Έρευνα για πιθανό καρτέλ στην αγορά των γαλακτοκομικών προϊόντων στο οποίο συμμετέχουν μεγάλες τυροκομικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στον τομέα παρασκευής χαλλουμιού, αλλά και στο Σύνδεσμο Τυροκόμων Κύπρου, πραγματοποιεί η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) για να διαπιστώσει κατά πόσο υπάρχουν οριζόντιες συμφωνίες μεταξύ τους καθορίζοντας τις τιμές του αιγοπρόβειου γάλακτος.
Οι επιτόπιοι έλεγχοι διενεργήθηκαν το προηγούμενο διήμερο και συνέδραμαν εκτός από την Υπηρεσία της ΕΠΑ, λειτουργοί του Τμήματος Υπηρεσιών Πληροφορικής.
Σε ανακοίνωση της ΕΠΑ, σημειώνεται ότι στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της αποφάσισε, στη βάση των προνοιών του άρθρου 38 του περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου 13(Ι)/2022, να διενεργήσει επί τόπου ελέγχους σε γραφεία και χώρους επιχειρήσεων παραγωγής γαλακτοκομικών/τυροκομικών προϊόντων και του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου για ενδεχόμενες παραβάσεις του άρθρου 3(1) του Νόμου και του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στα «μαχαίρια» για χρήση γαλακτόσκονης στην Επιτροπή Γεωργίας
Ο εν λόγω αιφνίδιος επιτόπιος έλεγχος διενεργήθηκε στο πλαίσιο της αυτεπάγγελτης έρευνας της ΕΠΑ εναντίον επιχειρήσεων παραγωγής γαλακτοκομικών/τυροκομικών προϊόντων, καθώς και σ’ όλες τις επιχειρήσεις που ελέγχονται άμεσα ή και έμμεσα από αυτές ή ελέγχουν άμεσα ή και έμμεσα αυτές ή συνδέονται άμεσα ή και έμμεσα με αυτές (μητρική / θυγατρική / συνδεδεμένη) και του Συνδέσμου Τυροκόμων, σε σχέση με το ενδεχόμενο σύμπραξης ή/και συμπράξεων μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται ως γαλακτοκομεία/τυροκομεία ή/και ενώσεων επιχειρήσεων και του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου στην αγορά παρασκευής / μεταποίησης / επεξεργασίας νωπού αιγοπρόβειου γάλακτος, το οποίο προμηθεύονται από κτηνοτροφικές μονάδες – αιγοπροβατοτρόφους, που εικάζεται ότι έχουν ως αντικείμενο ή αποτέλεσμα την παρακώλυση, τον περιορισμό ή τη νόθευση του ανταγωνισμού εντός της Δημοκρατίας.
Η ΕΠΑ επισημαίνει ότι η διεξαγωγή έρευνας από μέρους της δεν προδιαγράφει την ενοχή οποιασδήποτε επιχείρησης σε σχέση με παραβάσεις της νομοθεσίας του ανταγωνισμού παρά μόνο προσβλέπει στη συλλογή των απαιτούμενων στοιχείων προς τον σκοπό της διεξαγωγής δέουσας έρευνας, σύμφωνα με τις εξουσίες και αρμοδιότητες της Επιτροπής για την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού.
Στόχος της αιφνίδιας αυτεπάγγελτης έρευνας είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει σύμπραξη μεταξύ των επιχειρήσεων, αν υπάρχει συντονισμός ή αν έχουν ανταλλάξει μεταξύ τους ευαίσθητες πληροφορίες, για διαμόρφωση των τιμών του αιγοπρόβειου γάλακτος. Περαιτέρω, θα διερευνηθεί κατά πόσο υπάρχει χειραγώγηση στην προμήθεια αιγοπρόβειου γάλακτος και αν υπάρχουν πρακτικά και συμφωνίες που το καταδεικνύουν.
Επισημαίνεται, ότι απαγορεύεται η συμφωνία καθορισμού, είτε άμεσου, είτε έμμεσου των τιμών, όπως επίσης και άλλες πρακτικές από ανεξάρτητες μεταξύ τους επιχειρήσεις, για περιορισμό της παραγωγής και άνισοι όροι.
Σε σχετική επικοινωνία μας, ο Υπουργός Γεωργίας, Κώστας Καδής, ανέφερε τα εξής: «Η ΕΠΑ είναι ανεξάρτητο όργανο με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και θα πρέπει να αφεθεί απερίσπαστη να ερευνήσει την υπόθεση αυτή με πλήρη αντικειμενικότητα. Αναμένουμε τα συμπεράσματά της».
Επικρίσεις στην κυβέρνηση
Ενόψει της εφαρμογής του ΠΟΠ, η κυβέρνηση οφείλει άμεσα να ξεκινήσει αυστηρότατους ελέγχους για τις ποσοστώσεις των διαφόρων τύπων γάλακτος στο χαλλούμι, αλλά και να αναπτύξει νέα μέθοδο εντοπισμού της γαλακτόσκονης, η οποία σύμφωνα με τους αρμόδιους είναι απολύτως εφικτή, σύμφωνα με τον πρόεδρο της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, Γιαννάκη Γαβριήλ, ο οποίος ανέφερε ότι παράγονται μεγαλύτερες ποσότητες χαλλουμιού από το διαθέσιμο γάλα.
