• Κατά το 2020, τα φωτοβολταϊκά συστήματα της Πανεπιστημιούπολης παρήγαγαν 546.500 kWh πράσινης ενέργειας, γεγονός που αντιστοιχεί σε μείωση εκπομπών 389 περίπου τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει αναπτύξει πλούσιες περιβαλλοντικές δράσεις και έχει υιοθετήσει μια σειρά από μέτρα για την προώθηση της περιβαλλοντικής συνείδησης και της αειφόρου ανάπτυξης, μέσω της υιοθέτησης περιβαλλοντικής πολιτικής, της οποίας βασικό άξονα αποτελεί η ισορροπία μεταξύ οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων.

Απώτερος στόχος είναι να καταστεί το Πανεπιστήμιο ενεργειακά αυτόνομο, αξιοποιώντας τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, όπως την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνοντας έτσι τις δαπάνες λειτουργίας του με την άμεση εξοικονόμηση πόρων.

Παράλληλα, έχουν τροχοδρομηθεί οι διαδικασίες για την επίτευξη του μεγαλεπήβολου στόχου για να πιστοποιηθεί το Πανεπιστήμιο με τον τίτλο «Μηδέν Απορρίμματα στις Χωματερές/Zero Waste to Landfill», αφού ήδη ένα μεγάλο ποσοστό των παραγόμενων απορριμμάτων/αποβλήτων του Οργανισμού ανακυκλώνεται ή τυγχάνει της απαιτούμενης διαχείρισης μέσα από αδειοδοτημένους διαχειριστές. Τα πιο πάνω εντάσσονται στο πλαίσιο της κοινωνικής και περιβαλλοντικής προσφοράς του Πανεπιστημίου, το οποίο αποτελεί ενεργό μέλος του Δικτύου των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών UNICA (Network of Universities from the Capitals of Europe) και του Δικτύου ISCN (International Sustainable Campus Network) και διέπεται από τη φιλοσοφία λειτουργίας των «Πράσινων Πανεπιστημίων», όπως καθορίζεται από την UGAF (UNICA Green Academic Footprint) και το ISCN.

Φωτοβολταϊκά Πάρκα «Φαέθων» και «Απόλλων»

Τον Οκτώβριο του 2020, ολοκληρώθηκε η σύνδεση νέου φωτοβολταϊκού συστήματος που είναι εγκατεστημένο στη οροφή του κτηρίου ΘΕΕ-01. Η εγκατάσταση έγινε στο πλαίσιο του Έργου ΕΝΕΔΗ και η ισχύς του συστήματος είναι 41,1 kW, ανεβάζοντας τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Πανεπιστημιούπολη σε 436 kWp.

Κατά το έτος 2020, τα φωτοβολταϊκά συστήματα της Πανεπιστημιούπολης παρήγαγαν 546.500 kWh πράσινης ενέργειας, γεγονός που αντιστοιχεί σε μείωση εκπομπών 389 περίπου τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Παράλληλα, αναμένεται σύντομα η προκήρυξη προσφορών για τη δημιουργία της Α’ φάσης του φωτοβολταϊκού πάρκου «Απόλλων», που θα περιλαμβάνει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πλαισίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 5 MW (με δυνατότητα επέκτασης σε 10 MW), συμπεριλαμβανομένου συστήματος αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χωρητικότητας 2350 MWh, με όλη την απαραίτητη υποδομή για τη σύνδεσή του με το δίκτυο ηλεκτροδότησης, αλλά και εγκαταστάσεις υποστήριξης ερευνητικών και εκπαιδευτικών λειτουργιών. Το φωτοβολταϊκό πάρκο «Απόλλων» σχεδιάζεται ούτως ώστε να είναι πρότυπο σε παγκόσμια κλίμακα για τέτοιου είδους αναπτύξεις, εφαρμόζοντας νέες τεχνολογίες και πρακτικές χρήσης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Σύμφωνα με τις παρούσες εκτιμήσεις, το φωτοβολταϊκό πάρκο «Απόλλων» θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες για τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου.

