Ο Νίκος Αναστασιάδης ανοίγει τα χαρτιά του στον «Φ»

Ο τέως Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ανοίγει τα χαρτιά του αποκλειστικά στον «Φ» για όλους και για όλα.

187 ημέρες μετά την παράδοση της σκυτάλης στον νέο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη και την αποχώρησή του από την προεδρία της Κυπριακής Πολιτείας, σε μια κατάθεση ψυχής αξιολογεί τις προεδρικές εκλογές, τα όσα έγιναν στο ΔΗΣΥ και όσα ακολούθησαν, απαντά σε όσους τον θεωρούν «προδότη» και τον στηλιτεύουν για τη λειτουργία πολιτικού γραφείου στη Λευκωσία. Δηλώνει αρκούντως δηκτικά πως δεν είναι ούτε πολιτικός συνταξιούχος, ούτε αόρατος ελέφαντας ούτε και «ταύρος εν υαλοπωλείω».

Μιλά από καρδιάς για το Δημοκρατικό Συναγερμό, το μεγάλο στοίχημα που είναι μπροστά του, ειδικά το 2024, συμβουλεύει Νίκο Χριστοδουλίδη και Αννίτα Δημητρίου να βρουν διαύλους επικοινωνίας. Αποκαλύπτει ότι προτίθεται να αναλάβει, σε συνεργασία πάντα με τη νέα ηγετική ομάδα στην Πινδάρου, «πρωτοβουλία που θα επιτρέψει την αναγέννηση της παράταξης και το αίσθημα ασφάλειας όχι μόνο στους οπαδούς αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα». Μια πρωτοβουλία «επανασυγκόλλησης» μερών του Συναγερμού, που θα οδηγήσει, σε σύγχρονο πολιτικό λόγο και σύγχρονες πολιτικές θέσεις.

Ο τέως Πρόεδρος δεν κρύβει ότι τον θλίβει η επιλογή παλιών στελεχών να συγκροτήσουν δεξαμενές σκέψης που κατά τον ίδιο παραπέμπει σε φυγόκεντρες τάσεις όπως έγινε στο ΣΥΡΙΖΑ, στην Ελλάδα.

Διερωτάται με σαφείς αποδέχτες όσους τον επικρίνουν με δριμύτητα και διατείνονται ότι ανήκουν σε σχολή σκέψης Γλαύκου Κληρίδη, πότε ο ιδρυτής του Συναγερμού χρησιμοποίησε ανάλογες μεθόδους ή εκφράσεις για στελέχη της παράταξης ή ακόμα και πολιτικούς του αντιπάλους τους οποίους να θεωρούσε «προδότες». Για όσα τού καταλογίζουν για διαφθορά και για όσους κάνουν διασύνδεση με τις προεδρικές εκλογές και την επικράτηση Νίκου Χριστοδουλίδη και παραπομπή του στη Δικαιοσύνη, ο Νίκος Αναστασιάδης διερωτάται «για ποιο έγκλημα να παραπεμφθεί σε δίκη». Και επισημαίνει πως επικριτές του είναι εκείνοι που διαφήμιζαν πως στο Κραν Μοντανά η Τουρκία θα μας εξέπλησσε ευχάριστα στο θέμα των εγγυήσεων.

-Ευρισκόμενος πλέον εκτός ενεργού πολιτικής πως αισθάνεστε, πολιτικός συνταξιούχος ή αόρατος ελέφαντας;

-Ούτε πολιτικός συνταξιούχος ή αόρατος ελέφαντας αισθάνομαι και βεβαίως ούτε και «ταύρος εν υαλοπωλείω». Θεωρώ πως ο ρόλος ενός πολιτικού δεν εξαντλείται με την κατοχή πολιτειακών αξιωμάτων, εξίσου πολλά μπορεί να προσφέρει με δημιουργικές παρεμβάσεις εκεί όπου και όταν τα δρώμενα το απαιτούν. Όσον αφορά τον ατυχή χαρακτηρισμό, όχι από εσάς, πως λειτούργησα ως αόρατος ελέφαντας κατά τη διάρκεια των εκλογών, με θλίβει γιατί στην προσπάθεια δημιουργίας άλλοθι και μετακύλησης ευθυνών εις ώμους άλλων, προσετέθη άλλο ένα σφάλμα στη σωρεία λαθών που διέκριναν τις αποφάσεις αλλά και την όλη προεκλογική εκστρατεία από ιδρύσεως του κόμματος.

-Πού αφιερώνετε το χρόνο σας και σε τι αποσκοπεί η λειτουργία του πολιτικού γραφείου, που θορύβησε κάποιους στο χώρο σας;

-Aποτελεί γεγονός πως ύστερα από 43 χρόνια με αποκλειστική ενασχόληση τις πολιτικές μου υποχρεώσεις, σήμερα απολαμβάνω ένα πιο ανθρώπινο τρόπο ζωής. Αρκεί να σας αναφέρω πως μεταξύ άλλων αφιερώνω τον οφειλόμενο χρόνο στα παιδιά, στα εγγόνια μου, γυμνάζομαι συστηματικά και έχω επαφές με εκατοντάδες φίλους, πρέσβεις και άλλους πολιτειακούς αξιωματούχος και κομματικούς ηγέτες.