Σύμφωνα με τον κ. Γαβριήλ, με αφορμή την κριτική και την αφόρητη πίεση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας για τους ελλιπέστατους ελέγχους που διενεργούνταν τα προηγούμενα χρόνια για αντιμετώπιση της παράνομης χρήσης γαλακτόσκονης στο χαλλούμι, τα αρμόδια υπουργεία υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν ότι υπάρχει πρόβλημα πιστοποίησης της χημικής μεθόδου και ότι επί της ουσίας δεν διενεργούσαν κανένα έλεγχο για πάταξη της παρανομίας. Αποκαλύφθηκε, επίσης, είπε, ότι τα προβλήματα με τη χημική μέθοδο που χρησιμοποιούσε το Κρατικό Χημείο ήταν για χρόνια εις γνώση της κυβέρνησης, τα οποία ωστόσο για λόγους που πρέπει να εξηγήσουν οι κυβερνώντες, όχι μόνο απόκρυβαν αλλά δεν έπραξαν το παραμικρό προς την κατεύθυνση ανάπτυξης νέας μεθόδου.
Γίνεται νοθεία γάλακτος με γαλακτόσκονη
Σε αυτεπάγγελτη εξέταση, η κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας, ενημερώθηκε για την εισαγωγή, τη χρήση και την εμπορία γαλακτόσκονης. Εκπρόσωπος του Τμήματος Τελωνείων ανέφερε ότι το Τελωνείο επεμβαίνει και ελέγχει εισαγωγές από τρίτες χώρες, και όχι από ευρωπαϊκές χώρες. Πρόσθεσε ότι η μόνη μεγάλη εισαγωγή από τρίτη χώρα το 2021 ήταν από το Ηνωμένο Βασίλειο όπου εισάχθηκαν 76.000 κιλά γάλα σε σκόνη. Οι υπόλοιπες ποσότητες, είπε, οι οποίες και είναι και οι μεγαλύτερες καταγράφονται από τη Στατιστική Υπηρεσία και προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες.
Με βάση τα στοιχεία των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών το 2020 διακινήθηκαν 3,962 εκατ. κιλά γαλακτόσκονη, το 2021 2,878 εκατ. κιλά και μέχρι στιγμής το 2022 612.000 κιλά. Εκπρόσωπος των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών οι έμποροι γαλακτόσκονης, όπως και των υπολοίπων τροφίμων ζωικής προέλευσης για να διακινήσουν προϊόντα πρέπει να εγγραφούν στο μητρώο εμπόρων των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών. Εξήγησε ότι έχουν εγγραφεί επτά εταιρείες οι οποίες ενημερώνουν 24 ώρες προηγουμένως τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για τη άφιξη των φορτίων και να διατηρούν τα σχετικά αρχεία των διακινήσεων για ένα χρόνο. Ακολούθως είπε οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες πραγματοποιούν δειγματοληπτικούς ελέγχους που καταλήγει το κάθε τρόφιμο ζωικής προέλευσης
Ο διευθυντής του Γενικού Χημείου του Κράτους, Στέλιος Γιαννόπουλος, πρόσθεσε ότι έχει αδυναμία η μέθοδος από τη στιγμή που νοθεύεις γάλα με γάλα (σε σκόνη). Πρόσθεσε ότι η χρήση γαλακτόσκονης επιτρέπεται σε παγωτό, γιαούρτι, ζαχαροπλαστική και φάρμες. Εξήγησε ότι θα μπορούσε το θέμα να λυθεί με διοικητικούς ελέγχους στην περίπτωση που οι μονάδες παρασκευής χαλλουμιού ήταν αυτοτελείς και δεν επιτρεπόταν η παραγωγή άλλων προϊόντων. Έφερε ως παράδειγμα την Ιταλία όπου όλες οι μονάδες παρασκευής τυριών ΠΟΠ είναι αυτοτελείς.
Ψάχνουν τρόπους να αντιμετωπίσουν την παράνομη χρήση στο χαλλούμι
Νέες μεθόδους αναζητούν οι αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες, με τη συνεισφορά πανεπιστημιακών για ανίχνευση της χρήσης γαλακτόσκονης στο χαλλούμι. Χθες πραγματοποιήθηκε υπηρεσιακή σύσκεψη με λειτουργούς του υπουργείου Γεωργίας, του Γενικού Χημείου του Κράτους, και πανεπιστημιακούς σε μια προσπάθεια να προχωρήσουν σε ουσιαστικά βήματα. Η σύσκεψη πραγματοποιήθηκε μετά από οδηγίες του υπουργού Γεωργίας, Κώστα Καδή, για τελειοποίηση των δύο μεθόδων για προσδιορισμό της γαλακτόσκονης στο χαλλούμι. Σημειώνεται ότι η μέθοδος που χρησιμοποιεί σήμερα το Γενικό Χημείο του Κράτους ανιχνεύει την γαλακτόσκονη στο χαλλούμι εφόσον ξεπερνά το 3%. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό αναλογεί σε 30% γάλα στο τελικό προϊόν.
Η πρώτη μέθοδος που θα αναπτυχθεί αφορά τον προσδιορισμό γαλακτόσκονης στο τυρόπηγμα, δηλαδή κατά τη διαδικασία όπου το γάλα μετατρέπεται σε τυρί. Προς το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθεί γαλακτόσκονη σε διάφορες ποσοστώσεις για την παρασκευή χαλλουμιού για να διαφανεί μέχρι πιο σημείο είναι ανιχνεύσιμη.
Περαιτέρω, η άλλη μέθοδος που θα αναπτυχθεί αφορά τον προσδιορισμό της γεωγραφικής προέλευσης του γάλακτος, ώστε να είναι γνωστά τα διαφορετικά είδη κυπριακού γάλακτος που χρησιμοποιείται και σε περίπτωση προσμίξεων με γαλακτόσκονη, είτε άλλων ουσιών να ανιχνεύονται.