Επιπρόσθετα, είναι σε εξέλιξη η ανάπτυξη φωτοβολταϊκού συστήματος συνολικής ισχύος 166 MWp, το οποίο θα φιλοξενηθεί στις υπό ανέγερση εγκαταστάσεις της Πολυτεχνικής Σχολής.

Κτηριακές Υποδομές

Οι νέες κτηριακές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου σχεδιάζονται και υλοποιούνται για να ανταποκρίνονται στις υψηλότερες δυνατές απαιτήσεις αειφορίας. Ο ενεργειακός σχεδιασμός ακολουθεί τη φιλοσοφία “Lean – Clean – Green”, κατά την οποία πρωτίστως διασφαλίζεται η μείωση της ζήτησης ενέργειας με παθητικά μέτρα και, ακολούθως, η χρήση έξυπνων και αποδοτικών συστημάτων παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια με ψηλό βαθμό απόδοσης. Τέλος, τοπικές εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προσφέρουν καθαρή ενέργεια, μειώνοντας τον αντίκτυπο στο περιβάλλον στο ελάχιστο. Ως αποτέλεσμα, οι νέες κτηριακές εγκαταστάσεις κατατάσσονται ως κτήρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης. Πρόσθετα, οι νέες εγκαταστάσεις προσφέρουν στους χρήστες άρτιες συνθήκες άνεσης, ποιότητας εσωτερικού αέρα, συνθήκες φωτεινότητας κ.λπ., εξασφαλίζοντας ένα ιδανικό περιβάλλον εργασίας.

Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Εξοικονόμησης Ηλεκτρικής Ενέργειας SAVES2

Η Φοιτητική Εστία του Πανεπιστημίου συνέχισε τη συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Εξοικονόμησης Ηλεκτρικής Ενέργειας SAVES2 (Students Achieving Valuable Electricity Savings) του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Το Πρόγραμμα αποσκοπεί στην καλλιέργεια ενεργειακής συνείδησης, και σε αυτό συμμετέχουν, εκτός από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, άλλοι δέκα φορείς από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Το Έργο απευθύνεται σε συνολικά 219.000 φοιτητές από επτά διαφορετικές χώρες και επικεντρώνεται τόσο στους φοιτητές που διαμένουν σε φοιτητικές εστίες όσο και σε εκείνους που διαμένουν σε ιδιωτικά καταλύματα. Οι φοιτητές συμμετέχουν σε διαδραστικούς διαγωνισμούς εξοικονόμησης ενέργειας, με χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων μορφών ψηφιακής επικοινωνίας, και έχουν την ευκαιρία να πληροφορηθούν για τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας και να κερδίσουν δώρα.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος, πραγματοποιήθηκε, στις 18 Φεβρουαρίου 2020, «Σεμινάριο Εξοικονόμησης Ενέργειας: Ενέργεια, Πλαστικό και Περιβάλλον», με ομιλήτρια την αναπληρώτρια επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο κα Θέα Πιερίδου, σε συνεργασία με το Γραφείο Επιτρόπου Περιβάλλοντος και τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ακόμα, κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2020, στελεχώθηκαν, σε μηνιαία βάση, μικρά περίπτερα στην Πανεπιστημιούπολη για προώθηση του Προγράμματος, διοργανώνοντας διαδραστικά παιχνίδια και κουίζ για τους φοιτητές για θέματα ενέργειας. Δυστυχώς, από τον Μάρτιο του 2020 και έπειτα, δεν ήταν εφικτό να διοργανωθούν άλλες δράσεις, λόγω της πανδημίας.

Έργο «Μαύρος Χρυσός»

Το Έργο «Μαύρος Χρυσός», με κύριο στόχο να συμβάλλει στην αναβίωση της καλλιέργειας και εμπορίας του χαρουπιού, έχει ολοκληρώσει, κατά τη διάρκεια του 2020, την παραχώρηση δωρεάν δενδρυλλίων και εμπειρογνωμοσύνης σε ενδιαφερομένους. Συνολικά έχουν δοθεί 28.421 δενδρύλλια, τόσο σε γεωργούς όσο και σε κοινότητες και άλλους δημόσιους οργανισμούς. Περίπου 4000 δενδρύλλια έχουν αξιοποιηθεί για τη δημιουργία χώρων πρασίνου, ενώ τα υπόλοιπα θα αποτελέσουν γεωργική δραστηριότητα των αιτητών στους οποίους παραχωρήθηκαν.

