Τον τελευταίο καιρό, έχουν κατακλύσει την ειδησεογραφία οι αναφορές στις εξελίξεις σε σχέση με την ηλεκτρονική δικαιοσύνη, η επίσπευση της οποίας εξαναγκάστηκε, λόγω της πανδημίας. Οι ίδιες, αναμενόμενα, άρχισαν και τροφοδοτούν και τις εσωτερικές πιέσεις, για να αρχίσουν και στην Κύπρο κάποια βήματα, έστω πιλοτικά.
 
Είδαμε ωραία άρθρα δικηγόρων σε εφημερίδες ή και στο διαδίκτυο. Θα ήταν αναμφίβολα καλό να αρχίσουν τέτοια βήματα, δοθείσης της ευκαιρίας· αυτό είναι ίσως και το αυτονόητο, αλλά, πέρα από αυτή την παράμετρο, της προσπάθειας επαναλειτουργίας (και λειτουργίας και στο μέλλον, σε κάποιες περιπτώσεις) της δικαιοσύνης (καταχωρίσεις, διαδικασίες, δίκες, κ.λπ.) με ηλεκτρονικά μέσα, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος.
 
Υπάρχει μια παράμετρος την οποία ωθήθηκα να εκφράσω σήμερα και κάπου αλλού (ελπίζω όχι με περισσότερο πάθος από όσο θα έπρεπε), μετά από αρκετή ώρα παρακολούθησης απογοητευμένων ή απαισιόδοξων δικηγόρων, να λένε ότι δεν έχουν δουλειά γιατί είναι «κλειστά» τα δικαστήρια, και περιμένουν, μπορεί να αργήσει να επανέλθει στην κανονικότητα η κατάσταση, και δεν εξαρτάται από αυτούς, και που εκφράζουν και παράπονα και απογοήτευση που έχουν «κλείσει» τα δικαστήρια χωρίς να λαμβάνονται και παράλληλα μέτρα για να διασφαλιστεί και η επαναλειτουργία τους, το συντομότερο δυνατόν, κ.λπ.. Σε όλα δίκαιο έχουν, αλλά αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι πως δεν είδα, από οποιονδήποτε, οποιαδήποτε αναφορά ή έστω συνειδητοποίηση ότι υπάρχει και αυτή η άλλη παράμετρος, αυτό το θέμα.
 
Ένας δικηγόρος δεν δικάζει απλά ενώπιον των δικαστηρίων. Το έργο του, το κοινωνικό του έργο, είναι (ή μπορεί να είναι) να προωθεί την έννοια και τη λειτουργία της δικαιοσύνης μέσα στην κοινωνία, να την υποβοηθά, να τη δημιουργεί, να την προκαλεί. Κι αν τα δικαστήρια είναι «κλειστά», λόγω πανδημίας, σεισμών, πλημμυρών ή άλλων κακών, που μερικές φορές συμβαίνουν σε αυτό τον κόσμο και διαρκούν περισσότερο από έναν Αύγουστο διακοπών, η «δικαιοσύνη» δεν είναι μια εξαφανισμένη έννοια, γενικά. Κι αν δεν υπάρχουν διαθέσιμοι δικαστές και κτίρια ή οτιδήποτε σχετικό με τη δικαστική λειτουργία, για κάποιον καιρό, ένας λόγος παραπάνω (μέχρι να υπάρξουν, που φυσικά και πρέπει, το συντομότερο δυνατόν) οι δικηγόροι να προσπαθούμε να αναπληρώσουμε αυτό το τραγικό έλλειμμα στη δυνατότητα πρόσβασης στη δικαιοσύνη, να το απαλύνουμε, προωθώντας και χρησιμοποιώντας (με τα ίδια μέσα με τα οποία ωθούμε και τα δικαστήρια να λειτουργήσουν ή με τα οποία συμμετέχουμε σε τηλεδιασκέψεις και podcasts) τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών που είτε χειριζόμαστε ήδη  είτε καλούμαστε να διαχειριστούμε.
 
Διαφορές πάντα υπάρχουν. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που πρέπει να ανέχονται ο ένας την ύπαρξη του άλλου. Πρόσθετα, υπάρχουν και διαφορετικής φύσης διαφορές αυτή την περίοδο (λόγω και της περιορισμένης κίνησης των ανθρώπων στους δρόμους των πόλεων, της αυξημένης διαδικτυακής τους λειτουργίας και παραμονής στο σπίτι, της διασάλευσης των συμβατικών σχέσεων, κ.λπ.). Νομικά ζητήματα υπάρχουν. Κοινωνική ζωή υπάρχει, έστω και με αυτό τον παράδοξο τρόπο της πανδημίας. Λύσεις επίσης υπάρχουν. Εάν αυτές τις λύσεις δεν μπορεί να τις δώσει ένα δικαστήριο που θα δικάσει (που ούτε και έξω από την πανδημία μπορούσε να τις δώσει, τις περισσότερες φορές, είτε λόγω όγκου υποθέσεων που θα προκαλούσε εκκρεμοδικία πολλών ετών, είτε για άλλους λόγους), δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει χώρος να επιλυθούν με έναν άλλο τρόπο. Ούτως ή άλλως, το να είναι, η προσπάθεια «εξώδικης» επίλυσης, υποχρεωτικό μέρος και της δικαστικής διαδικασίας ήταν κάτι που κάποιοι ήθελαν ή και θέλουν (προσωπικά όχι ιδιαίτερα, με αυτό τον άκρως διαδικαστικό τρόπο του συγκεκριμένου σταδίου).
 
Για όσους άλλους ανήκουν στη «σχολή» της θεραπευτικής δικαιοσύνης (νομικής ψυχολογίας, κατά βάση) ή σε παρεμφερείς σχολές νοοτροπίας ή σκέψης, που εστιάζουν πρώτιστα στην επίλυση των διαφορών και των προβλημάτων (και από τα δικαστήρια, αλλά και εκτός των δικαστηρίων), ανεξάρτητα με το τι προσπάθειες θα γίνουν για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη (όπου κι εκεί, ίσως, οι δικηγόροι θα μπορούσαμε να υποδείξουμε τον τρόπο, τη δυνατότητα, διοργανώνοντας μια εικονική δίκη, μέσω Zoom ή Microsoft Teams ή άλλης πλατφόρμας), θα κατανοούν, όμοια ή παρόμοια, ότι… δεν χάλασε ο κόσμος. Όχι γιατί δεν είναι ρεαλιστές, αλλά γιατί είναι λίγο πιο ρεαλιστές, βλέποντας από μια στρογγυλότερη οπτική τα ίδια δεδομένα.
 
Χρίστια Α. Μίτλεττον
Δικηγόρος – Συνεταίρος
Γραφείο Πάφου
ΗΛΙΑΣ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ & ΣΙΑ ΔΕΠΕ
neo.law