Στις 10/1/2022, περιχαρής δημοσίευσα σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης το εξής, με αφορμή την πολυαναμενόμενη λειτουργία του i-justice:

«Και εγένετο φως! Η πρώτη ηλεκτρονική καταχώριση δικογράφου ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας είναι γεγονός! Συγχαρητήρια σε όλους όσοι συνέτειναν στο να νιώσουμε ότι επιτέλους μπήκαμε στη νέα εποχή!».

Αυτής της ευφορίας που εξέφρασα με τόση ικανοποίηση και ανακούφιση, τόσο εγώ, όσο και σχεδόν όλοι οι συνάδελφοι, μάχιμοι δικηγόροι, είχαν προηγηθεί χρόνια δυσαρέσκειας και πρακτικής λειτουργικής ασφυξίας όσον αφορά την πρακτική άσκηση του λειτουργήματος μας ως λειτουργοί της Δικαιοσύνης.

Χαρακτηριστικό αυτής της εν πολλοίς απόγνωσης είναι το άρθρο μου στον «Φιλελεύθερο», τρία χρόνια πριν, στις 27/12/2020, με τίτλο «Το χάος στα κυπριακά δικαστήρια και ο 21ος αιώνας που αγνοείται», όπου περιέγραφα μια καθημερινή μέρα ενός μάχιμου δικηγόρου, που θα έπρεπε να παρευρίσκεται σε πολλαπλούς δικαστικούς χώρους ταυτόχρονα, αν ήταν δυνατόν, απλά για να διεκπεραιωθεί μια τυπική και ανούσια «εμφάνιση» ενώπιον του Δικάζοντος Δικαστή, που απλά θα έδινε «οδηγίες» και συγκεκριμένες ημερομηνίες για την επόμενη καταχώριση και εμφάνιση ενώπιον του.

Αυτός ο Γολγοθάς ήλθε να διακοπεί βίαια λόγω των τραγικών συνεπειών που βίωσε όλος ο πλανήτης το 2020, με την παγκόσμια κήρυξη πανδημίας, λόγω του covid-19.

Η πανδημία υπήρξε ουσιαστικά το καταλυτικό γεγονός που ώθησε όσους προΐστανται του τομέα της Δικαιοσύνης στην Κυπριακή Δημοκρατία να αναζητήσουν πρακτικές λύσεις, ώστε να αποφεύγονται οι συνάξεις και ο συνωστισμός στις δικαστικές αίθουσες και να αποφασιστούν απλά και πρακτικά μέτρα που θα έπρεπε και μπορούσαν να ληφθούν πολλά χρόνια προηγουμένως, αφού όπως έγραφα στο άρθρο μου στις 27/12/2020:

«Το πλέον τραγικό όμως είναι ότι έπρεπε να επέλθει ένα τρομακτικό γεγονός, όπως η παγκόσμια πανδημία του κορωνοϊού, ώστε να εξαναγκαστούμε όλοι να προσαρμοστούμε και επιτέλους να γίνει έστω και εν μέρει χρήση της τεχνολογίας, που υπάρχει ήδη εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όπως ήδη πράττουν πολλοί δικαστές, οι οποίοι προς τιμήν τους καθορίζουν το πρόγραμμα τους αλλά και γενικότερα τις υποθέσεις τους μέσω email! Στις 21/12/20, μάλιστα, για πρώτη φορά σε υπόθεση που χειρίστηκα προσωπικά, μέσω ανταλλαγής email, τόσο με τους συναδέλφους της άλλης πλευράς όσο και με τον δικαστή, ανταλλάξαμε έγγραφα τα οποία έγιναν αποδεκτά από κοινού, βάσει των οποίων το δικαστήριο εξέδωσε απόφαση, για την οποία μας ενημέρωσε μέσω email!

Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση λόγω των έκτακτων συνθηκών.

Παραδείγματα χωρών με τεχνογνωσία υπάρχουν πολλά, όπως επίσης το ίδιο το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο βαδίζοντας στη σύγχρονη εποχή αποφάσισε όπως από την 1η Δεκεμβρίου 2018 τo https://curia.europa.eu/jcms/jcms/P_78957/el/ καταστεί το μοναδικό μέσο ανταλλαγής δικογράφων.

Στην Ελλάδα, επίσης, μετά από πολύχρονους και επίμονους αγώνες του δικηγορικού σώματος για την προώθηση της διαδικασίας της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων στα δικαστήρια αλλά και της γενικότερης προώθησης της διαδικασίας της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice), από 17.7.2018 ξεκίνησε η έναρξη της διαδικασίας ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων σε 17 Ειρηνοδικεία της χώρας.

Στην Κύπρο, εν έτει 2020, όχι μόνο τυπώνουμε σε χιλιάδες τόνους χαρτί έγγραφα για να καταχωρισθούν ως δικόγραφα σε δικαστικές διαδικασίες, αλλά ακόμα χρησιμοποιούμε μεθόδους που χρησιμοποιούνταν πριν από πάρα πολλές δεκαετίες, ακόμη και πριν την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την επικόλληση χαρτοσήμων, δικηγορόσημων κλπ.

