Η κωλυσιεργία που παρατηρείται διαχρονικά στην Κύπρο όσον αφορά την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αξία στην ψήφιση των νομοσχεδίων της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι νέοι δήμοι και τα συμπλέγματα θα εξελιχθούν και από το 2024 θα έχουν νέες δυνατότητες και την ευκαιρία να αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν προς τους πολίτες, αλλά και τον τρόπο ζωής τους.
Μια νέα σελίδα άνοιξε για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Κύπρο η ψήφιση της σχετικής μεταρρύθμισης από τη Βουλή, η οποία θα εφαρμοστεί από τον Ιούνιο του 2024.
Μετά από χρόνια συζητήσεων, αντιπαραθέσεων και διαφωνιών βρέθηκε η χρυσή φόρμουλα που θα βάλει τις Τοπικές Αρχές της Κύπρου σε νέες βάσεις, με αύξηση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών των Δήμων και των επαρχιακών συμπλεγμάτων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων.
Οι νέοι Δήμοι θα είναι οικονομικά ανεξάρτητοι και διοικητικά αυτοτελείς από το κεντρικό κράτος, ώστε να μπορούν να ασκούν πραγματική πολιτική στην τοπική κοινωνία.
ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ
Στόχος του νέου μοντέλου Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι με την συνένωση των δήμων και κοινοτήτων να δημιουργηθούν εύρωστες και οικονομικά βιώσιμες οντότητες, στη βάση κριτηρίων, τα οποία αφορούν τον πληθυσμό τους, τις τοπικές κοινωνίες, την οικονομία (απασχόληση, δομή απασχόλησης, εισόδημα, οικονομική βιωσιμότητα), τη γεωγραφία τους και την ανάπτυξη.
Οι νέες οντότητες θα έχουν οικονομική αυτοτέλεια και απεξάρτηση από την κρατική χορηγία. Παρά ταύτα διασφαλίστηκε ότι οι νέοι δήμοι θα χορηγούνται με €117 εκατ. ετησίως. Οι δήμοι υποχρεούνται να έχουν ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς προϋπολογισμούς ενώ για πρώτη φορά εισάγεται σύστημα που διασφαλίζει διαφάνεια και έλεγχο, με την υποχρέωση δημοσιοποίησης στο διαδίκτυο όλων των αποφάσεων των δημοτικών συμβουλίων, των προϋπολογισμών, των εκθέσεων του Γενικού Ελεγκτή, πράξεων διορισμών αλλά και κάθε δαπάνης πέραν των 5.000 ευρώ. Παράλληλα, σε κάθε δήμο θα δημιουργηθεί Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου για όλες τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου. Οι νέοι δήμοι θα τυγχάνουν, επίσης, καλύτερου ελέγχου τόσο από το κράτος όσο και από τον Γενικό Ελεγκτή.
ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οι δήμοι θα έχουν την ευχέρεια να δημιουργούν και να καταργούν θέσεις εργασίας, ωστόσο διατηρείται η δυνατότητα παρέμβασης του κράτους σε περιπτώσεις αποκλίσεων στους προϋπολογισμούς. Επιπρόσθετα, μέσω των νομοσχεδίων που ψηφίστηκαν, τέθηκε οροφή στις δαπάνες προσωπικού ως ποσοστό του συνόλου των εξόδων του προϋπολογισμού.
Επίσης, αποδίδονται νέες αρμοδιότητες από την κεντρική διοίκηση στην τοπική διοίκηση ώστε αυτές να τυγχάνουν της μεγαλύτερης δυνατής εγγύτητας στον πολίτη. Στο πλαίσιο αυτό, μεγάλος αριθμός αρμοδιοτήτων μεταφέρεται από το κεντρικό κράτος προς τους δήμους.
