Των Παναγιώτη Ιωνά Σύμβουλος, Chelco VAT Ltd και Άγγελου Ονησιφόρου Συνέταιρος, Patrikios Pavlou & Associates LLC
Λανθασμένα φορολογικά μοντέλα από το Τμήμα Φορολογίας, που οδηγούν είτε σε μη φορολόγηση, είτε σε διπλή φορολόγηση – Δημιουργήθηκε ένας κυκεώνας διαφορετικών φορολογικών προσεγγίσεων, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί σε σημαντικό βαθμό η ομοιομορφία αντιμετώπισης των υποθέσεων.
Η απουσία ξεκάθαρης καθοδήγησης από το Τμήμα Φορολογίας για τον φορολογικό χειρισμό των καταλυμάτων Airbnb δημιουργεί ένα φορολογικό αλαλούμ, προκαλώντας σύγχυση στα επαρχιακά γραφεία του Τμήματος και, αναπόφευκτα,απώλεια εσόδων για το κράτος.
Αυτή η αδυναμία των Αρχών έχει δημιουργήσει λανθασμένα φορολογικά μοντέλα, που οδηγούν είτε σε μη φορολόγηση, είτε σε διπλή φορολόγηση, καθώς επίσης και στην στρέβλωση του ανταγωνισμού, εφόσον οι ιδιοκτήτες ή και οι διαχειριστές των καταλυμάτων αυτών πολλές φορές αποδίδουν τους σχετικούς φόρους κατά βούληση ή όπως τους βολεύει καλύτερα.
Η χρήση ιδιωτικών κατοικιών ως επιχείρηση παροχής τουριστικών καταλυμάτων είναι κάτι που ανθεί στο νησί ως οικονομική δραστηριότητα εδώ και πολλά χρόνια. Μετά τη δημιουργία, όμως, πλατφόρμων όπως οι Booking.com και Airbnb, το μέγεθος αυτής της οικονομίας έχει αυξηθεί με γεωμετρικούς ρυθμούς.
Στην Κύπρο, σύμφωνα με το Hospitality Report του οίκου KPMG που εκδόθηκε τον Αύγουστο 2020, υπολογίζεται ότι πέραν των 23.000 ακινήτων λειτουργούν για παροχή τουριστικών καταλυμάτων από ιδιώτες, με τη μέση τιμή μίσθωσης να κυμαίνεται στα €137 ανά βράδυ και την πληρότητα στο 31%, που μεταφράζεται σε 113 βράδια. Τα έσοδα ξεπερνούν τα €350 εκατομμύρια ανά έτος και αυξάνονται σταθερά.
Διαφορετικά μοντέλα
Το οικονομικό αυτό μέγεθος είναι και ο λόγος που τα τελευταία χρόνια έχουμε δει την κάθοδο μεγάλων εταιρειών του εξωτερικού, που ειδικεύονται στη διαχείριση τέτοιων καταλυμάτων, να έχουν δημιουργήσει επιχειρηματικές εγκαταστάσεις στο νησί μας.
Έχοντας ασχοληθεί με αυτή την αγορά εκτενώς ως επαγγελματίες φορολογικοί σύμβουλοι, έχουμε σημειώσει αρκετά διαφορετικά μοντέλα κρατήσεων ιδιωτικών κατοικιών ως τουριστικά καταλύματα, τα οποία βασίζονται σε πολλούς διαφορετικούς παράγοντες.
Το γεγονός αυτό, σε συνάρτηση με το ότι δεν υπάρχει, μέχρι στιγμής, ξεκάθαρη καθοδήγηση από το Τμήμα Φορολογίας για τον φορολογικό χειρισμό κάθε διαφορετικού μοντέλου, έχει δημιουργήσει έναν κυκεώνα διαφορετικών φορολογικών προσεγγίσεων, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί σε σημαντικό βαθμό η ομοιομορφία αντιμετώπισης των υποθέσεων που τίθενται ενώπιον των επαρχιακών γραφείων του Τμήματος Φορολογίας.
Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση αυτή έχει επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να κλονίζεται η εύρυθμη λειτουργία του Τμήματος Φορολογίας.
Η πρόοδος κάθε οικονομίας ανά το παγκόσμιο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξελικτική προσαρμοστικότητα αλλά και στην ταχύτητα αντίδρασης που επιδεικνύουν οι κρατικοί φορείς σε θέματα τα οποία είτε δεν ρυθμίζονται επί κάποιου συγκεκριμένου νομοθετικού υπόβαθρου είτε το νομικό υπόβαθρο το οποίο τα ρυθμίζει κατά τον δεδομένο χρόνο βρίσκεται υπό αμφισβήτηση λόγω αντικειμενικής ανεπάρκειας.
Η επιβολή ΦΠΑ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός τέτοιου θέματος αποτελεί και η επιβολή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) σε σχέση με τις υπηρεσίες που παρέχονται από πλατφόρμες παροχής ιδιωτικών κατοικιών για χρήση ως τουριστικών καταλυμάτων.
Μέχρι στιγμής, το Τμήμα Φορολογίας έχει εκδώσει την εγκύκλιο 153 στις 25/07/2011 και την εγκύκλιο 10/2023 στις 13/09/2023. Δυστυχώς και οι δύο αυτές εκδόσεις αγνοούν την εξέλιξη των διαφόρων οικονομικών μοντέλων που έχουν δημιουργηθεί στην αγορά. Αυτό προκύπτει από την αδυναμία των αρχών να αντιληφθούν την εξέλιξη και τη σημαντικότητα αυτής της βιομηχανίας. Πέραν αυτού, και πιο σημαντικό, είναι η μη ξεκάθαρη καθοδήγηση ως προς τον φορολογικό χειρισμό των συναλλαγών που δείχνει, το λιγότερο, αδυναμία από μέρους της φορολογικής αρχής να είναι συμβατή με τις υποχρεώσεις της ως προς τις αρχές ασφάλειας δικαίου, της προστασίας της αναμενόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος, την ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων δικαίου και κατά συνέπεια τη διασφάλιση του κράτους δικαίου.
Η αρχή της εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος υιοθετείται και από την κυπριακή νομολογία, η οποία ορίζει την αρχή αυτή ως την εμπιστοσύνη του ιδιώτη στην καλή πίστη, ειλικρίνεια και συνέπεια της διοίκησης, αρχές οι οποίες διασφαλίζουν τη δημοκρατική λειτουργία κάθε κοινωνίας. Επίσης, η αρχή αυτή επιβάλλει την εκ προτέρων γνώση και ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων δικαίου και τη δυνατότητα προσδιορισμού των μεταβολών που δύναται να πραγματοποιηθούν στις έννομες σχέσεις των προσώπων. Έτσι, με γνώμονα τις πιο πάνω αρχές, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί επιτέλους ένα σαφές, ξεκάθαρο αλλά και συνάμα ευκολονόητο νομοθετικό υπόβαθρο, το οποίο να είναι αρωγός της προσπάθειας που γίνεται για την περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του τομέα της οικονομίας μας.
Η σημασία της σαφήνειας
Να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο ότι και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει κατ’ επανάληψη τονίσει τη σημαντικότητα των αρχών της ασφάλειας δικαίου και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Αρχές οι οποίες αποτελούν τμήμα της κοινοτικής έννομης τάξης και τις οποίες τα Κράτη Μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν χωρίς παρεκκλίσεις. Αναφέρουμε πιο κάτω τις σκέψεις 31 και 32 από την απόφαση του Δικαστηρίου ημερομηνίας 09/07/2015 στην υπόθεση C-183/14, Radu Florin Salomie and Nicolae Vasile Oltean v Direcția Generală a Finanțelor Publice Cluj.
“31. Όπως έχει κατ’ επανάληψη κρίνει το Δικαστήριο, η νομοθεσία της Ένωσης πρέπει να είναι σαφής, η δε εφαρμογή της προβλέψιμη από τους πολίτες, επιταγή που πρέπει να τηρείται με ιδιαίτερη αυστηρότητα, οσάκις πρόκειται για διατάξεις που ενδέχεται να έχουν οικονομικές επιπτώσεις, ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν με ακρίβεια την έκταση των υποχρεώσεων που τους επιβάλλει η νομοθεσία της Ένωσης (απόφαση Ιρλανδία κατά Επιτροπής, 325/85,EU:C:1987:546, σκέψη 18).
32. Ομοίως, στους τομείς που καλύπτονται από το δίκαιο της Ένωσης, οι διατάξεις του δικαίου των κρατών μελών πρέπει να είναι διατυπωμένες με σαφήνεια, ώστε να καθίσταται δυνατό στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα να γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους κατά τρόπο σαφή και ακριβή και στα δικαιοδοτικά όργανα να διασφαλίζουν την τήρησή τους (βλ. απόφαση Επιτροπή κατά Ιταλίας, 257/86,EU:C:1988:324, σκέψη 12)“.
Χείρα βοηθείας στο Τμήμα Φορολογίας
Η ανάπτυξη της οικονομίας μας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη συνεργασία των δυο βασικών της πυλώνων, τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
Κοινός στόχος πρέπει να είναι η ορθολογική ανάπτυξη των τουριστικών καταλυμάτων στην Κύπρο και η διατήρηση των διαχειριστριών εταιρειών τέτοιων καταλυμάτων στο νησί μας αλλά και η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την περαιτέρω εδραίωση και ανάπτυξη τους.
Ως επαγγελματίες του κλάδου, τείνουμε χέρι βοηθείας στο Τμήμα Φορολογίας στην συγγραφή μιας αναλυτικής εγκύκλιου που να καλύπτει την πρακτική εφαρμογή του θέματος αυτού αλλά και τις ανάγκες της αγοράς ως έχουν σήμερα και όπως αυτές δύναται να εξελιχθούν στο εγγύς μέλλον.
Ο συντονισμός, εξάλλου, του δημοσίου και των ιδιωτών αποτελεί καταλυτικής σημασίας παράγοντα για την ανάπτυξη και επιτυχία οποιουδήποτε τομέα της οικονομίας μας.
