοκληρωμένα στοιχεία και πληρούν τα κριτήρια θα εξασφαλίσουν τη σχετική άδεια.    

Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους αναστέλλονται άδειες των ΚΕΠΕΥ;

Η EKK προχωρεί σε αναστολή της άδειας λειτουργίας μιας ΚΕΠΕΥ σε περίπτωση που υπάρχουν υπόνοιες για ενδεχόμενη μη συμμόρφωσή της με τις πρόνοιες του σχετικού νόμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, δίνεται ένα μικρό χρονικό διάστημα στην ΚΕΠΕΥ να συμμορφωθεί. Όταν διενεργηθεί εκ νέου η έρευνα και διαπιστωθεί ότι η εταιρεία έχει συμμορφωθεί, τότε παραχωρείται άδεια επαναδραστηριοποίησης. Αν, η εταιρεία συνεχίσει να μη συμμορφώνεται, αναλόγως των δεδομένων, η ΕΚΚ είτε δίνει νέα παράταση συμμόρφωσης, είτε προχωρεί στην πλήρη ανάκληση των εργασιών της. Σε περιπτώσεις όπου εντοπιστούν σοβαρές παραβάσεις της νομοθεσίας, η ΕΚΚ προχωρεί απευθείας σε πλήρη ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ΚΕΠΕΥ. 

Υπήρχαν περιπτώσεις που η Επιτροπή ανακάλεσε άδειες λειτουργίας ΚΕΠΕΥ;

Από το 2015 μέχρι σήμερα η ΕΚΚ προχώρησε 17 φορές σε ανάκληση της άδειας λειτουργίας ΚΕΠΕΥ. 

ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΚΥΡΩΣΕΩΝ

Υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή και εποπτεία που καλείται να διαχειριστεί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς όσο αφορά τις κυρώσεις που επιβάλλονται στην Ρωσία;

Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί μέχρι τώρα είναι πολύπλοκες και περιλαμβάνουν διάφορα θέματα που χρειάζονται χειρισμό. Γι’ αυτό η ΕΚΚ από την πρώτη στιγμή της επιβολής των πρώτων κυρώσεων βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με το υπουργείο Οικονομικών και άλλες τοπικές αρμόδιες Αρχές καθώς και αντίστοιχες ευρωπαϊκές ρυθμιστικές Αρχές, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα με στόχο να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της κεφαλαιαγοράς στην Κύπρο και την ΕΕ.  Ειδικότερα, η ΕΚΚ έχει προχωρήσει στην έκδοση αριθμού εγκυκλίων προς τις εποπτευόμενες οντότητες με σκοπό την ενημέρωση τους για θέματα συμμόρφωσης με τις κυρώσεις και για τη συλλογή πληροφοριών σε σχέση με τις επιχειρηματικές τους σχέσεις με άτομα που υπόκεινται σε κυρώσεις και τα μέτρα που λαμβάνουν. Με βάση την πληροφόρηση που έλαβε η ΕΚΚ οι κυρώσεις έχουν επηρεάσει ένα αριθμό εποπτευόμενων οντοτήτων, και αναλόγως της περίπτωσης προχωρεί στην παροχή καθοδήγησης ή και εποπτικής δράσης όπως κρίνεται αναγκαίο.    

ΈΓΙΝΕ Η ΑΡΧΗ ΓΙΑ ΤΑ CRYPTO

Θα δούμε σύντομα εταιρείες παροχής υπηρεσιών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων να βρίσκονται υπό την εποπτείας σας;

Η ΕΚΚ είναι η αρμόδια εποπτική Αρχή για τους Παρόχους Κρυπτοπεριουακών Στοιχείων, τους οποίους εποπτεύει μόνο σε σχέση με τη συμμόρφωσή τους σε θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.  Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 18 αιτήσεις. Μια εταιρεία έχει εγκριθεί από την ΕΚΚ, αλλά ακόμη δεν έχει ενεργοποιήσει την άδειά της ενώ προχωρεί η εξέταση άλλων 7 αιτήσεων. Πολύ σύντομα θα τεθεί σε λειτουργία και το ηλεκτρονικό Μητρώο Παρόχων Υπηρεσιών Κρυπτοπεριουσιακών Στοιχείων (Crypto Assets Services Providers).  Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι επενδυτές να γνωρίζουν ότι στο παρόν στάδιο δεν έχουν δυνατότητα προσφυγής ή προστασίας, καθώς τα κρυπτοστοιχεία και τα συναφή προϊόντα και υπηρεσίες δεν εμπίπτουν στο υφιστάμενο πεδίο προστασίας σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Πρόσφατα ως ΕΚΚ συμμετείχαμε στην κοινή εκστρατεία των ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών του χρηματοπιστωτικού τομέα που αφορούσε σειρά προειδοποιήσεων στους καταναλωτές για τους κινδύνους των κρυπτοστοιχείων. 

Από το τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Insider