Ένα ασφαλές και αξιόπιστο περιβάλλον στο διαδίκτυο, ειδικά σε μια εποχή στην οποία η παραπληροφόρηση και το παράνομο περιεχόμενο διαφόρων ειδών προβληματίζει σε παγκόσμιο επίπεδο, έρχεται να αναδείξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημοσιεύοντας πριν λίγες μέρες στην ιστοσελίδα της τον «νόμο περί  ψηφιακών υπηρεσιών: διατηρώντας μας ασφαλείς στο διαδίκτυο».

Ένα θέμα που απασχολεί εκατομμύρια χρήστες στην Ευρώπη. Ο νόμος εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποδεικνύει ότι «ο νόμος περί ψηφιακών υπηρεσιών (DSA-(Digital Services Act) ρυθμίζει διαδικτυακές υπηρεσίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις αγορές, τα καταστήματα εφαρμογών και τις διαδικτυακές υπηρεσίες ταξιδιών και διαμονής, για παράδειγμα Shein, Instagram, X, TikTok, LinkedIn και Booking.com. Κύριος στόχος του είναι η δημιουργία ενός ασφαλέστερου ψηφιακού χώρου  στον οποίο προστατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματά σας».

Πρόσφατες έρευνες στο πλαίσιο του DSA

Η Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει αρκετές έρευνες κατά μεγάλων πλατφορμών για να επαληθεύσει τη συμμόρφωσή τους με τον νόμο περί ψηφιακών συστημάτων ασφαλείας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές έχουν ήδη οδηγήσει σε αξιοσημείωτες αλλαγές όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

TikTok: Το 2024, το TikTok παρουσίασε το πρόγραμμα Rewards, αλλά αργότερα το απέσυρε αφού η ΕΕ ξεκίνησε έρευνα σχετικά με ανησυχίες για τον ενδεχομένως εθιστικό σχεδιασμό του, ειδικά για παιδιά.

AliExpress: Ενώ η πλατφόρμα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό έρευνα για μη ορθή αξιολόγηση και ελαχιστοποίηση της εξάπλωσης επιβλαβών και παράνομων προϊόντων, έχει αναλάβει αρκετές δεσμεύσεις για συμμόρφωση με τον νόμο περί ψηφιακής ασφάλειας (DSA). Αυτές περιλαμβάνουν την ενίσχυση της διαφάνειας των συστημάτων διαφήμισης και συστάσεων και τη βελτίωση του μηχανισμού της για την επισήμανση παράνομου περιεχομένου.

Temu: Η ΕΕ υποψιάζεται ότι η Temu δεν αξιολογεί και δεν μειώνει σωστά τους κινδύνους που σχετίζονται με την πώληση παράνομων προϊόντων, τον δυνητικά εθιστικό σχεδιασμό της υπηρεσίας, τα συστήματα συστάσεων που χρησιμοποιούνται για αγορές και την πρόσβαση σε δεδομένα για τους ερευνητές. Τα προκαταρκτικά ευρήματα σε ένα μέρος της έρευνας έδειξαν ότι η Temu παραβιάζει τις υποχρεώσεις της DSA, μη ελέγχοντας διεξοδικά τους κινδύνους εμφάνισης παράνομων προϊόντων στην αγορά της .

Facebook και Instagram: Η ΕΕ  διερευνά το Facebook και το Instagram για μη ορθή εφαρμογή των κανόνων DSA για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, η ΕΕ διερευνά εάν τα χαρακτηριστικά και οι αλγόριθμοι και των δύο πλατφορμών ενδέχεται να ενθαρρύνουν εθιστικές συμπεριφορές στα παιδιά και να τα οδηγούν σε ατελείωτες διαδρομές περιεχομένου, γνωστές ως «φαινόμενα κουνελιού».  

Οι μεγάλες πλατφόρμες που δεν συμμορφώνονται με τον νόμο περί ψηφιακής ασφάλειας (DSA) ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πρόστιμα έως και 6% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους και θα υποχρεωθούν να λάβουν διορθωτικά μέτρα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τη συμμόρφωση των πλατφορμών και θα λαμβάνει μέτρα όταν είναι απαραίτητο.

Πώς και πόσο βοηθά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει πληροφόρηση στο κοινό πώς το DSA επηρεάζει θετικά τη ζωή των πολιτών:

• Έλεγχος της διαδικτυακής σας εμπειρίας: εάν το περιεχόμενο ή ο λογαριασμός σας αφαιρεθεί ή ανασταλεί, οι πλατφόρμες πρέπει να εξηγήσουν γιατί έγινε αυτό – δεν μπορούν πλέον να περιορίσουν την προβολή του περιεχομένου σας χωρίς να σας ενημερώσουν. Εάν διαφωνείτε με την απόφασή τους, μπορείτε να ασκήσετε έφεση χρησιμοποιώντας το εσωτερικό σύστημα της πλατφόρμας ή μέσω  εξωδικαστικών φορέων επίλυσης διαφορών , οι οποίοι βοηθούν στην επίλυση διαφορών με πλατφόρμες με ταχύτερο και φθηνότερο τρόπο από την προσφυγή στο δικαστήριο.

