Σίγουρα έχουμε μεγαλύτερα πράγματα για να μας ανησυχούν από “έναν καβγά σε μια μακρινή χώρα, μεταξύ ανθρώπων για τους οποίους δεν γνωρίζουμε τίποτα”.
Αυτό το απόσπασμα προέρχεται από τον Νέβιλ Τσάμπερλεν, πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου την εποχή που ειπώθηκε. Το είπε το 1938, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ επρόκειτο να καταλάβει τη Σουδητία, τμήμα της Τσεχοσλοβακίας. Γνωρίζετε τι ακολούθησε.
Συγκρίνετε τώρα αυτό το αίσθημα με ορισμένες από τις αντιλήψεις που διατυπώνονται σήμερα σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Οι άνθρωποι “έχουν μεγαλύτερα προβλήματα από την Ουκρανία”, λέει ο Ρόμπερτ Φίτσο, φιλορώσος πρώην πρωθυπουργός της Σλοβακίας, ο οποίος μόλις κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές εκεί και πιθανόν να επιστρέψει στον πρωθυπουργικό θώκο.
Στις ΗΠΑ, ο Έλον Μασκ, επιχειρηματίας σε άνω του ενός πεδία και επίδοξος λαϊκιστής, είναι πιο συγκεκριμένος: “Γιατί”, αναρωτιέται στη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, “τόσο πολλοί Αμερικανοί πολιτικοί και από τα δύο κόμματα νοιάζονται 100 φορές περισσότερο για τα σύνορα της Ουκρανίας απ’ ό,τι για τα σύνορα των ΗΠΑ;”.
Ερωτήματα…
Προχωρήστε και εισαγάγετε στη συγκεκριμένη λογική τη δική σας προτεραιότητα, όποια κι αν είναι αυτή. Ίσως, όπως ο Μασκ, θέλετε οι ΗΠΑ να επικεντρωθούν λιγότερο στη βοήθεια της Ουκρανίας και περισσότερο στον έλεγχο της μετανάστευσης. Ή θέλετε αντ’ αυτού τα δολάρια τα οποία προορίζονται για το Κίεβο να πηγαίνουν στην παιδική και υγειονομική περίθαλψη.
Εναλλακτικά, μπορεί να θέλετε να συσσωρεύονται αυτά τα χρήματα για να αποπληρωθεί το εθνικό χρέος και να συρρικνωθούν οι κρατικές δαπάνες. Ακόμη κι αν σας ενδιαφέρει η εξωτερική πολιτική, ίσως προτιμάτε οι ΗΠΑ να στοχεύουν όλα τα οικονομικά πυρομαχικά τους προς την Κίνα. Ανεξάρτητα από το μέρος του φάσματος στο οποίο τυχαίνει να βρίσκεστε, αναρωτιέστε: Γιατί να νοιάζεται κανείς για τον συγκεκριμένο καβγά σε μια μακρινή χώρα;
Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο πιο δύσκολο είναι να διατηρήσουμε την αποφασιστικότητα στο να βοηθάμε την Ουκρανία. Το δε μεγαλύτερο ερωτηματικό κρέμεται πάνω από τις ΗΠΑ ως ηγέτη της Δύσης. Εάν η Ουάσινγκτον κλονιστεί, το ίδιο θα συμβεί και στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Μια ανησυχία είναι οι εκλογές του επόμενου έτους, οι οποίες ενδέχεται να δουν τον Ντόναλντ Τραμπ να επιστρέφει στον Λευκό Οίκο. Το ένστικτό του θα του υπαγορεύσει να ξεπουλήσει τους Ουκρανούς για μια “συμφωνία” με τον Πούτιν. Ένας άλλος λόγος ανησυχίας είναι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα γενικότερα, το οποίο είναι διχασμένο. Και πίσω από αυτή την ένταση κρύβεται ένα αυξανόμενο ρήγμα στην αμερικανική κοινή γνώμη.