Το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου συνεχίζει τις έρευνες του σχετικά με την απόδοση της συν-καλλιέργειας διαφόρων φυτών μαζί με τα χαρούπια. Συγκεκριμένα, έχει προχωρήσει στην καλλιέργεια θυμαριού, ρίγανης, λεβάντας και φασκόμηλου, σε πειραματικό τεμάχιο ανάμεσα στη φυτεία του Πανεπιστημίου στην περιοχή Ορείτες της Πάφου. Παράλληλα, μελετήθηκε η βιοποικιλότητα του εδάφους και εγκαταστάθηκαν δέκα τεχνητές φωλιές στην έκταση του κτήματος, με απώτερο σκοπό τη φιλοξενία ανθροπωπουλιών, για ένα φυσικό τρόπο αντιμετώπισης των τρωκτικών που αποτελούν εχθρό του δένδρου της χαρουπιάς.

Όσον αφορά την εμπορική δυναμική του χαρουπιού, το Πανεπιστήμιο συμβάλλει στη διαδικασία τυποποίησης του χαρουπόμελου ως κυπριακό προϊόν. Επίσης, υποστηρίζει, μαζί και με άλλους φορείς όπως το Κρατικό Χημείο και το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, διάφορες τοπικές εταιρίες στη δημιουργία νέων προϊόντων από το χαρούπι.

Δενδροφύτευση Χαρουπιών στη Δασική Γη του Πανεπιστημίου Κύπρου

Η ενέργεια αυτή πραγματοποιήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2020, με τη βοήθεια του Περιβαλλοντικού και Φιλοζωϊκού Ομίλου του Πανεπιστημίου Κύπρου σε συντονισμό με τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Πανεπιστημίου.

Για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας χρειάστηκε:

1. Χάραξη θέσης φύτευσης με βάση το Παγκόσμιο Σύστημα Στιγματοθέτησης (GPS).

2. Μεταφορά δενδρυλλίων στην περιοχή εγκατάστασής τους.

3. Συντονισμός και ενημέρωση του κοινού για την ημέρα της δενδροφύτευσης (μέσω του Ομίλου).

4. Παροχή εξοπλισμού και κατευθυντήριες οδηγίες στους εθελοντές για το πώς γίνεται η δενδροφύτευση.

5. Μελέτη αναγκών άρδευσης, σχεδιασμός αρδευτικού συστήματος και εγκατάστασή του (μέρος του κόστους για την προμήθεια του αρδευτικού συστήματος καλύφθηκε από τον Περιβαλλοντικό και Φιλοζωικό Όμιλο).

6. Επίβλεψη του Έργου μέχρι και σήμερα (καλλιεργητικές φροντίδες, έλεγχο αρδευτικού κ.λπ.).

Ανακύκλωση και Διαχείριση Επικίνδυνων και Μη Επικίνδυνων Αποβλήτων

Στο Πανεπιστήμιο εφαρμόζεται ένα ευρύ φάσμα ανακύκλωσης και διαχείρισης υλικών και αποβλήτων, όπως η ανακύκλωση των ρευμάτων χαρτιού, πλαστικού, αλουμινίου, γυαλιού και άλλων συσκευασιών. Επιπλέον, για υλικά που μπορεί να περιέχουν επικίνδυνες για το περιβάλλον ουσίες, όπως είναι οι μπαταρίες, οι λαμπτήρες, ο πεπαλαιωμένος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, τα απόβλητα μελανιών και τόνερ, καθώς και τα εργαστηριακά απόβλητα, το Πανεπιστήμιο εφαρμόζει σύστημα ορθολογιστικής διαχείρισης, συλλέγοντας και παραδίδοντας τα απόβλητά του σε αδειοδοτημένες εταιρείες για περαιτέρω επεξεργασία.