Ακόμα μια σημαντική αλλαγή είναι η μετατροπή της Ένωσης Δήμων σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, κάτι που θα της προσδώσει ισχυρότερο ρόλο σε σχέση με σήμερα.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
Μέσα από τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης οι δήμοι αποκτούν μία σειρά από δυνατότητες. Συγκεκριμένα, θα μπορούν να ιδρύσουν δημοτική αστυνόμευση με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και εξουσίες ενώ θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ενδοδημοτικές συγκοινωνίες προς όφελος των πολιτών. Επίσης, οι δήμοι θα είναι αναθέτουσες αρχές έργων, για να μπορούν να ωριμάζουν εύκολα τα δικά τους αναπτυξιακά έργα, χωρίς να εξαρτώνται από τις προτεραιότητες και τη γραφειοκρατία του κράτους, ενώ οι σχολικές εφορείες μεταφέρονται από το υπουργείο στην εποπτεία των τοπικών Αρχών και θα λειτουργούν με ξεχωριστή νομοθεσία. Παράλληλα, ενδυναμώνεται ο ρόλος τους στην κοινωνική πολιτική, ώστε να μπορούν να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά κοινωνικές στέγες, νηπιαγωγεία, γηροκομεία ενώ θα αξιοποιούν και θα συντηρούν τοπικές υποδομές (πάρκα, χώροι πρασίνου κ.λπ.). Μάλιστα, μέσα από τη μεταρρύθμιση, δίνεται στους δήμους η δυνατότητα να επιβάλουν ειδικό τέλος, για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, για την κατασκευή έργων υποδομής κατόπιν διενέργειας δημοψηφίσματος. Για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών ή για αναπτυξιακά έργα θα μπορούν να αξιοποιήσουν και κονδύλι μεταξύ €30 εκατ.- €50 εκατ. που θα προκύψει από τις συγχωνεύσεις ενώ η αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησής τους αλλά και οι εξοικονομήσεις που θα προκύψουν θα οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα σε αυξημένους πόρους κατά €60- 80 εκατ.
ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΤΕΛΗ
Πολλά από όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω θα έχουν άμεσα και έμμεσα οφέλη για τους πολίτες, οι οποίοι βάσει της ιδέας και του σχεδιασμού της μεταρρύθμισης θα πρέπει να πληρώνουν λιγότερα τέλη σε σχέση με σήμερα. Μια ακόμα αλλαγή η οποία αφορά τους πολίτες έχει να κάνει με τις οικοδομικές άδειες, οι οποίες θα εκδίδονται σε επαρχιακό επίπεδο, κάτι το οποίο παραπέμπει σε περαιτέρω εξειδίκευση και επίσπευση των διαδικασιών που ταλαιπωρούν εδώ και χρόνια τους δημότες. Τέλος, από το 2024 θα παρέχεται σε ομάδες δημοτών το δικαίωμα να καταθέτουν γραπτές προτάσεις στο δημοτικό συμβούλιο για επίλυση προβλημάτων.
ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Με τη συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών στις κοινότητες ευελπιστούμε ότι θα λύσουμε αρκετά προβλήματα του παρελθόντος, όσον αφορά την εξυπηρέτηση των κατοίκων και την υλοποίηση έργων, τα οποία είναι δύσκολο να υλοποιηθούν με τα υφιστάμενα δεδομένα, είπε στο Forbes o πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων, Ανδρέας Κιτρομηλίδης, αφού οι κοινότητες θα διαθέτουν δικές τους υπηρεσίες, οι οποίες θα εξυπηρετούν τις ανάγκες της κοινότητας και των κατοίκων. Η Ένωση Κοινοτήτων είχε ζητήσει από τη Βουλή να εντάξει και στα νομοσχέδια που αφορούν τις κοινότητες κάποιες πρόνοιες της μεταρρύθμισης που αφορούν τους δήμους, ώστε να διευκολυνθούν σε σχετικά θέματα και τα κοινοτικά συμβούλια και πλέον αναμένεται η δημοσιοποίηση των τελικών νομοσχεδίων.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα που θα προκύψουν από τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο κ. Κιτρομηλίδης υπογράμμισε την αύξηση των εσόδων των κοινοτήτων λόγω των επιχορηγήσεων του κράτους, κάτι που θα επιτρέψει την ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών τους και την υλοποίηση επιπρόσθετων έργων. Για τα πιο πάνω θα διεξαχθούν συναντήσεις με τον Υπουργό Εσωτερικών. «Αναμένουμε ακόμα να κάνουμε αρκετές συναντήσεις για να δούμε που καταλήγουμε ως κοινότητες και με ποιο τρόπο θα λειτουργούμε και τι έσοδα θα έχουμε», σημείωσε ο ίδιος.