Οι διαιρέσεις εντός των Ρεπουμπλικανών εξηγούν γιατί, το σαββατοκύριακο, το Κογκρέσο χρειάστηκε να απορρίψει πρόσθετη βοήθεια 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία προκειμένου να εγκρίνει έναν μεταβατικό προϋπολογισμό προκειμένου να αποφευχθεί το κλείσιμο του ομοσπονδιακού κράτους. Μια φατρία Ρεπουμπλικανών εξτρεμιστών είχε συλλάβει στην πραγματικότητα ομήρους το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο. Είναι ακόμη εκεί και σχεδιάζουν τον επόμενο γύρο αταξίας.
Το αμερικανικό κοινό γενικά αισθάνεται σε ποσοστό 55% προς 45% ότι το Κογκρέσο δεν πρέπει να δώσει περισσότερα χρήματα στο Κίεβο, σύμφωνα με δημοσκόπηση τον Ιούλιο. Αυτοί οι απολογισμοί έκρυβαν μια μεγάλη κομματική απόκλιση. Ενώ το 62% των Δημοκρατικών τάχθηκε υπέρ της συνεχιζόμενης υποστήριξης προς την Ουκρανία, το 71% των Ρεπουμπλικανών ήταν αντίθετο, συμπεριλαμβανομένου του 76% των συντηρητικών του κόμματος.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΟ BLOOMBERGOPINION
Θα πρέπει να συλλογιστούμε αυτό το χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την πορεία της αμερικανικής κοινής γνώμης μεταξύ του Σεπτεμβρίου του 1939 – έναν χρόνο μετά την περιβόητη παρατήρηση του Τσάμπερλεν – και τον Δεκέμβριο του 1941, όταν οι ΗΠΑ εισήλθαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μέχρι τα μέσα του 1940, σχετικές ή απόλυτες πλειοψηφίες Αμερικανών ήθελαν οι ΗΠΑ να μείνουν έξω από τον πόλεμο στην Ευρώπη, ακόμη και μετά την εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Γαλλία.
Μόνο από εκείνο το σημείο και μετά οι Αμερικανοί συνειδητοποίησαν ότι η σύγκρουση στην Ευρώπη, όπως και εκείνη στην Ασία, δεν ήταν μια σύγκρουση από την οποία θα μπορούσαν να απέχουν – και αντίθετα ότι έπρεπε να βοηθήσουν τους συμμάχους τους να την κερδίσουν.
… και ψεύτικα διλήμματα
Ένα πρόβλημα τότε, όπως και τώρα, είναι η αδυναμία της φαντασίας, η οποία παραβλέπει πιθανές διαχρονικές συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών γεγονότων, ειδικά σε “μακρινά” μέρη. Ένας Σέρβος θερμοκέφαλος πυροβολεί έναν αρχιδούκα των Αψβούργων κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στα Βαλκάνια το 1914: Γιατί να με νοιάζει ενώ βρίσκομαι στην Αϊόβα; Και όμως, με κάποιο περίεργο τρόπο, καταλήγω να μάχομαι στην Ευρώπη για να “κάνω τον κόσμο ασφαλή για τη δημοκρατία”.
Μια άλλη παγίδα είναι τα ψεύτικα διλήμματα. Κανείς δεν πρέπει να προσποιείται ότι υπάρχει κάποιου τύπου διλημματική σχέση μεταξύ της αποκατάστασης της τάξης στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού και της αντίστασης στη γενοκτονία του Πούτιν στην Ουκρανία, όπως κανείς δεν θα σκεφτόταν να πολεμήσει είτε μόνο τον καρκίνο είτε μόνο τον Covid – ή, σε προσωπικό επίπεδο, να έχει δίλημμα είτε να βάζει ζώνη ασφαλείας είτε να κόψει το κάπνισμα, σαν τα δύο να είναι μεταξύ τους αλληλοαποκλειόμενα.
