Γράφει ο Ανδρέας Αθανασιάδης, Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου.
Η ασφάλιση οχημάτων αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους πυλώνες της ασφαλιστικής βιομηχανίας στο γενικό κλάδο. Τα προϊόντα που αφορούν την ασφάλιση οχήματος ακολουθούν τα τελευταία χρόνια μια εξελικτική πορεία, που προέρχεται από την αλματώδη αύξηση στον αριθμό οχημάτων που κυκλοφορούν παγκόσμια και την ευκολία στη μετακίνηση που παρατηρείται μεταξύ των κρατών. Ειδικότερα στην Ευρώπη, γίνονται κάθε χρόνο εκατομμύρια διακινήσεις οχημάτων μεταξύ των συνόρων, καθώς πολλοί Ευρωπαίοι διατηρούν κατοικίες και σε άλλες γειτονικές χώρες. Ως αποτέλεσμα, η διαδικασία της ασφάλισης μηχανοκίνητων διέπεται πλέον από ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο, την ευρωπαϊκή οδηγία για τα μηχανοκίνητα γνωστή και ως MID (Μotor Ιnsurance Directive), οι πρόνοιες της οποίας ενσωματώνονται στους νόμους των ευρωπαϊκών κρατών, ως εθνική νομοθεσία.
Βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Μηχανοκίνητα (Motor Insurance Directive) είναι ότι κανένα θύμα ατυχήματος στο οποίο εμπλέκεται μηχανοκίνητο όχημα δεν θα πρέπει να μένει χωρίς αποζημίωση.
Στην τροποποιημένη Οδηγία περιλαμβάνονται στοχευμένες τροποποιήσεις όπως η αποζημίωση των ζημιωθέντων λόγω δυστυχημάτων σε περιπτώσεις αφερεγγυότητας ασφαλιστικής επιχείρησης, ελάχιστα υποχρεωτικά ποσά ασφάλισης, έλεγχοι για ύπαρξη ασφαλιστικής κάλυψης από Κράτη Μέλη και η χρήση των βεβαιώσεων ιστορικού απαιτήσεων από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Περαιτέρω, κρίθηκε σκόπιμο όπως επέλθουν τροποποιήσεις σε θέματα όπως τα ατυχήματα στα οποία εμπλέκεται ρυμουλκούμενο ελκόμενο από όχημα, τα ανεξάρτητα εργαλεία σύγκρισης τιμών ασφάλισης οχημάτων, τα κέντρα πληροφοριών και οι πληροφορίες προς τους ζημιωθέντες. Στην τροποποιημένη Οδηγία ενσωματώνεται επίσης νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά την αποσαφήνιση της έννοιας «χρήσης οχήματος» η οποία καθορίστηκε ως η χρήση οχήματος που ανταποκρίνεται στη συνήθη λειτουργία του ως μέσου μεταφοράς, ανεξαρτήτως του εδάφους στο οποίο χρησιμοποιείται το όχημα και αν αυτό είναι σε στάση ή εν κινήσει.
Υποχρεωτική η ασφάλιση οχήματος
Στην Κύπρο, όπως συμβαίνει κατά κανόνα σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, η ασφάλιση οχήματος είναι υποχρεωτική. Αυτό δημιουργεί και μια σειρά από υποχρεώσεις στην ασφαλιστική βιομηχανία έναντι της αγοράς, αφού θα πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι όλοι μπορούν να ασφαλιστούν, δεδομένου ότι δεν μπορεί κάποιος να υποχρεώσει την κάθε ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία να ασφαλίσει όλους τους κινδύνους. Ο μηχανισμός που δημιουργήθηκε είναι η Κοινοπραξία Ασφαλιστών, η οποία έχει την υποχρέωση να καλύπτει όλους τους «ανεπιθύμητους κινδύνους» στην ασφάλιση μηχανοκινήτων που προκύπτουν στην αγορά. Μέσω μιας διαδικασίας η οποία επιβεβαιώνει ότι ένας κίνδυνος είναι ανεπιθύμητος για να τον αναλάβει οποιαδήποτε από τις ασφαλιστικές εταιρείες στην Κύπρο, η Κοινοπραξία Ασφαλιστών υποχρεούται να παρέχει η ίδια κάλυψη για τον κίνδυνο αυτό. Η κάλυψη αυτή κατά κανόνα αφορά τις ζημιές ή βλάβες που προξενούνται σε τρίτο (κάλυψη έναντι τρίτου) και όχι κατ’ ανάγκη τις ζημιές ή βλάβες που θα υποστεί ο ίδιος ο ασφαλισμένος. Ξεκαθαρίζεται ότι η υποχρέωση για ασφάλιση οχήματος αφορά την κάλυψη των ζημιών ή βλαβών σε τρίτους.