Αναφορικά με τα οφέλη που θα προκύψουν για τους πολίτες ο πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων αναφέρθηκε στις διακηρύξεις της Βουλής και της κυβέρνησης, σύμφωνα με τις οποίες η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γίνεται για να αυξηθούν οι υπηρεσίες προς τους κατοίκους, να είναι κοντά τους και με χαμηλότερο κόστος, εξηγώντας, παράλληλα, ότι το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες με την υφιστάμενη κατάσταση αφορά την έλλειψη προσωπικού, γραμματειακού και τεχνικού. Το στοίχημα είναι να καταφέρουμε να μειώσουμε και το κόστος που καταβάλουν οι πολίτες για τις διάφορες υπηρεσίες, σημείωσε ο κ. Κιτρομηλίδης.
ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
Θέση της Ένωσης Κοινοτήτων είναι ότι η μεταφορά του διοικητικού προσωπικού των κοινοτήτων στο σύμπλεγμα δεν πρέπει να επηρεάσει την εξυπηρέτηση των αναγκών των πολιτών μέσα στην κοινότητα. Το γραφειακό προσωπικό θα πρέπει κάποιες ώρες να βρίσκεται μέσα στις ίδιες τις κοινότητες, μας ανέφερε ο κ. Κιτρομηλίδης, προσθέτοντας ότι για αυτά τα θέματα θα γίνουν μελέτες, δηλαδή για το προσωπικό που θα χρειαστεί και τον τρόπο που θα πρέπει να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες, για να είναι κοντά στον πολίτη. Οι μελέτες θα γίνουν από τα ίδια τα συμπλέγματα, τα οποία γνωρίζουν τις ανάγκες της κάθε κοινότητας, με το θέμα να αναμένεται να ξεκαθαρίσει μέσα από συναντήσεις που θα γίνουν, μετά τη δημοσιοποίηση της μεταρρύθμισης. Συγκεκριμένα, επιτροπή η οποία θα αποτελείται από εκπροσώπους του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Οικονομικών, των Επαρχιακών Διοικήσεων, της Ένωσης Δήμων και της Ένωσης Κοινοτήτων θα ορίσει τα χρονοδιαγράμματα της μεταρρύθμισης και τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να λειτουργήσουν οι ίδιοι, ώστε μέχρι το 2024 να έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Βάσει των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων των υφιστάμενων δήμων και κοινοτήτων, ο μεγαλύτερος δήμος της Κύπρου θα είναι ο Δήμος Λεμεσού (73.057) και ο δεύτερος μεγαλύτερος ο Δήμος Λευκωσίας (72.920). Ειδικότερα, στην επαρχία Λευκωσίας ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος θα είναι αυτός του Στροβόλου (41.168) και θα ακολουθούν αυτοί της Λακατάμειας (29.074), Λατσιών- Γερίου (15.921) και Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου (12.835).
Στην επαρχία Λεμεσού οι πληθυσμιακές διαφορές των υπόλοιπων δήμων δεν είναι μεγάλες, με τον Δήμο Ανατολικής Λεμεσού να καταγράφει 19.312 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, τον Δήμο Δυτικής Λεμεσού 18.160 και τον Δήμο Πολεμιδιών 17.777.
Στην επαρχία Λάρνακας ο ομώνυμος Δήμος κατέγραψε 41.526 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, ο Δήμος Αραδίππου 12.158, ο Δήμος Δρομολαξιάς- Μενεού 10.397, ο Δήμος Αθηένου 4.006 και ο Δήμος Λευκάρων 2.950.
Στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου ο Δήμος Παραλιμνίου-Δερύνειας κατέγραψε 18.225 ψηφοφόρους και ο Δήμος Αγίας Νάπας 16.931.
Στην επαρχία Πάφου, ο Δήμος Πάφου συγκεντρώνει 19.406 ψηφοφόρους, ο Δήμος Ανατολικής Πάφου 6.828, ο Δήμος Πόλης Χρυσοχούς 5.035 και ο Δήμος Δυτικής Πάφου 4.648.
*Από το τεύχος Απριλίου του περιοδικού Forbes