Είναι απαράδεκτο σε μια εποχή που με την τεχνολογική επανάσταση και την επανάσταση στην πληροφορική έγιναν άλματα σε όλους τους τομείς, εμείς ακόμα στην Κύπρο να λειτουργούμε ωσάν να βρισκόμαστε στα μέσα του 20ού αιώνα».

Ικανοποιητικό το i-justice

Ως εκ τούτου είναι αντιληπτή η μεγάλη ικανοποίηση που ένιωσα τόσο εγώ όσο και άλλοι συνάδελφοι όταν, ένα χρόνο μετά, επιτέλους μπήκαμε στη νέα εποχή, με τη λειτουργία του i – justice, όπως ήδη περιέγραψα στην αρχή του άρθρου μου.

Το σύστημα αυτό μπορώ να πω ότι λειτούργησε ικανοποιητικά και, παρά τα όποια προβλήματα υπήρξαν, υπηρέτησε ουσιαστικά τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε και εν πολλοίς αποφόρτισε όντως τους ώμους των μάχιμων δικηγόρων, που διεκπεραιώναμε πάρα πολλά διαδικαστικά και τυπικά ζητήματα από την καρέκλα του γραφείου μας ή ακόμη και του σπιτιού μας, διαδικτυακά, συνομιλώντας ακόμη και μέσω «chat room» της υπηρεσίας του i-justice με το Σεβαστό Δικαστήριο, καθώς επίσης και με τους συνάδελφους των αντιδίκων μας.

Το πλέον σημαντικό ήταν ότι επιτέλους είχαμε ένα λειτουργικό σύστημα που έκανε αυτό για το οποίο δημιουργήθηκε και ως ενημερωθήκαμε στοίχισε περίπου 250 χιλιάδες ευρώ, που εν γένει είναι ένα σχετικά πολύ μικρό ποσό σε σχέση με την προστιθέμενη αξία που έδωσε στη λειτουργία της Δικαιοσύνης και φάνηκε ότι επιτέλους δεν έλαβαν χώρα τα γνωστά «φαγοπότια» κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος.

Ακολούθησε όμως η μεγάλη απογοήτευση, την οποία περιγράφουμε παραπλεύρως.

Η ξαφνική αλλαγή σε e-justice

Ξαφνικά, πριν λίγο καιρό, έκπληκτος, τόσο εγώ όσο και πλείστοι συνάδελφοι, μάθαμε ότι για κάποιο λόγο, που ποτέ δεν μας εξηγήθηκε επαρκώς, αφού το i-justice λειτουργούσε πολύ ικανοποιητικά θα έλεγα, θα τεθεί σε εφαρμογή με την έλευση του 2024 το e – justice.

Στην αρχή θεώρησα ότι αυτό το σύστημα θα αποτελεί ουσιαστικά μια ποιοτική αναβάθμιση της υφιστάμενης υπηρεσίας και ως εκ τούτου δεν ασχολήθηκα σε βάθος με όλη αυτή την εξέλιξη, αφού το άγχος της καθημερινότητας και της δουλειάς δεν μας άφηνε και πολλά περιθώρια και ενδόμυχα ήθελα να πιστεύω ότι αυτό γινόταν καλόπιστα και για το καλό της Δικαιοσύνης!

Το σύστημα e-justice μπήκε στη ζωή των δικηγόρων με κρότο και κυριολεκτικό κρασάρισμα, αφού από την πρώτη μέρα «λειτουργίας» του, στις 15/1/2024, δεν μπορούσε καν να επιτευχθεί πρόσβαση, καθώς επίσης πάρα πολλές πρακτικές λειτουργίες που υπήρχαν στο i justice πλέον απλά δεν υπήρχαν!

Την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, πρωί 18/1/2024, πάρα πολλοί συνάδελφοι διαμαρτύρονται ότι δεν έχουν καν πρόσβαση στο νέο σύστημα και σε διαδικτυακά «πηγαδάκια» νομικών σελίδων μέσων κοινωνικής δικτύωσης εκφράζεται μαζική δυσαρέσκεια για τη δυσλειτουργικότητα αυτού του συστήματος και όλοι απορούν γιατί «αφήσαμε» το i justice, που λειτουργούσε ικανοποιητικά και δεν υπήρχε ψήγμα αιτήματος, όχι απλά κατάργησης του, αλλά ούτε καν αλλαγής του format λειτουργίας του!

Εν τέλει, μάθαμε ότι το νέο σύστημα στοίχισε στον φορολογούμενο πολίτη το αστρονομικό ποσό των 10 εκατομμύριων ευρώ και φάνηκε εκ πρώτης όψεως ποιες ακριβώς ανάγκες εξυπηρέτησε όλο αυτό, πάντως όχι της Δικαιοσύνης.

Ήδη ο Γενικός Ελεγκτής σε ανάρτηση του σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης δήλωσε ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία προχωρά σε διερεύνηση και κατά πόσον υπήρξε κατασπατάληση δημοσίου χρήματος.

* Advocates-Legal Consultants