Το πιο σημαντικό είναι ότι άρχισα να συλλέγω στοιχεία για την αποτύπωση, σε πρώτο στάδιο των πραγματικών γεγονότων που αφορούν την διαχείριση του Κυπριακού προβλήματος κατά την διάρκεια της δεκαετούς διακυβέρνησης του τόπου. Σε δεύτερο στάδιο, στόχος μου είναι η καταγραφή και ο απολογισμός του έργου που επιτελέστηκε κατά την ίδια περίοδο. Όσον αφορά το ερώτημα σας σε τι αποσκοπεί η λειτουργία πολιτικού γραφείου, σίγουρα όχι γιατί σκοπεύω να εμπλακώ και πάλι στην πολιτική, αλλά γιατί νοιώθω πως έχω ακόμα υποχρέωση να είμαι δημιουργικός για το καλό της πατρίδας μας αλλά και της παράταξης που με ανέδειξε υπηρετώντας την για 43 ολόκληρα χρόνια.

-Να πάμε στο θέμα των προεδρικών που άφησε πληγές στην παράταξή σας. Μετά από τα αποτελέσματα των εκλογών θα έπρεπε να ακολουθήσει ένα συνέδριο αποτίμησης του αποτελέσματος με στοιχεία αυτοκριτικής;

-Στα 47 χρόνια ζωής του ΔΗΣΥ, πάγια πρακτική ήταν μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση να συγκαλείτε το καθ’ ύλη αρμόδιο όργανο του κόμματος προς αποτίμηση του αποτελέσματος. Δυστυχώς, μετά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές αντί της αυτοκριτικής προηγήθηκε, με επίκληση διατάξεων του καταστατικού, η εκλογή προέδρου του κόμματος και αφέθηκε η αποτίμηση στο παγκύπριο συνέδριο της παράταξης. Λυπούμαι, γιατί θα είμαι δυσάρεστος αλλά η υπομονή και η ανοχή έχουν πάντα τα όρια τους, ενώ το εξίσου σημαντικό είναι πως τα πραγματικά γεγονότα πρέπει να λέγονται ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον ανάλογα λάθη που πλήττουν την ενότητα και το μέλλον της παράταξης. Εξάλλου, η αυτοκριτική και η ανάληψη ευθυνών είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει ένα πραγματικό ηγέτη. Είναι κανόνας πως όσοι στερούνται της δύναμης για αυτοκριτική είναι καταδικασμένοι να επαναλαμβάνουν τα ίδια και χειρότερα λάθη.

-Τί εννοείτε; Θεωρείτε ότι δεν έγινε αυτοκριτική;

-Δυστυχώς η βαρύτερη ήττα που υπέστη το κόμμα από ιδρύσεως του αντί να οδηγήσει σε άμεση ανάληψη ευθυνών, οδήγησε σε μια πρωτόγνωρη εκστρατεία με στόχο, όχι την ανάληψη αλλά την επίρριψη ευθυνών σε ώμους άλλων. Μια παγκύπρια εκστρατεία που αποσκοπούσε στην περαιτέρω καλλιέργεια του φανατισμού και την δημιουργία μιας πρόσθετης εστίας διαχωρισμού των οπαδών του κόμματος, μεταξύ «εκείνων» που πίστευαν στην παράταξη και των «άλλων» που δήθεν ακολουθώντας τον «αόρατο ελέφαντα» οδήγησαν στην ήττα του κόμματος. Δεν θέλω να σχολιάσω τα όσα αχαρακτήριστα ελέγχθηκαν στα ΜΜΕ στα ΜΚΔ ή στις μετεκλογικές συγκεντρώσεις, εκείνο που θα ήθελα να επισημάνω είναι πως με τον φανατισμό που καλλιεργήθηκε οδηγηθήκαμε σε ένα παγκύπριο συνέδριο, που αντί της τεκμηριωμένης και αντικειμενικής αποτίμησης του αποτελέσματος, αρκεστήκαμε στην επιδερμική και αόριστη αναφορά αιτιών και αιτιατών λειτουργώντας περισσότερο ως ιατροί που δίδουν προτεραιότητα στην επούλωση των πληγών παρά ως ερευνητές για τα αίτια που οδήγησαν σε ένα προδιαγραμμένο καταστροφικό συμβάν.

-Εσείς ως ένας των ιστορικών ηγετών της παράταξης γιατί δεν το πράξατε στο συνέδριο;

-Θεωρώ πως ορθά έπραξα, αφού διαπίστωσα πως το κλίμα μεταξύ των συνέδρων ήταν τόσο τοξικό και τεταμένο που η όποια αναφορά σε ευθύνες ή παραλείψεις θα ήτο αρκετή για να επαναληφθούν τα απαράδεκτα φαινόμενα της συνόδου του Πολιτικού Γραφείου μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των εκλογών. Ως ένα ιστορικό στέλεχος, που υπηρέτησα για 43 χρόνια την παράταξη, έκρινα πως αν έκαμνα αναφορά στα όσα είχα προετοιμαστεί και καταγράψει θα ήταν ως να ναρκοθετούσα οριστικά την όποια προσπάθεια για αποκλιμάκωση της κρίσης, με σκοπό την επαναφορά της ενότητας. Το κείμενο που δεν εκφωνήθηκε θα παραμείνει στο αρχείο μου, εκτός αν κάποιοι εν ονόματι τάχα της κομματικής «αφοσίωσης» και «πειθαρχίας» συνεχίσουν την διασπορά του ψεύδους και των μύθων προκειμένου να απαλλαγούν των δικών τους βαρύτατων ευθυνών.

