Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ανάπτυξης για την περιοχή Βασιλικού, στην οποία περιλαμβάνονται και εισηγήσεις για τροποποίηση ζωνών.
Στην περιοχή είναι προγραμματισμένες/ υπό υλοποίηση οι ακόλουθες κύριες εγκαταστάσεις/ υποδομές:
• Εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων (ΚΟΔΑΠ, ΒΡ και Exxon Mobil)
• Εγκαταστάσεις υγραερίου (VLPG, ΕΛΠΕ)
• Εγκαταστάσεις εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΕΤΥΦΑ, Νέα αποβάθρα,
χερσαίες υποδομές)
• Σταθμός υγροποίησης φυσικού αερίου (ΣΥΦΑ) για εξαγωγές
• Νέοι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί (PEC και Paramount)
• Οδικό δίκτυο
• Δίκτυα σωληνώσεων καυσίμων, πυρόσβεσης, υπηρεσιών κλπ
• Νέος πυροσβεστικός σταθμός
• Νέος αστυνομικός σταθμός
• Επέκταση λιμένα Βασιλικού στα ανατολικά
• Επέκταση / κατασκευή νέου στρατιωτικού λιμένα στα δυτικά
• Σταθμός συμπίεσης/μετρητικός σταθμός (compressor station/ metering station) φυσικού αερίου και σημείο προσαιγιάλωσης αγωγού φυσικού αερίου EastMed
• Πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης ΥΦΑ (FSRU)
• Εγκαταστάσεις αποθήκευσης ασφάλτου (bitumen)
• Αγκυροβόλιο και υποθαλάσσιοι αγωγοί εισαγωγής υγραερίου
Επίσης η εταιρεία VTTV έχει εκφράσει ενδιαφέρον μελλοντικά να προχωρήσει σε:
• Επέκταση της αποβάθρας της με προσθήκη κάθετου προβόλου (finger)
• Επίχωση στον πόδα της αποβάθρας της
Στην περιοχή υπάρχουν επίσης και αιτήσεις για προτεινόμενες εγκαταστάσεις όπως:
• Ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί
• Χερσαίες εγκαταστάσεις για υποστήριξη υπεράκτιων εξορυκτικών δραστηριοτήτων
- Ανέγερση εγκατάστασης μετατροπής ναυτιλιακού καυσίμου υψηλής περιεκτικότητας σε θείο, σε ναυτιλιακό καύσιμο χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο
Ο σκοπός του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού είναι να καθορίσει
περιοχές για συγκεκριμένες χρήσεις και να διασφαλίσει ότι οι σωστά σχεδιασμένες
εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες μπορούν να φιλοξενηθούν με ασφάλεια.
Στόχος του προτεινόμενου αναθεωρημένου Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης στην περιοχή Βασιλικού, όπως το απαιτεί η Αναθέτουσα Αρχή, είναι:
• Οι υφιστάμενες και μελλοντικές εγκαταστάσεις να λειτουργούν κατά τρόπο αποτελεσματικό, συνεργιστικό, ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθό. Τα προτεινόμενα μελλοντικά έργα και η γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής για τα επόμενα 30 χρόνια να είναι συμβατές με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τους κίνδυνους, την ασφάλεια, το περιβάλλον και την κοινωνική διάσταση.
• Το Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού να αποτελέσει ένα εργαλείο για τη βέλτιστη ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής, εντός του χρονικού ορίζοντα των επόμενων 30 ετών.
• Να αξιολογεί και να κάνει συστάσεις για την αποτελεσματικότερη προστασία της περιοχής και των εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης της πιθανότητας τρομοκρατικής επίθεσης ή σοβαρής φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμική δραστηριότητα, τσουνάμι, ακραίες κλιματολογικές συνθήκες), καθώς επίσης και την περιβαλλοντική συμβατότητα των μελλοντικών αναπτύξεων.
• Να καθορίσει περιοχές για συγκεκριμένες χρήσεις και να διασφαλίσει ότι οι σωστά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες μπορούν να φιλοξενηθούν με ασφάλεια.