Εκείνοι οι σκεπτικιστές γύρω από την Ουκρανία οι οποίοι τώρα παριστάνουν τους πολύ ακριβείς υπολογιστές σχετικά με το κόστος της υποστήριξης των ΗΠΑ, θα πρέπει αντ’ αυτού να κοιτάξουν τα μαθήματα από αυτές τις δημοσκοπήσεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Όταν ασκείτε βέτο σε ένα πακέτο βοήθειας προς το Κίεβο σήμερα, στην πραγματικότητα δεν ελευθερώνετε κεφάλαια για κάτι άλλο το οποίο θεωρείτε σημαντικό. Προσθέτετε στις δικές σας υποχρεώσεις αύριο σε χρήματα και πιθανότατα σε αίμα.
Η αναχαίτιση του Χίτλερ το 1938 θα ήταν ανυπολόγιστα φθηνότερη και σε αίμα και σε χρήμα, απ’ ό,τι αποδείχθηκε αργότερα.
Μάχη αφηγημάτων
Εκείνο που συμβαίνει στις ΗΠΑ, τη Δύση και τον κόσμο είναι μια μάχη αφηγημάτων η οποία μοιάζει αρκετά με εκείνη του τέλους της δεκαετίας του 1930. Και σε αυτή τη μονομαχία των ερμηνειών οι λαϊκιστές καθοδηγούν τους ανθρώπους προς ολέθριες αποφάσεις. Να γιατί όλοι οι Αμερικανοί πρέπει να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την Ουκρανία.
Πρώτον, δεν χτυπούν όλες οι ξένες συγκρούσεις στην καρδιά του διεθνούς δικαίου, όπως περιλαμβάνεται στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών, όμως ο επιθετικός πόλεμος του Πούτιν το κάνει ξεκάθαρα. Είναι ένας τύραννος ο οποίος επιτέθηκε σε ένα ανεξάρτητο και δημοκρατικό έθνος για να το απορροφήσει σε μια αναζωογονημένη ρωσική αυτοκρατορία. Αν τα καταφέρει, δεν θα σταματήσει στην Ουκρανία. Αν αμφιβάλλετε για αυτό, ρωτήστε Μολδαβούς, Εσθονούς, Γεωργιανούς ή άλλους στη γειτονιά του.
Επομένως, η αποστολή χρημάτων, πυρομαχικών και όπλων στην Ουκρανία είναι στην πραγματικότητα ο φθηνότερος τρόπος για να δέσει κανείς τον Πούτιν και να τον αποτρέψει από το να προχωρήσει παραπέρα. Όσον αφορά τα καθαρά οφέλη, η Αμερική και η Ευρώπη οφείλουν στους Ουκρανούς και όχι το αντίστροφο.
Δεύτερον, ο Πούτιν δεν είναι ο μόνος τον οποίο οι ΗΠΑ αποτρέπουν υποστηρίζοντας την Ουκρανία. Οι φίλοι του στο Πεκίνο, την Πιονγιάνγκ και αλλού παρατηρούν πώς εξελίσσεται η ουκρανική σύγκρουση. Μια άρνηση του Κιέβου και της Δύσης να υποχωρήσουν θα κάνει την Κίνα να σκεφτεί δύο φορές να επιτεθεί στην Ταϊβάν ή στις Φιλιππίνες.
Τρίτον, οι Αμερικανοί πρέπει να θυμούνται ότι οι ΗΠΑ, λόγω της μακροχρόνιας δεσπόζουσας θέσης τους, διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις. Εάν ο παγκόσμιος ηγεμόνας παραιτηθεί ή απορρίψει αυτόν τον ρόλο, όπως έκανε μεταξύ των Παγκοσμίων Πολέμων, το σημερινό σύστημα σχέσεων των κρατών διεθνώς είναι πιθανό να περιπέσει στο χάος και οι προσπάθειες να διατηρηθεί μια έστω και μικρή τάξη και να λυθούν κοινά προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή θα αποτύχουν.
Αυτό ισχύει τόσο σήμερα όσο και το 1943, όταν ο διάδοχος του Τσάμπερλεν στον βρετανικό πρωθυπουργικό θώκο, Ουίνστον Τσόρτσιλ, μίλησε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ για τον ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο. “Το τίμημα του μεγαλείου είναι η ευθύνη”, είπε.
Αυτή την εποχή, η ευθύνη ξεκινά με το να βοηθά κανείς την Ουκρανία να αμυνθεί.