-Mπορείτε να μας δώσετε μια γενική εικόνα τί περιλαμβάνει αυτό το κείμενο πού δεν κοινοποιήσατε στα συναγερμικά στελέχη;

-Θα σας απαντήσω σε κάποιες των επισημάνσεων που κατέγραψα, υπό τύπο ερωτημάτων, χωρίς άλλα σχόλια.

(α) Πόσο βεβιασμένη ήταν η απόφαση, το κυβερνών κόμμα, να χρήσει υποψήφιο, 18 μήνες πριν τη λήξη της προεδρικής θητείας; (

β) Δεν θα έπρεπε να αναμέναμε να αρχίσουν οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης και αναλόγως των αποτελεσμάτων να αποφασίζαμε;

(γ) Πόσο λάβαμε υπόψιν την, προς της απόφασης άρνηση, των κομμάτων του κεντρώου χώρου, στήριξης της υποψηφιότητας του προέδρου της παράταξης;

(δ) Ποιές ήταν οι πιθανότητες επιτυχίας μιας τρίτης εντολής διακυβέρνησης της χώρας, από τον ΔΗΣΥ όταν οι δημοσκοπήσεις έδιναν ποσοστό αποδοχής του υποψηφίου που δεν ξεπερνούσαν το 7%;

(ε) Πόσο λάβαμε υπόψιν τον κίνδυνο διάσπασης του κόμματος, όταν στις καθοριστικές, για την απόφαση μας, δημοσκοπήσεις η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών της παράταξης έδειχναν να προτιμούν άλλο από τον προτιθέμενο να διεκδικήσει την προεδρία;

(στ) Από ποια δεξαμενή κομμάτων αναμέναμε να αντλήσουμε ψήφους, με γνωστή την άρνηση στήριξης των κεντρώων κομμάτων;

(ζ) Ποια ήταν η συμπεριφορά μας έναντι των οπαδών, που κατά πληροφορίες, «εφέροντο» να στηρίζουν άλλη υποψηφιότητα; (

η) Πόσο αστόχευτη ήταν η προεκλογική εκστρατεία όταν αντί της προβολής του έργου της δεκαετίας και της συνέχισης του αισθήματος σταθερότητας και ασφάλειας των πολιτών, επικεντρωθήκαμε στην αποδόμηση του ενός αφήνοντας στο απυρόβλητο τον άλλο των υποψηφίων;

Kυρία Ταραμουντά, δεν θέλω να επεκταθώ, αλλά στην ομιλία μου που δεν εκφωνήθηκε υπάρχουν σωρεία επισημάνσεων για σφάλματα τόσο κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου όσο όμως και για τις αποφάσεις μετά το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των εκλογών αλλά και τα όσα ακολούθησαν στην πρωτόγνωρη ήττα του κόμματος. Αυτό που με λυπεί είναι γιατί οι δημόσιες και κατ’ ιδίαν συμβουλές μου να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της δική μου απόφασης για τις εκλογές του 2008, αντί να προβληματίσουν θετικά θεωρήθηκαν ως εχθρικές και μη υποστηριχτικές στην υποψηφιότητά του κ. Νεοφύτου.

-Πως αισθάνεστε που μια μερίδα στον ΔΗΣΥ σας θεωρεί «προδότη» και αυτό εκδηλώθηκε ακόμη και στο συνέδριο του κόμματος μετά τις προεδρικές, όπου εισπράξατε το πιο χλιαρό χειροκρότημα στην συνολική παρουσία σας στα κομματικά δρώμενα;

-Τα όσα αναφέρετε ανταποκρίνονται πλήρως στο κλίμα που καλλιεργήθηκε προ του συνεδρίου. Το λυπηρό είναι πως αυτοί που μου απέδωσαν ανάλογους χαρακτηρισμούς είναι οι αυτοκαλούμενοι ως οι εκφραστές της «σχολής σκέψης Κληρίδη». Αλήθεια πότε ο αείμνηστος ιδρυτής της παράταξης χρησιμοποίησε ανάλογες μεθόδους ή εκφράσεις για στελέχη της παράταξης ή ακόμα και πολιτικούς του αντιπάλους; Υπήρξε άραγε μεγαλύτερη αδικία ή αχαριστία προς τον Γλαύκο Κληρίδη όταν στέλεχος του κόμματος, του τυπικά διά της υπογραφής του, να ολοκληρώσει το μεγαλύτερο του επίτευγμα για την πατρίδα μας, την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Πότε ο Γλαύκος Κληρίδης χαρακτήρισε κομματικά στελέχη ως προδότες ή διεφθαρμένους; Ξέρετε στην πολιτική μου διαδρομή έζησα πολλές φορές την αμφισβήτηση, μπορεί τούτο να με στεναχώρησε προς στιγμή, γνώριζα όμως πως με υπομονή η αλήθεια θα υποκαθιστούσε το ψέμα. Γι’ αυτό και κατά την αποχώρηση μου άφησα ένα ισχυρό ΔΗΣΥ, με ποσοστά κατά τις βουλευτικές εκλογές του 2011 που ανήρχετο στο 34,5% ενώ έτυχα της καθολικής στήριξης των μελών της παράταξης που με ανέδειξαν δύο φορές στο προεδρικό αξίωμα. Είναι αξίωμα στην ζωή αλλά και στα πολιτικά δρώμενα πως ο φανατισμός επιτρέπει να λειτουργεί το θυμικό και όχι το νοητικό, με το πέρασμα του χρόνου και την αποκατάσταση της αλήθειας, εξασθενεί το θυμικό και επικρατεί το νοητικό.