Οι επιμέρους στόχοι του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού είναι
οι ακόλουθοι:
• Η παροχή ενός πλαισίου που θα επιτρέπει τη βέλτιστη βιομηχανική ανάπτυξη της
περιοχής.
• Η κατανομή της γης και η παροχή ενός πλαισίου για την αποθήκευση υδρογονανθράκων και άλλων βιομηχανιών που σχετίζονται με την ενέργεια, το φυσικό αέριο και συναφείς υποδομές.
• Η Διάθεση γης (Ζώνη Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου – ΥΦΑ) για τις εγκαταστάσεις ΥΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή ανακάλυψη σημαντικών επιπλέον αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.
• Η Αξιολόγηση υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων λιμενικών εγκαταστάσεων (συμπεριλαμβανομένου της προτεινόμενης επέκτασης του Λιμένα Βασιλικού) σε σχέση με τις χερσαίες δραστηριότητες και άλλες εμπορικές και βιομηχανικές δραστηριότητες που προγραμματίζεται να εξυπηρετούν (π.χ. βάσεις εφοδιασμού για την εξυπηρέτηση υπεράκτιων δραστηριοτήτων της βιομηχανίας υδρογονανθράκων).
- Η παροχή ενός πλαισίου για την αναβάθμιση ή την ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων στην περιοχή Βασιλικού.
• Η ανάπτυξη της περιοχής δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές και στα θέματα ασφάλειας, προστασίας και επικινδυνότητας.
Βασική προτεραιότητα για την Αναθέτουσα Αρχή είναι:
• η βέλτιστη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική ανακάλυψης σημαντικών επιπλέον ποσοτήτων φυσικού αερίου,
• η μεταφορά των εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαιοειδών, υγραερίου και ασφάλτου από τη Λάρνακα στο Βασιλικό και
• η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας των υφιστάμενων εγκαταστάσεων στην περιοχή του Χωροταξικού Σχεδίου Βασιλικού.
Ζητούμενο είναι επίσης να επανεξεταστούν οι χώροι που είχαν προταθεί στα πλαίσια του υφιστάμενου Χωροταξικού Σχεδίου (να διατηρηθούν ή να προταθούν νέοι όπου κριθεί σκόπιμο) για:
• την κατασκευή μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου δυναμικότητας μέχρι και
πέντε LNG trains (5 MTPA/train),
• για τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαιοειδών και υγραερίου (LPG) και
• για βιομηχανίες που σχετίζονται με το φυσικό αέριο (πετροχημικές βιομηχανίες).
Στο αναθεωρημένο Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού περιλαμβάνονται λιμενικοί χώροι για ενεργειακούς σκοπούς και κυρίως για την εξυπηρέτηση των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης και για την εξυπηρέτηση οχληρών φορτίων, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και της Αρχής Λιμένων Κύπρου.
Τέλος, ζητείται να ληφθούν υπόψη οι σχεδιασμοί της Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) για τις υποδομές για την προμήθεια και διανομή φυσικού αερίου στην Κύπρο για τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς και τυχόν άλλες υποδομές/ εγκαταστάσεις που θα υποδειχθούν στο μελετητή από το ΥΕΕΒ ή/ και άλλα Κυβερνητικά Τμήματα και Υπηρεσίες.
Τροποποίηση ζωνών
Με την αναθεώρηση των πολεοδομικών ζωνών τον Μάιο του 2018 και την οριστικοποίηση τους τον Ιανουάριο του 2020, θεσμοθετήθηκε επέκταση προς τα ανατολικά της Βιομηχανικής Ζώνης Κατηγορίας Α’ (Ζώνη Β2) , ώστε να υπάρχει περισσότερος χώρος για τη χωροθέτηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων (Phase 2 – Oil Storage and Gas Base Industry). Με τον τρόπο αυτό, λήφθηκαν υπόψη και πιθανές μελλοντικές εγκαταστάσεις, ενώ παράλληλα δίνεται η δυνατότητα τήρησης ικανοποιητικών αποστάσεων μεταξύ των βιομηχανικών μονάδων.