• Επισήμανση παράνομου περιεχομένου: Μπορείτε να αναφέρετε παράνομο περιεχόμενο, αγαθά ή υπηρεσίες μέσω ενός εύχρηστου μηχανισμού απευθείας στις πλατφόρμες. Πρέπει να σας ενημερώσουν για την απόφασή τους σχετικά με την ειδοποίησή σας και τις δυνατότητες υποβολής έφεσης.

• Επιλογές ροής: Έχετε τον έλεγχο του τι βλέπετε στο διαδίκτυο. Σε μεγάλες πλατφόρμες με πάνω από 45 εκατομμύρια χρήστες στην ΕΕ, μπορείτε πλέον να χρησιμοποιείτε μη εξατομικευμένες ροές. Με αυτόν τον τρόπο, αποφασίζετε αν θα δείτε περιεχόμενο με βάση τις προτάσεις του αλγορίθμου ή άλλα κριτήρια, όπως η χρονολογική σειρά. Αυτό βοηθά στην αποφυγή εθιστικού περιεχομένου και διασφαλίζει ότι βλέπετε μόνο το περιεχόμενο με το οποίο θέλετε να αλληλεπιδράσετε.

• Διαφάνεια διαφημίσεων: Ο νόμος περί ψηφιακών διαφημίσεων (DSA) εισήγαγε απαιτήσεις διαφάνειας για τις διαφημίσεις, διασφαλίζοντας ότι οι διαφημίσεις επισημαίνονται σαφώς ως τέτοιες και περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το ποιος τις τοποθετεί και γιατί τις βλέπετε. Απαγορεύει επίσης στις πλατφόρμες να σας εμφανίζουν διαφημίσεις που βασίζονται σε ευαίσθητα δεδομένα, όπως δεδομένα σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία ή τη φυλή, και εισάγει πλήρη απαγόρευση της εμφάνισης στοχευμένης διαφήμισης σε παιδιά.

• Τακτικές χειραγώγησης: Τα σκοτεινά μοτίβα, τα οποία είναι παραπλανητικές πρακτικές που μπορούν να σας οδηγήσουν σε επιλογές που διαφορετικά δεν θα κάνατε, απαγορεύονται ρητά. Για παράδειγμα, όταν αγοράζετε επιπλέον χρήματα για μια πτήση, μπορεί να δείτε ένα τεράστιο κουμπί «ναι», ενώ η επιλογή «όχι» είναι μόλις αισθητή – οι πλατφόρμες πρέπει πλέον να διασφαλίζουν ότι και οι δύο επιλογές είναι εξίσου ορατές και προσβάσιμες.

• Γνωρίστε τον έμπορό σας: Οι αγορές πρέπει να επαληθεύουν ποιοι είναι οι πωλητές και να εμφανίζουν τα στοιχεία επικοινωνίας τους, ώστε να έχετε σαφείς πληροφορίες σχετικά με το από ποιον αγοράζετε αγαθά ή υπηρεσίες.

Η Επιτροπή η μόνη υπεύθυνη

Ο νόμος DSA τέθηκε σε ισχύ τον Αύγουστο του 2023 για πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOP) και πολύ μεγάλες διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης (VLOS) – εκείνες με περισσότερους από 45 εκατομμύρια χρήστες στην ΕΕ κάθε μήνα.

Από τον Φεβρουάριο του 2024 ισχύει για όλες τις άλλες πλατφόρμες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός από τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις.

Η επιβολή του νόμου περί ψηφιακής ασφάλειας (DSA) επιμερίζεται μεταξύ των εθνικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι εθνικές αρχές, που ονομάζονται συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών, επιβλέπουν και επιβάλλουν τη συμμόρφωση με τον νόμο περί ψηφιακών υπηρεσιών (DSA) στα κράτη μέλη τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αν θέλει κάποιος πολίτης να υποβάλλει καταγγελία για παραβίαση του DSA, μπορεί να επικοινωνήσει με τον  συντονιστή ψηφιακών υπηρεσιών του κράτους μέλους σας. Η Επιτροπή είναι η μόνη αρχή που είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των μεγάλων πλατφορμών με τους αυστηρότερους κανόνες, δεδομένων των σημαντικών κινδύνων που ενέχουν λόγω του μεγάλου αριθμού χρηστών τους στην ΕΕ. Διατηρεί συνεχή επαφή με αυτές τις πλατφόρμες για την υποστήριξη και την εποπτεία της συμμόρφωσής τους με τους κανόνες του DSA και για τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου διαδικτυακού χώρου από κοινού.

Εάν η Επιτροπή υποψιάζεται παραβίαση του νόμου περί ψηφιακής ασφάλειας (DSA) βάσει της παρακολούθησής της ή πληροφοριών από αξιόπιστες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών, μπορεί να κινήσει έρευνες και να ζητήσει πληροφορίες, να διεξάγει συνεντεύξεις και να διενεργεί επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων.