Με τα ίδια αυστηρά κριτήρια δανείστηκαν οι επιχειρήσεις το τρίτο τρίμηνο του 2023 αλλά για τα νοικοκυριά έγιναν ακόμη αυστηρότερα τόσο για στεγαστικά δάνεια όσο και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια λόγω της αντίληψης των τραπεζών για αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο στην συγκεκριμένη κατηγορία των δανειοληπτών.

Η έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων που δημοσίευσε χθες η Κεντρική Τράπεζα καταγράφει μεταξύ άλλων την αντίληψη των τραπεζών για το νέο πιστωτικό περιβάλλον και όπως εξηγείται «όσον αφορά τα δάνεια προς νοικοκυριά σχετιζόταν με τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές καθώς και με τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών. Στο παρόν αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον, οι τράπεζες φαίνεται να συνεχίζουν να εφαρμόζουν ορθολογιστικές πολιτικές δανειοδότησης και να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στην αξιολόγηση των δανειοληπτών». Δεν είναι μόνο τα αυστηρά κριτήρια αλλά και το κόστος με το οποίο δανείζονται τα νοικοκυριά.

Σύμφωνα με την έρευνα «οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης των νέων στεγαστικών δανείων παρέμειναν, σε καθαρή βάση, αμετάβλητοι, αλλά καταγράφηκε καθαρή αύξηση στο περιθώριο των τραπεζών για εκείνα τα νέα στεγαστικά δάνεια που έχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης νέων καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά, από την άλλη, έγιναν αυστηρότεροι, λόγω της αντίληψης των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο. Συγκεκριμένα, καταγράφηκε αύξηση του περιθωρίου επιτοκίου των τραπεζών τόσο για τα συνήθη νέα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά όσο και για τα δάνεια υψηλότερου κινδύνου». Διαφορετική αντίληψη για τον δανεισμό των επιχειρήσεων έχουν οι τράπεζες.

Σε καθαρή βάση, καταγράφηκε μείωση του περιθωρίου για τα συνήθη νέα επιχειρηματικά δάνεια. «Ο αυξημένος ανταγωνισμός από άλλα τραπεζικά ιδρύματα συνέχισε και αυτό το τρίμηνο να συγκρατεί την αυστηροποίηση των συνολικών όρων και προϋποθέσεων χορήγησης νέων επιχειρηματικών δανείων, ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες είχαν, σε καθαρή βάση, ουδέτερο αντίκτυπο», σημειώνεται.

Σύμφωνα με την έρευνα, η μείωση της καθαρής ζήτησης επιχειρηματικών δανείων το τρίτο τρίμηνο του 2023 συνεχίζει να αντανακλά την αρνητική επίδραση των υψηλότερων δανειστικών επιτοκίων, λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ, καθώς και τη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων.

Οι επιχειρήσεις επιδεικνύουν και αυτό το τρίμηνο αναβλητικότητα στην προώθηση μακροπρόθεσμων επενδυτικών σχεδίων, με τη ζήτηση του δανεισμού τους να εστιάζεται κυρίως στις αυξημένες ανάγκες τους για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, λόγω αυξημένων λειτουργικών εξόδων.

Όσον αφορά τα νοικοκυριά, η καθαρή μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια οφείλεται, σύμφωνα με την έρευνα, στο αυξημένο γενικό επίπεδο των επιτοκίων, στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και, σε μικρότερο βαθμό, στις λιγότερο ευνοϊκές εκτιμώμενες προοπτικές της αγοράς κατοικιών. Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια αποδίδεται από τις τράπεζες, στα υψηλότερα επιτόκια, στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών αλλά και, για πρώτη φορά, στη μείωση καταναλωτικών δαπανών οι οποίες χρηματοδοτούνται από δάνεια με προσημείωση ακινήτου.

Για το τέταρτο τρίμηνο του 2023, οι τράπεζες αναμένουν αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων και περαιτέρω μείωση της ζήτησης δανείων στην Κύπρο, τόσο για δάνεια που αφορούν επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων που αφορούν νοικοκυριά.

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023 η αναλογία των αιτήσεων (επίσημων και ανεπίσημων) οι οποίες απορρίφθηκαν ως προς το σύνολο των αιτήσεων για δάνεια από επιχειρήσεις δεν κατέγραψε αλλαγή από το προηγούμενο τρίμηνο, τόσο για μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και για μεγάλες επιχειρήσεις.

Αντίθετα, κατά το υπό αναφορά τρίμηνο, παρατηρήθηκε μείωση στην αναλογία των απορριφθέντων αιτήσεων για νέα στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά αν και τα κριτήρια χορήγησης των εν λόγω δανείων καταγράφουν συνεχή αυστηροποίηση από το δεύτερο τρίμηνο του 2020.