– Τι σας ανησυχεί ως ένα από τους ιστορικούς ηγέτες του ΔΗΣΥ; Μπορούν να γεφυρωθούν οι διαφορές ή θα οδηγηθείτε ως κόμμα σε μία πορεία αποδόμησης όπως συνέβη παλαιότερα με το ΠΑΣΟΚ και πρόσφατα με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα;

-Aυτό που με πολύ αγωνία παρακολουθώ είναι την προσπάθεια κάποιων να δημιουργήσουν ομάδες επιρροής μέσα στο κόμμα, το διαχωρισμό των οπαδών, με επίκληση τον ιδρυτή της παράταξης, σε εκείνους που δήθεν ανήκουν στην «Κληριδικής σχολή σκέψης» και στους άλλους, μια τάση αμφισβήτησης των ηγετικών ικανοτήτων της νέας προέδρου και ηγεσίας του ΔΗΣΥ αλλά και στην συνέχιση διαχωρισμού των οπαδών στους κομματικούς «πατριώτες» και στους «προδότες». Με θλίβει ακόμα η αποστασιοποίηση κάποιων καταξιωμένων στελεχών της παράταξης ή της κυβέρνησης μου, με πρόθεση να δημιουργήσουν ανεξάρτητες πλατφόρμες σκέψης, ένα δικαίωμα που δεν αμφισβητώ, αλλά παραπέμπει – με τα άλλα που έχω προαναφέρει – στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Ουδείς αμφισβήτησε ποτέ την ελευθερία διατύπωσης δημόσια της διαφορετικής άποψης, γι’ αυτό και δεν θεωρώ πως η δημιουργία εξωκομματικών «δεξαμενών σκέψης» ή πολιτικής πλατφόρμας θα συμβάλει θετικά στην διαμόρφωση αξιόπιστων και δημιουργικών προτάσεων. Αντίθετα θα ενδυναμώσει φυγόκεντρες τάσεις, με καταστροφικές συνέπειες για την συνοχή και ενδυνάμωση του κόμματος.

-Διαπιστώνοντας τα όσα έχετε προαναφέρει θα μείνετε αδρανής; Πως σκέφτεστε να αντιδράσετε;

-Με πλήρη σεβασμό στην νέα ηγεσία της παράταξης και πάντοτε σε πλήρη συνεννόηση και συνεργασία μαζί της, σκοπεύω να αναλάβω, μετά τις θερινές διακοπές μια πρωτοβουλία με στόχο και σκοπό: (α) Παραμερίζοντας τις όποιες διαφορές και πικρίες αποκατάσταση των σχέσεων με ηγετικά και ιστορικά στελέχη, που παρά τις εναντίον μου απαράδεκτες αναφορές, διαδραμάτισαν ρόλο στην πορεία της παράταξης. (β) Την συλλογική στήριξη της νέας προέδρου και ηγεσίας του κόμματος. (γ) Επαφές και συγκεντρώσεις για αποκλιμάκωση της κρίσης, μέσα από την υπέρβαση αισθημάτων πικρίας και διαγραφής κάθε διχαστικής αναφοράς. (δ) Την διαμόρφωση συνθηκών δημιουργικής λειτουργίας των συλλογικών οργάνων με την συμμετοχή και όσων τυχόν διαφώνησαν ή διαφωνούν με αποφάσεις του κόμματος, ώστε μέσα από την ζύμωση ιδεών, να συνεχίσουμε να αποτελούμε την σταθερή και αξιόπιστη πολιτική δύναμη που ο λαός για 47 χρόνια εμπιστεύεται. Η πιο πάνω πρωτοβουλία αλλά και η με αποφασιστικότητα λήψη τολμηρών αποφάσεων που θα εκσυγχρονίσουν τον λόγο αλλά και τις θέσεις του κόμματος, σε συνδυασμό με την προβολή του πολυσήμαντου έργου που επιτέλεσε η κυβέρνηση και το κόμμα κατά την δεκαετή διακυβέρνηση της χώρας, θα επιτρέψει την αναγέννηση της παράταξης και το αίσθημα ασφάλειας όχι μόνο στους οπαδούς αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα.

«Αλήθεια για ποιο έγκλημα θα παραπεμφθώ σε δίκη;»

-Θα σας ρωτήσω ευθέως έστω και αν θεωρήσετε ενοχλητική την ερώτηση. Κάποιοι λένε ότι χαρήκατε υπέρμετρα με την εκλογή Νίκου Χριστοδουλίδη, γιατί ήταν το «εκλεκτό σας παιδί» και γιατί «διασωθήκατε προσωπικά» από μια ενδεχόμενη παραπομπή σας στην δικαιοσύνη για διαφθορά…

