Κόκκινα δάνεια ύψους €450 εκατ., η πλειοψηφία των οποίων έχουν ως εξασφάλιση την κύρια κατοικία, φαίνεται πως θα ρυθμιστούν μέσω των τριών σχεδίων που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια από το Υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται για το Σχέδιο Εστία, το Σχέδιο Οικία και για το Σχέδιο διαχείρισης τερματισμένων, ληγμένων και μη εξυπηρετουμένων δανείων, που παραχωρήθηκαν μετά από έγκριση του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, για τα οποία υποβλήθηκαν πέραν των 10 χιλ. αιτήσεων. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία, 4.913 έχουν εγκριθεί, ενώ για άλλες συνεχίζεται η αξιολόγηση τους.

Σύντομα αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή και το πολυσυζητημένο Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, αφού προηγουμένως λάβει το πράσινο φως από την Κομισιόν. Τα συγκεκριμένα σχέδια θα αποτελέσουν σανίδα σωτηρίας για χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι κινδύνευαν να χάσουν την κύρια κατοικία τους. Ο αριθμός των δυνητικών δικαιούχων των σχεδίων είναι πολύ μεγαλύτερος, ωστόσο, πολλοί δανειολήπτες απέφυγαν να υποβάλουν αιτήσεις, ίσως για να μην αποκαλύψουν τα περιουσιακά τους στοιχεία ή τα εισοδήματά τους, κάτι που αποτελεί ένα από τα βασικά κριτήρια των σχεδίων.

Η αποτυχία του Σχεδίου Εστία

Το Σχέδιο Εστία εκπονήθηκε το 2019, με στόχο την προστασία της κύριας κατοικίας και για αντιμετώπιση των μη εξυπηρετουμένων δανείων. Το Σχέδιο ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρο, καθώς το κράτος θα κατέβαλλε το 1/3 των δόσεων του αναδιαρθρωμένου δανείου, η δόση που κατέβαλλαν οι δανειολήπτες ήταν μικρότερη και με χαμηλό επιτόκιο και επιμηκυνόταν η περίοδος αποπληρωμής. Παρά το γεγονός ότι για όσους θα συμμετείχαν στο σχέδιο θα τερματιζόταν η αβεβαιότητα σε σχέση με τις υποχρεώσεις τους και θα διασφαλιζόταν η κύρια κατοικία της οικογένειας, η ανταπόκριση του κοινού δεν ήταν μεγάλη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Εστία: Τι ισχύει για εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων

Αρχικά το αρμόδιο υπουργείο εκτιμούσε πως οι δυνητικά δικαιούχοι του ήταν 10 χιλ. δανειολήπτες και η ακαθάριστη αξία των δανείων τα οποία θα εντάσσονταν στο Σχέδιο Εστία θα ήταν στα €3,4 δισ., ενώ το συνολικό κόστος για το κράτος στα 25 χρόνια του κύκλου ζωής του σχεδίου είχε υπολογιστεί στα €815 εκατ. Στην πράξη όμως, τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά.

Βάσει των στοιχείων του Υπουργείου Οικονομικών υποβλήθηκαν γύρω στις 6.400 αιτήσεις, εκ των οποίων γύρω στο 30% παρέμεινε ημιτελώς συμπληρωμένο, κάτι που καταδεικνύει ίσως κατάχρηση του σχεδίου για καθυστέρηση στην επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και ευρύτερα απροθυμία ενός σημαντικού αριθμού δανειοληπτών να προβούν σε αποκάλυψη των εισοδηματικών και περιουσιακών τους στοιχείων.

Συνολικά εγκρίθηκαν περίπου 1150 αιτήσεις που αντιστοιχούν σε κόκκινα δάνεια ύψους περίπου €270 εκατ. Όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Οικονομικών, σημαντικότερος λόγος απόρριψης ήταν η υπέρβαση των εισοδηματικών και των περιουσιακών κριτηρίων, κάτι που καταδεικνύει τη δυνατότητα διακανονισμού του δανείου, και συνεπώς σημειώνει, αφορούσαν περιπτώσεις που ήταν εκτός της περιμέτρου προστασίας της οποίας στόχευε το σχέδιο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανάβουν τις μηχανές εκποιήσεων – Στο σφυρί 171 ακίνητα

Σχέδιο ΟΙΚΙΑ

Ακολούθησε το Σχέδιο ΟΙΚΙΑ, το οποίο ήταν συμπληρωματικό του Σχεδίου Εστία, για περιπτώσεις με ιδιαιτερότητες, που δεν ήταν επιλέξιμες. Το Σχέδιο προοριζόταν για υποβοήθηση πρωτοφειλετών δανείων που έχουν συνάψει δάνεια με κυβερνητικά κεφάλαια (Στεγαστικό Σχέδιο Δανειοδότησης Ζευγαριών με Χαμηλά Εισοδήματα) με υποθήκη την πρώτη τους κατοικία, είτε ή και μέσω του Ενιαίου Στεγαστικού Σχεδίου ή με συγχρηματοδοτούμενα κεφάλαια ή τα δάνεια αυτά να έχουν χορηγηθεί από τραπεζικά ιδρύματα υπό κάποιες ιδιαιτερότητες, όπως ανέγερση κατοικίας σε Κυβερνητική Γη ή σε Τουρκοκυπριακή Γη ή σε περιοχή που βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία του βρετανικού κράτους και παρουσιάζουν καθυστερήσεις πέραν των 90 ημερών κατά την 31ην Δεκεμβρίου 2019.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Προστασία σε ευάλωτους από το σχέδιο Οικία

Έχουν υποβληθεί 1223 αιτήσεις που αναλογούν σε δάνεια ύψους περίπου €115 εκατ. Ο αριθμός των αιτήσεων αντιστοιχούν στο 60% των δυνητικών δικαιούχων. Η αξιολόγηση των αιτήσεων είναι σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθούν τον Απρίλιο 2023.

