Εξαφανίστηκαν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές από το τραπεζικό σύστημα και όσοι υπάρχουν ακόμη ως κληρονομιά του παρελθόντος έχουν μεταφερθεί στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων όταν προχώρησαν στις αγορές δανείων από τις τράπεζες.
Τα στοιχεία που έχει ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority), δείχνουν ότι το 90,7% των δανείων στην Κύπρο τέλος Μαρτίου που ήταν καταχωρημένα στο στάδιο stage1 και αφορά τα ομαλώς εξυπηρετούμενα δάνεια, αυξήθηκαν στο 90,7%, από 85,5% τον Μάρτιο του 2024. Η εικόνα που παρουσιάζει το τραπεζικό σύστημα στο ποσοστό δανείων που εξυπηρετούνται κανονικά, είναι πολύ καλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με το δείκτη να είναι 88,2% από 88,3% τον Μάρτιο του 2024.
Οι τράπεζες στην Κύπρο μετά το σοκ που υπέστη ο χρηματοοικονομικός τομέας το 2013 έγιναν πολύ προσεχτικές στην παροχή δανείων εφαρμόζοντας αυστηρά πιστοδοτικά πρότυπα για την αξιολόγηση του πελάτη με αποτέλεσμα οι καθυστερήσεις στις πληρωμές δόσεων να έχουν υποχωρήσει σημαντικά. Τα μεγαλύτερα ποσοστά δανείων που εξυπηρετούνται κανονικά καταγράφονται στη Φιλανδία (91,5%), το Λουξεμβούργο 92,75 και σε χώρες που είναι εκτός Ευρωζώνης, όπως η Ισλανδία 93,1%, Σουηδία 94,8%. Στην Ελλάδα το ποσοστό δανείων που βρίσκονται στο στάδιο stage 1 είναι 88,7% αυξημένο σε σχέση με τον Μάρτιο του 2024 που ήταν 85,1%.
Για να δούμε πόσο προσεχτικές έγιναν οι τράπεζες δώδεκα χρόνια μετά το σκάσιμο της τραπεζικής φούσκας, στο στάδιο 2 (stage 2) που βρίσκονται τα δάνεια μεσαίας ποιότητας – τα οποία μπορεί εύκολα να κοκκινίσουν – το ποσοστό στην Κύπρο μειώθηκε σημαντικά σ’ ένα χρόνο στο 5,6% από 8,7% τον Μάρτιο του 2024. Για τα δάνεια stage 2 οι προβλέψεις είναι αυξημένες και επηρεάζουν την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών. Το ποσοστό στην Κύπρο είναι πολύ χαμηλότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο που είναι στο 9,5% από 9,4% τον Μάρτιο του 2024. Στις επί μέρους χώρες τα δάνεια μεσαίας ποιότητας ήταν: Αυστρία 13,6%, Βέλγιο 7,1%, Γερμανία 15,5%, Ισπανία 6,5%, Φιλανδία 7,1%, Ελλάδα 7,3%, Ιταλία 8,8%, Πορτογαλία 10,5%. Στο στάδιο 3 (stage 3), κατηγορία στην οποία τοποθετούνται τα προβληματικά δάνεια, η Κύπρος είχε στο τέλος Μαρτίου 2025 ποσοστό 2,2%, από 3,5% τέλος Μαρτίου 2024. Τα δάνεια κατηγορίας 3 ήταν στην Αυστρία 2,6%, στο Βέλγιο 1,6%, Γερμανία 1,8%, Ελλάδα 3%, Ιρλανδία 1,9%, Πορτογαλία 2,5%, Ιταλία 2,4%.
Που οφείλεται η αλλαγή
Τι έγινε όμως και οι δανειολήπτες έχουν αλλάξει συμπεριφορά και δεν συζητούμε πλέον για κακοπληρωτές στο τραπεζικό σύστημα. Πρώτον οι τράπεζες έγιναν προσεχτικές που θα δανείσουν και ένα σεντ και κατά δεύτερο τα προβληματικά δάνεια μαζί με τις υποθήκες εξασφαλίσεων τα έχουν πωλήσει στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Η Κομισιόν αλλά και άλλοι θεσμοί έχουν αναγνωρίσει ότι η Κύπρος έχει επιτύχει αξιοσημείωτη μείωση των ΜΕΔ. Το 92% του συνολικού αποθέματος ΜΕΔ (ή €19,66 δισ.) έχει μεταφερθεί σε Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ), με τις τράπεζες πλέον να κρατούν ένα μικρό ποσοστό. Ωστόσο, αυτό που τονίζεται από όλους είναι ότι οι αριθμοί δεν πρέπει να οδηγήσουν σε εφησυχασμό. Τα προβληματικά δάνεια δεν εξαφανίστηκαν – απλώς μεταφέρθηκαν. Οι ΕΕΠ διαχειρίζονται σήμερα χαρτοφυλάκια ΜΕΔ που αντιστοιχούν στο 58% του ΑΕΠ, με το 85% αυτών να καλύπτεται από εμπράγματες εξασφαλίσεις, κυρίως ακίνητα.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) τον Μάη του 2025 στις τράπεζες της Κύπρου έχουν περιοριστεί στα €1,49 δις και ήταν στα ίδια επίπεδα με τον Απρίλη του 2025. Τον Απρίλη του 2025 τα ΜΕΔ στις επιχειρήσεις ήταν στα 587 εκατ. ευρώ. Τα νοικοκυριά τον Μάη του 2025 είχαν συνολικά 811 εκατ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ τον Απρίλη ήταν ελαφρώς περισσότερα, στα 815 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με τον Απρίλιο 2025 ο δείκτης ΜΕΔ σε σχέση με τα συνολικά δάνεια τον Μάη του 2025 ανέρχεται στο 5,9% και ο δείκτης κάλυψης με προβλέψεις ανέρχεται στο 61%. Τον Απρίλη ήταν στο 60,7%. Τα συνολικά δάνεια που αναδιαρθρώθηκαν τον Μάη ήταν στα 1,3 δισ. ευρώ, από τα οποία δάνεια 0,7 δισ. ευρώ παραμένουν ως ΜΕΔ.