-Πρώτο, τα αισθήματα που ένοιωσα μετά τη συνεχόμενη κατάρρευση του κόμματος στις προεδρικές εκλογές ήταν αισθήματα απογοήτευσης, γιατί η παράταξη δεν άξιζε αυτής της τύχης. Ουδέποτε αρνήθηκα ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης ήταν ένας από τους στενότερους συνεργάτες μου. Όμως, τού κατέστησα σαφές, αρκετά έγκαιρα, ότι σε περίπτωση που δεν θα συμβάδιζε με τις αποφάσεις του κόμματος ή με όσα είχαμε προς στιγμή συμφωνήσει, πως δεν είχα άλλη επιλογή, όπως και έπραξα, να στηρίξω την υποψήφιο της παράταξης, που δεν ήταν άλλος από τον Αβέρωφ Νεοφύτου. Το έχω αποδείξει εμπράκτως με πρωινές συσκέψεις για πέντε μήνες με την ηγετική ομάδα του Δημοκρατικού Συναγερμού, και τη συμμετοχή Υπουργών. Παρά το θεσμικό μου ρόλο συμμετείχα σε δέκα και τόσες προεκλογικές συγκεντρώσεις του υποψηφίου της παράταξης, πάντοτε προβάλλοντας έντονα την ανάγκη στήριξης του κ. Νεοφύτου. Δεν παρέλειψα να αποκαλύψω και τις προσπάθειες που κατέβαλα, αποδίδοντας ευθύνες και στον Νίκο Χριστοδουλίδη, για το τι συνέβαινε στο χώρο της παράταξης ως αποτέλεσμα και της δικής του υποψηφιότητας. Δεν θα αρνηθώ πως ύστερα από τις επιλογές που διαμορφώθηκαν μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών, αισθάνθηκα ικανοποίηση γιατί αντί της επανόδου του ΑΚΕΛ εξελέγη ένας εκ των στενών μου συνεργατών.

-Λέγεται ότι αισθανθήκατε ικανοποίηση γιατί η εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη θα βοηθούσε στην «διάσωση» σας από μία ενδεχόμενη δίκη…

-Άλλος ένας αχρείος ισχυρισμός που εκφράζει τους ευσεβείς ή ασεβείς πόθους κάποιων που για γνωστούς λόγους, τούς έχει γίνει έμμονη ιδέα και ψύχωση η αμαύρωση της προσωπικότητας μου ή ο μηδενισμός του όποιου έργου έχω επιτελέσει. Αλήθεια για ποιο έγκλημα θα παραπεμφθώ σε δίκη; Mήπως για τα «χρυσά διαβατήρια», ένα πρόγραμμα που υιοθετήθηκε το 2007 επί προεδρίας του αείμνηστου Παπαδόπουλου, επαναβεβαιώθηκε το 2011 επί προεδρίας του αείμνηστου Χριστόφια και συνεχίστηκε, χωρίς την όποια αλλαγή ως προς τους δικαιούχους πολιτογράφησης, και από την δική μου κυβέρνηση; Μήπως θα παραπεμφθώ σε δίκη γιατί κάτω από τις συνθήκες χρεοκοπίας που αντιμετώπιζε η χώρα, μειώσαμε τα ποσά επενδύσεων, ώστε το πρόγραμμα να συμβάλει στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Μήπως θα παραπεμφθώ σε δίκη γιατί κάποιοι καταχρώμενοι της νομοθεσίας, επέτρεψαν να πολιτογραφηθεί ένας αριθμός μη δικαιούμενων; Aπό πότε ο αρχηγός του κράτους παραπέμπεται σε δίκη για παρανομίες πολιτών; Ή μήπως θα δικαστώ γιατί το πρώην δικηγορικό μου γραφείο από τις χιλιάδες των πολιτογραφηθέντων υπέβαλε λιγότερες των 60 αιτήσεων; Πότε επιτέλους θα αντιληφθούν κάποιοι ότι η λασπολογία περί «πωλητή διαβατηρίων» δεν αποδεικνύει παρά το δικό τους ανύπαρκτο ήθος. Αλλά μήπως θα παραπεμφθώ σε δίκη για τις μυθοπλασίες ενός «διερευνητικού» δημοσιογράφου που αποφάσισε να συρράψει μια σειρά ψευδών ισχυρισμών 7 χρόνια μετά την αποχώρηση του από το Προεδρικό και αφού το 2019 λόγω μη επαναδιορισμού του Επιτρόπου, στον οποίο εργοδοτείτο, απώλεσε τα εισοδήματα του; Πόσο έγκυρος μπορεί να είναι ένας διερευνητικός δημοσιογράφος που παραδέχεται γραπτώς ότι δεν υπήρξε βιβλίο το οποίο εξέδωσε που δεν το αναθεώρησε. Λυπούμαι που δεν μπορώ να δημοσιοποιήσω επί του παρόντος στοιχεία αφού η υπόθεση ευρίσκεται υπό διερεύνηση από την Αρχή κατά της Διαφθοράς. Αν είναι κάτι που σήμερα μπορώ να σας αναφέρω είναι πως όσο ο εν λόγω δημοσιογράφος υπηρετούσε στο Προεδρικό, μού ετοίμαζε σωρεία σημειωμάτων που διαψεύδουν τις εκ των υστέρων εμπνεύσεις του. Εκείνο που αγνοούν κάποιοι είναι πως τα εν λόγω σημειώματα φυλάσσονται στο αρχείο μου. Συνεπώς τα περί αναζήτησης «προστατών» για την αποφυγή παραπομπής μου σε «δίκη» δεν είναι παρά μέρος της εκστρατείας σπίλωσης του ονόματος μου αλλά και οι ασεβείς τους πόθοι.