Ενοίκιο Έναντι Δόσης

Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, το πρώτο τρίμηνο του έτους αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, στο οποίο θα ενταχθούν οι μη βιώσιμοι δανειολήπτες του Σχεδίου Εστία, δηλαδή όσοι αιτητές έχουν λάβει απάντηση στην αίτηση στο σχέδιο Εστία ότι η αίτησή τους παραμένει υπό εξέταση.

Παράλληλα, δικαιούχοι είναι λήπτες επιδομάτων, λήπτες του ΕΕΕ, μονογονιοί, χαμηλοσυνταξιούχοι και ΑμεΑ. Για να συμμετέχει κάποιος στο σχέδιο, το δάνειο του θα πρέπει να ήταν μη εξυπηρετούμενο την 31η Δεκεμβρίου 2021 και το ακίνητο που αποτελεί εξασφάλιση στον δανεισμό που έλαβε και δεν το εξυπηρετεί να είναι αγοραίας αξίας μέχρι €250 χιλ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σκόπελοι για το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης

Όταν η Δημοκρατία λάβει το πράσινο φως από τις Βρυξέλλες θα συναφθεί συμφωνία με τις τράπεζες για προστασία των ευάλωτων ομάδων των δανειοληπτών από τις εκτιμήσεις. Φορέας υλοποίησης του σχεδίου θα είναι η ΚΕΔΙΠΕΣ, στην οποία θα μεταβιβαστούν τα ακίνητα οι ιδιοκτήτες των οποίων θα συμμετέχουν στο σχέδιο.

Το κόστος του σχεδίου είχε υπολογιστεί γύρω στα €400 εκατ., ενώ εκτιμάται πως σε αυτό θα ενταχθούν γύρω στις 3 χιλ. δανειολήπτες. Προ ημερών το αρμόδιο υπουργείο σε ενημέρωση του προς τη Βουλή είχε αναφέρει πως δεν μπορεί να εκτιμήσει μετά βεβαιότητας τον ακριβή αριθμό των δικαιούχων, καθώς πολλοί δανειολήπτες δεν αποκαλύπτουν τα εισοδήματά τους και δεν συνεργάζονται με τις τράπεζες ή τις εταιρείες εξαγοράς.

Εκτιμάται πως το σχέδιο θα καλύψει χαρτοφυλάκιο της τάξης των €3 δισ., εκ των οποίων ποσό περίπου €1.5 δισ. αποτελεί μέρος της ΚΕΔΙΠΕΣ. Την εφαρμογή του συγκεκριμένου σχεδίου περιμένουν διακαώς και τα κόμματα, τα οποία θεωρούν πως θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην προστασία από την εκποίηση των κυρίων κατοικιών των ευάλωτων δανειοληπτών. Υπενθυμίζεται πως από την 1η Φεβρουαρίου πήραν μπρος και πάλι οι εκποιήσεις για άλλες τις κατηγορίες των ακινήτων, καθώς έχει εκπνεύσει η αναστολή του νόμου που είχε δώσει τον περασμένο Νοέμβριο η Βουλή.

Από την αναστολή των εκποιήσεων προστατεύονταν κύριες κατοικίες αξίας μέχρι €350 χιλ., επαγγελματική στέγη του χρεώστη για επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών μέχρι €750 χιλ. και αγροτεμάχια  αξίας €100 χιλ.

Υπενθυμίζεται πως, βάσει του νόμου, από την τελευταία προειδοποιητική επιστολή που αποστέλλουν οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων στους δανειολήπτες, οι τελευταίοι έχουν περιθώριο 45 ημέρων να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους ή αλλιώς το ακίνητο τους τίθενται σε πλειστηριασμό. Με αυτά τα δεδομένα, οι κατηγορίες που εξαιρούνταν από τις εκποιήσεις, θα μπορούν να τεθούν υπό εκποίηση περί τα μέσα Μαρτίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μείωση στα δάνεια και άνοδο στις καταθέσεις το ’22

Σχέδιο για δάνεια του Κεντρικού Φορέα

Στο σχέδιο διαχείρισης τερματισμένων/ληγμένων/μη εξυπηρετούμενων δανείων που παραχωρήθηκαν μετά από έγκριση του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών  έχουν υποβληθεί συνολικά 2,540 αιτήσεις, που αντιστοιχούν σε υπόλοιπο περίπου €65 εκατ. Ο αριθμός των αιτήσεων αντιστοιχεί στο 50% των δυνητικά δικαιούχων. Σκοπός του Σχεδίου είναι να υποβοηθήσει τους πρωτοφειλέτες δανείων που έχουν συναφθεί με έγκριση του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών (είτε με εγγύηση είτε με κεφάλαια του Κεντρικού Φορέα) και παρουσίαζαν καθυστερήσεις πέραν των 90 ημερών κατά την 31ην Δεκεμβρίου 2018.