Ο ρόλος του ΤΑΜΟ
Σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της ασφάλισης μηχανοκινήτων κατέχει το Ταμείο Ασφαλιστών Μηχανοκινήτων Οχημάτων (ΤΑΜΟ). Το ΤΑΜΟ ιδρύθηκε το 1969 και η λειτουργία του καλύπτεται από τη σχετική νομοθεσία περί μηχανοκίνητων οχημάτων. Σκοπός του Ταμείου είναι η καταβολή, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αποζημιώσεων σε τρίτους στις περιπτώσεις που εμπλέκονται ανασφάλιστα ή άγνωστα οχήματα, καθώς και οχήματα που είναι ασφαλισμένα σε εταιρείες που βρίσκονται υπό εκκαθάριση. Όλες οι ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο Μηχανοκινήτων Οχημάτων στην Κύπρο είναι μέλη του ΤΑΜΟ και η χρηματοδότηση του ταμείου γίνεται μέσω επασφάλιστρου της τάξης του 5%, το οποίο προστίθεται σε κάθε ασφαλιστήριο συμβόλαιο μηχανοκινήτου που πωλείται στην Κύπρο. Παρόμοια ταμεία λειτουργούν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης τα οποία έχουν συνάψει μεταξύ τους συμφωνίες που ρυθμίζουν τον τρόπο καταβολής αποζημιώσεων στις περιπτώσεις που μια πτωχεύσασα ασφαλιστική εταιρεία είχε έδρα σε μια χώρα και πωλούσε ασφαλιστήρια σε μια άλλη. Σημειώνεται ότι κατά κανόνα το επασφάλιστρο κατατίθεται στο αντίστοιχο ταμείο της χώρας στην οποία ασφαλίστηκε το όχημα, ανεξαρτήτως του εάν η έδρα της ασφαλιστικής εταιρείας βρίσκεται σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα ρύθμιση στην ασφάλιση μηχανοκινήτων είναι η λεγόμενη «πράσινη κάρτα». ή πιστοποιητικό διεθνούς ασφάλισης, που αφορά την κάλυψη που παρέχεται από μια ασφαλιστική εταιρεία στον οδηγό και το όχημα του κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του σε μια τρίτη χώρα (όχι ευρωπαϊκή), προστατεύοντας τον από τροχαία ατυχήματα. Η κάλυψη που παρέχεται από την ασφαλιστική εταιρεία περιλαμβάνει όλες τις χώρες που συμμετέχουν στο καθεστώς της πράσινης κάρτας. Η Κύπρος βρίσκεται στο σύστημα της πράσινης κάρτας από το 1996 μαζί με άλλες 46 χώρες.
Αναμφίβολα η ασφάλιση των μηχανοκινήτων οχημάτων δεν είναι ένα απλό προϊόν , αλλά περιλαμβάνει μια σύνθετη, λειτουργική και νομική διεθνή υπόσταση. Η επαφή του πολίτη με την ασφάλιση μηχανοκινήτων περιορίζεται στις απλοποιημένες διαδικασίες που έχουν εισαγάγει τα τελευταία χρόνια οι ασφαλιστικές εταιρείες, εκτός και εάν προκύψει ιδιαίτερη ανάγκη. Η πώληση, ο τερματισμός και η ανανέωση συμβολαίων γίνεται πλέον πολύ συχνά μέσω διαδικτύου με αδιάληπτες ψηφιακές διαδικασίες, ενώ η επεξεργασία απαιτήσεων και η καταβολή αποζημιώσεων γίνεται σχεδόν από όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες άμεσα και χωρίς οποιαδήποτε γραφειοκρατική διαδικασία.