-…«Φοβού την εκδίκηση των υπό σου ευεργετηθέντων» έτσι αισθάνεστε;

– Υπάρχει και το πιο ισχυρό. «Ουδείς ασφαλέστερος εχθρός από τον υπό σου ευεργεθέντα αχάριστον».

-Κύριε Πρόεδρε αισθάνεστε πως τα όσα σας καταλογίζουν για διαφθορά είναι η «τιμωρία» σας για τον Κραν Μοντανά;

-Αποτελεί γεγονός πως η συντριπτική πλειοψηφία, οι πιο φανατικοί προέρχονται από όσους ηθελημένα θέλουν να αγνοούν τους πραγματικούς λόγους που οδήγησαν στην αποτυχία της διάσκεψης στο Κραν Μοντανά. Ακόμη και μετά την δημοσιοποίηση των επισήμων πρακτικών των Ηνωμένων Εθνών επιμένουν να τα διαστρεβλώνουν, προκειμένου να μην διαψευστεί το αφήγημα τους για την πρόθυμη να λύσει το Κυπριακό, Τουρκία και τον Αναστασιάδη που εγκατέλειψε τις συνομιλίες για να «πλουτίσει»!!! Είναι πραγματικά λυπηρό να παρακολουθείς επί ημερησίας βάσεως, μία ομάδα συγκεκριμένων αρθρογράφων να εμφανίζονται ως οι μόνοι εξ’ αποστάσεως και ακοής γνώστες της αλήθειας. Αλήθεια ποιού οι χειρισμοί οδήγησαν στην εμπλοκή της Ευρωπαϊκή Ένωσης, στην ανάδειξη από τον Γενικό Γραμματέα, της ανάγκης κατάργησης του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων, πότε προηγουμένως η τουρκοκυπριακή πλευρά κατέθεσε χάρτες επί του εδαφικού, ποιά πλευρά κατέθεσε ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες θέσεις και επί των έξι σημείων του πλαισίου του κ. Γκουτέρες, επί ποιού των ημερών επιτεύχθηκαν τόσες συγκλίσεις που βελτίωναν τα αρνητικά του σχεδίου Ανάν; Είναι οι ίδιοι, κ. Ταραμουντά, που διαφήμιζαν πως στο Κραν Μοντανά η Τουρκία θα μας εξέπλησσε ευχάριστα στο θέμα των εγγυήσεων. Είναι οι ίδιοι που εκώφευαν όταν ο κ. Τσαβούσογλου μάς καλούσε να ξυπνήσουμε και ότι ήταν όνειρο η αξίωση μας για κατάργηση των εγγυήσεων. Γιατί δεν τολμούν να μού αποδώσουν ευθύνες γιατί αρνήθηκα να δεχτώ συνέχιση των τουρκικών εγγυήσεων ή ενός μη λειτουργικού κράτους; Περισσότερα, όμως, επιφυλάσσομαι, με τεκμηρίωση, να καταγράψω στα όσα βίωσα κατά την διάρκεια των συνομιλιών που αποδεικνύουν ποιοι ήταν οι πραγματικοί στόχοι της Τουρκίας. Περιορίζομαι καταληκτικά να υπενθυμίσω πως με την πάροδο του χρόνου η λάσπη ξηραίνεται και εξανεμίζεται για να αποκαλυφθεί πως το μέταλλο παραμένει αναλλοίωτο.

Η πικρία και ο θυμός μου δεν μετατρέπονται σε εμμονικές τάσεις εκδίκησης

-Νοιώθετε πικρίες από τους πρωταγωνιστές των προεδρικών εκλογών; Αισθάνεστε ότι εισπράξετε αγνωμοσύνη;  

-Πικρίες και απογοητεύσεις έζησα αμέτρητες φορές κατά την 43χρόνη παρουσία μου στην πολιτική σκηνή. Όπως όμως όλοι γνωρίζουν, η πικρία ή ο θυμός μου δεν διαρκούν και ιδιαίτερα δεν μετατρέπονται σε εμμονικές τάσεις εκδίκησης, αντίθετα, όπως είναι καλά γνωστό, έχω επιβραβεύσει με αξιώματα την συντριπτική πλειοψηφία όσων προς στιγμή με απογοήτευσαν. Θα ήμουν ανειλικρινής βεβαίως, αν αρνιόμουν την πικρία και απογοήτευση που ένοιωσα από ψευδείς ισχυρισμούς και ιδιαίτερα από απαράδεκτους χαρακτηρισμούς, που μόνο ακραία και περιθωριακά στοιχεία αποτόλμησαν να εκφέρουν. Όμως επαναλαμβάνω, αυτά για μένα ανήκουν στο παρελθόν γι’ αυτό και όπως έχω προαναφέρει άμεση επιδίωξη μου είναι η συμφιλίωση και η μοναδική κοινή έγνοια, πιστεύω όλων για το αύριο του κόμματος.