Παράλληλα, θεσμοθετήθηκε ζώνη προστασίας πέριξ της βιομηχανικής ζώνης (Ζώνες Ζ3(α) και Ζ1(α)), σύμφωνα με τις εισηγήσεις του Χωροταξικού Σχεδίου (2015). Στο αναθεωρημένο Χωροταξικό Σχέδιο προτείνονται μικρής έκτασης τροποποιήσεις σε ορισμένες ζώνες.
Επισημαίνονται τα ακόλουθα σε σχέση με τις ζώνες:
1.Στις ζώνες δεν προκαθορίζονται συγκεκριμένες εξειδικευμένες χρήσεις. Δεν αποκλείεται για παράδειγμα η γειτνίαση σταθμού αποθήκευσης ασφάλτου με ηλεκτροπαραγωγό σταθμό. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διασφαλίζονται επαρκή επίπεδα ασφάλειας (safety) και προστασίας (security).
2.Οι χρήσεις των λιμενικών χώρων και χώρων εξυπηρέτησης σκαφών δεν προκαθορίζονται στο Χωροταξικό Σχέδιο. Η Λιμενική Αρχή αξιολογεί κατά περίπτωση τις λιμενικές ανάγκες, υποδομές, κινδύνους και αδειοδοτεί τις δραστηριότητες. Για παράδειγμα, σε μια θέση που γίνεται εκφόρτωση ασφάλτου (bitumen) είναι δυνατόν να γίνει επίσης χειρισμός φορτίων χύδην ή άλλη δραστηριότητα, νοουμένου ότι η επικινδυνότητα είναι εντός αποδεκτών πλαισίων.
3.Προτείνεται η θέσπιση «Χώρου Λειτουργίας Λιμένα», ο οποίος περιλαμβάνει τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις (Λιμένας Τσιμεντοποιίας και επέκταση αυτού), αλλά και τους αναγκαίους χερσαίους χώρους για τις Υποστηρικτικές Εγκαταστάσεις των εξορυκτικών εργασιών, καθώς και άλλων σχετικών δραστηριοτήτων.
4.Ο Χώρος Λειτουργίας Λιμένα επεκτείνεται μέχρι τα όρια του αρχαιολογικού χώρου. Νοείται ότι είναι πιθανόν να ευρεθούν αρχαιότητες και σε άλλες θέσεις και το ρυθμιστικό πιθανόν να απαιτηθεί να προσαρμοστεί ανάλογα.
5.Στην προστατευόμενη ζώνη, όπου έχει κατασκευαστεί κατά παρέκκλιση ηλεκτροπαραγωγός σταθμός, η ζώνη παραμένει προστατευόμενη.
Οι εισηγήσεις
Οι υφιστάμενες και οι υπό υλοποίηση ενεργειακές και βιομηχανικές υποδομές είναι ήδη αυξημένες σε αριθμό. Στα πλαίσια αυτά οι Σύμβουλοι εισηγούνται τα ακόλουθα:
1.Επανεξέταση της χωροθέτησης εντός της περιοχής Βασιλικού για υποδομές που δεν έχουν ακόμη αρχίσει να υλοποιούνται, και πιθανόν δεν είναι απαραίτητο να βρίσκονται στην περιοχή. Τέτοιο παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει η χωροθέτηση του Σταθμού Συμπίεσης (compressor station) του αγωγού EastMed. Οι Σύμβουλοι εισηγούνται να υπάρξει πρόταση εναλλακτικών θέσεων από τις αρμόδιες Κυβερνητικές Αρχές, εκτός της περιοχής της παρούσας μελέτης.
2.Τα αιτήματα των επιχειρήσεων για παραχώρηση Κρατικής γης για δημιουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων να εξετάζονται σύμφωνα με τα κριτήρια που προνοούνται στους περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Μίσθωση Ιδιοκτησίας μέσα σε Κυβερνητικές Βιομηχανικές Περιοχές) Κανονισμούς του 1990, (ΚΔΠ 164/90), ως έχουν τροποποιηθεί.