Η εξυπηρέτηση
Η ανάγκη για φυσική παρουσία στην εκτέλεση μιας συναλλαγής αποτελεί παρελθόν ενώ με παρόμοιο τρόπο τυγχάνουν επεξεργασίας και οι απαιτήσεις. Μια τροχαία σύγκρουση ξεκινά με την ειδοποίηση των εμπλεκομένων ασφαλιστικών εταιρειών οι οποίες παρουσιάζονται το συντομότερο δυνατό στη σκηνή του ατυχήματος . Αφού αποτυπώσουν με τους συνεργάτες τους τη σκηνή της σύγκρουσης, τις πληροφορίες που αφορούν τα εμπλεκόμενα οχήματα, τους οδηγούς, τις φωτογραφίες της σκηνής του ατυχήματος, τις μετρήσεις και άλλες απαραίτητες πληροφορίες για το συμβάν μεταφέρονται άμεσα στα γραφεία της ασφαλιστική εταιρείας. Ταυτόχρονα, γίνεται άμεση μεταφορά των οχημάτων σε συνεργεία για επιδιόρθωση. Σε σύντομο χρονικό διάστημα γίνεται εκτίμηση για κοστολόγηση της ζημιάς, ενώ στις περιπτώσεις που προκύπτει ευθύνη και σε άλλο οδηγό, γίνονται οι απαραίτητες διεργασίες μεταξύ των εμπλεκομένων ασφαλιστικών εταιρειών για επιμερισμό της ευθύνης. Στην Κύπρο η εξυπηρέτηση της ασφαλιστικής βιομηχανίας στον κλάδο μηχανοκινήτων οχημάτων βρίσκεται σε μια ώριμη κατάσταση και καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ανάγκες της αγοράς μας. Το γεγονός ότι σε μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος δραστηριοποιούνται στον κλάδο μηχανοκινήτων οχημάτων πέραν των 20 ασφαλιστικών εταιρειών δημιουργεί συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, κάτι που αποτελεί σημαντικό όφελος για τον καταναλωτή. Αυτό αποτελεί κίνητρο για τις εταιρείες για να επενδύουν συνεχώς σε νέο εξοπλισμό, να αυτοματοποιούν τις διαδικασίες τους ακόμα περισσότερο και να βελτιώνουν το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών τους.
Απαιτήσεις και αποζημιώσεις
Το 2021 στην Κύπρο έχουν εξεταστεί στον κλάδο μηχανοκινήτων πάνω από 67.000 απαιτήσεις και καταβλήθηκαν κοντά στα 120 εκατομμύρια ευρώ ως αποζημιώσεις. Οι αριθμοί αυτοί παρουσιάζονται αυξημένοι σε σχέση με το 2020, έτος κατά το οποίο σημειώθηκε γενική πτώση στην παγκόσμια οικονομία λόγω της εμφάνισης της πανδημίας του κορωνοϊού.
Με βάση στοιχεία της ασφαλιστικής βιομηχανίας, ο αριθμός των εγγεγραμμένων οχημάτων στην Κύπρο αυξάνεται συνεχώς. Το 2021 τα ενεργά αδειούχα οχήματα ξεπέρασαν τις 750.000, ενώ γύρω στις 65.000 από αυτά δεν διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη. Ποσοστιαία το ποσό των ανασφάλιστων σημείωσε μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όμως ο αριθμός παραμένει ανησυχητικά υψηλός. Στη χώρα μας αποτελεί πρόκληση η δημιουργία της απαραίτητης ασφαλιστικής συνείδησης, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι τραγικές περιπτώσεις στις οποίες θύματα τροχαίων ατυχημάτων παραμένουν χωρίς αποζημίωση».
*Από το τεύχος Απριλίου του περιοδικού Forbes