Διεθνής εκστρατεία προβολής της Κύπρου

-Κύριε Πρόεδρε με όσα κατά καιρούς αποδίδονται στη Κύπρο, φαίνεται ότι προκύπτει θέμα rebranding του ονόματος της Κυπριακή Δημοκρατίας. Ποια είναι η γνώμη σας;

-Καταρχήν θα πρέπει να γίνουν παραδεκτές κάποιες πραγματικότητες. Αποτελεί γεγονός πως η κυπριακή οικονομία λόγω ελλείψεως βαριάς βιομηχανίας στηριζόταν, κατά κύριο λόγο, στον ευρύτερο τομέα παροχής υπηρεσιών. Έτσι στη προσπάθεια ενίσχυσης και διεύρυνσης του κύκλου δράσεων ακολουθήσαμε παραδείγματα άλλων μικρών και όχι μόνον, κρατών με υιοθέτηση πολιτικών ή πρακτικών που έδωσαν αφορμή, η Κυπριακή Δημοκρατία να χαρακτηρίζεται, στον τομέα της ναυπηγίας ως «σημαία ευκαιρίας», στον τομέα νομικών προσώπων ως «φορολογικός παράδεισος» ή ως πρωτοπορούσα στο «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος» ενώ με την διαφοροποίηση των κινήτρων στο επενδυτικό πρόγραμμα και αριθμό καταχρήσεων, ως η χώρα που παραχωρούσε ευρωπαϊκά διαβατήρια σε μη δικαιούχους. Τόσο οι προγενέστερες όσο και η δική μου διακυβέρνηση, προς αποκατάσταση του καλού ονόματος της χώρας, πήραμε μια σειρά αυστηρών αποφάσεων και μέτρων με αποτέλεσμα ο τομέας της εμπορικής ναυπηγίας να θεωρείται ένας από τους πλέον αξιόπιστους ανά το παγκόσμιο ενώ με την απαγόρευση εγγραφής ή την κατάργηση του καθεστώτος των εταιρειών κέλυφος το 2020, η Κύπρος έπαψε οριστικά να θεωρείται ως φορολογικός παράδεισος ή ενεχόμενη στο ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, Το αυτό έχει συμβεί και με την οριστική κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος. Να σημειώσω πως οι πιο πάνω διαπιστώσεις καταγράφονται και επιβεβαιώνονται από διεθνείς θεσμούς εποπτείας. Συνεπώς θα συμφωνήσω πως μια διεθνής εκστρατεία προβολής της νέας κατάστασης πραγμάτων στο τομέα υπηρεσιών θα συνέβαλε σημαντικά όχι μόνο στην αποκατάσταση του καλού ονόματος αλλά και στην προσέλκυση νέων επενδύσεων και ευκαιριών απασχόλησης. Ήδη με την υιοθέτηση φορολογικών και άλλων κινήτρων έχουμε επιτύχει την μεταφορά της έδρας μεγάλων εταιρειών αλλά και σημαντικού αριθμού εταιρειών έρευνας και ψηφιακής καινοτομίας.

Νέα πρωτοβουλία του ΟΗΕ χωρίς εξάρτηση από τη βούληση της Τουρκίας

-Σάς ανησυχεί η διεθνής τάξη πραγμάτων, με δεδομένο ότι κανένας ισχυρός παίχτης δεν ασχολείται με το Κυπριακό;

-Τα διεθνώς κρατούντα δεν είναι σημερινό φαινόμενο και δεν αφορά μόνο το Κυπριακό πρόβλημα. Ζούμε δυστυχώς σε ένα ρευστό και συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Βιώνουμε τον από αρχαιοτήτων χρόνων κανόνα, της διεθνούς τάξεως και ειρήνης, να προηγούνται τα στενά εθνικά συμφέροντα ή αυτά των συνασπισμών ή των σφαιρών επιρροής. Μια κρίση που σήμερα μπορεί να επικεντρώνει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας την επόμενη το ενδιαφέρον εξασθενεί γιατί την διαδέχεται μια νέα, πιο σημαντική, για τα συμφέροντα των ισχυρών. Το κυπριακό πρόβλημα δεν αποτελεί εξαίρεση. Παρά το γεγονός πως με ψηφίσματα και αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζεται και καταδικάζεται η τουρκική εισβολή και κατοχή μέρους ενός κυρίαρχου κράτους, ποτέ δεν απετολμήθη η λήψη εκείνων των μέτρων που θα αποκαθιστούσαν την διεθνή τάξη. Και οι λόγοι είναι πασιφανείς. Παρά ταύτα, η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιούργησε μια πρόσθετη νομική τάξη πραγμάτων που πέραν των αρχών του διεθνούς δικαίου, υπαγορεύει πως οι εσωτερικές πτυχές της λύσης θα πρέπει να συνάδουν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η για πρώτη φορά εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον κύκλο συνομιλιών (2014-2017) υποβοήθησε ώστε να επιτύχουμε σημαντικές συγκλίσεις. Συνεπώς θεωρώ πως η συνέχιση των πρωτοβουλιών για ανάδειξη του κυπριακού ως ευρωπαϊκού προβλήματος είναι προς την ορθή κατεύθυνση, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψιν η αναβίωση του ενδιαφέροντος της Τουρκίας για βελτίωση σημαντικών, για την ίδια, συνθηκών με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ίδια ώρα οι σχέσεις που αναπτύξαμε την τελευταία δεκαετία με τις τριμερής ή διμερείς συνόδους, με το σύνολο των γειτονικών χωρών και όχι μόνο αλλά και η σημαντική βελτίωση των σχέσεων με της ΗΠΑ σε βαθμό που να μας χαρακτηρίζουν στρατηγικό εταίρο, δίδουν μια ισχυρή θωράκιση στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αν συνεπώς τα Ηνωμένη Έθνη με αποφασιστικότητα αναλάβουν επιτέλους μια νέα πρωτοβουλία, χωρίς εξάρτηση από τη βούληση της Τουρκίας και αξιοποιήσουμε της συγκυρίες, πιστεύω πως θα έχουμε και το ενδιαφέρον και την εμπλοκή των ισχυρών παικτών που σήμερα απουσιάζουν.

Τιμώ και σέβομαι τους δημοσιογράφους αλλά…

– Ποια τα αισθήματα σας απέναντι στους λειτουργούς του, οι οποίοι πολλές φορές ήταν έντονα επικριτικοί για αποφάσεις και χειρισμούς σας και ποια έναντι των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης;

-Θα πρέπει να διαχωρίσουμε μεταξύ των δημοσιογράφων που στην πλειοψηφία τους ασκούν με επαγγελματισμό και ήθος το λειτούργημα τους, από εκείνους που κάνουν χρήση της ανωνυμίας μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες. Τους πρώτους τους τιμώ και τους σέβομαι όσο και αν πολλές φορές με αδίκησαν ή με πίκραναν. Θεωρώ πως η καλόπιστη κριτική ή ακόμα και ο πέραν τους δέοντος αυστηρός επικριτικός λόγος ήταν και παραμένει ο καθοριστικός ρόλος των δημοσιογράφων, σε όσους ασκούν την όποια μορφή εξουσίας. Υπάρχουν βεβαίως και οι εξαιρέσεις, ευτυχώς περιορισμένες, που κάποιοι υιοθετούν εν γνώσει τους ψευδείς ειδήσεις ή ακόμη και φήμες προκειμένου με αήθεις χαρακτηρισμούς να σπιλώσουν ένα πολιτικό ή το εξ ίσου απαράδεκτο τα μέλη της οικογένειας του. Ο σεβασμός μου προς όλους, ενόσω ευρισκόμουν στην ενεργό πολιτική, αποδεικνύεται και από το γεγονός πως ποτέ μα ποτέ δεν κινήθηκα δικαστικώς εναντίον κανενός μέσου ενημέρωσης και ουδενός δημοσιογράφου (πλην μιας περιπτώσεως στα πρώτα στάδια της πολιτικής μου παρουσίας). Είναι βαθιά η πεποίθηση μου πως όταν ευρίσκεσαι στην εξουσία δεν θα πρέπει ποτέ να επιτρέψεις να σού αποδοθεί η πρόθεση φίμωσης του Τύπου ή στέρησης της ελευθερίας του λόγου, και πιστεύω πως παρά το πολιτικό κόστος που έχω επιβαρυνθεί, από κατ’ εξαίρεση απρέπειες, ουδείς μπορεί να μού αποδώσει ανάλογη πρόθεση ή συμπεριφορά. Όσον αφορά το φαινόμενο των διαδικτυακών ιστοσελίδων και των ανώνυμων λογαριασμών θεωρώ πως η Πολιτεία σε συνεργασία πάντοτε με την Ένωση Συντακτών θα πρέπει να ρυθμίσουν νομοθετικά το φαινόμενο για προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος αλλά και των θεμελιωδών δικαιωμάτων του κάθε πολίτη.

Οι κάλπες του ’24 δίνουν την ευκαιρία για υπέρβαση αφορισμών

– Για εσάς ποιο είναι το στοίχημα της παράταξής σας σήμερα;

-Το πρώτιστο είναι με ορθές κινήσεις, επούλωση των πληγών και η αντιμετώπιση της παρατηρούμενης αποστασιοποίησης στελεχών, μελών και οπαδών. Για να γίνει αυτό κατορθωτό, όλοι έχουμε ευθύνη, γι’ αυτό και όπως έχω προαναφέρει θα αναλάβω μια πρωτοβουλία με στόχο την αποκατάσταση των αδελφικών σχέσεων που διέκριναν την μέχρι πρότινος πορεία μας. Θα πρέπει να γίνει συνείδηση, από όλους πως, η αγάπη προς το κόμμα και την πατρίδα, μας επιβάλλει να αφήσουμε κατά μέρος τις όποιες πικρίες, να διαγράψουμε τα λάθη και να πάψουμε να πιστεύουμε πως η αλληλοαπόδοση ευθυνών θα μας δικαιώσει. Το στοίχημα δεν είναι η προσωπική δικαίωση αλλά η αποκατάσταση της αδικίας που προκλήθηκε στην ιστορική παράταξη του Δημοκρατικού Συναγερμού. Την ίδια ώρα δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε το μεγάλο ποσοστό των μελών μας που δεν ακολούθησαν την απόφαση του κόμματος. Πιστεύω πως οι ευρωεκλογές και οι αντίστοιχες για την τοπική αυτοδιοίκηση, δίδουν την μεγάλη ευκαιρία για υπέρβαση και έμπρακτή διαγραφή αφοριστικών χαρακτηρισμών. Δεν αρκεί να διακηρύσσουμε πως θέλουμε ένα ενωμένο και ισχυρό Δημοκρατικό Συναγερμό, θα πρέπει εμπράκτως να το αποδείξουμε. Ο φανατισμός και ή καλλιεργηθείσα εμπάθεια θα πρέπει να δώσουν τη θέση τους σ’ αυτό που είναι πέραν και πάνω από προσωπικές φιλοδοξίες ή απογοητεύσεις και τούτο δεν είναι άλλο από την συνειδητή προσήλωση στα οράματα τις αρχές και αξίες που τάχθηκε να υπηρετεί ο Δημοκρατικός Συναγερμός.

-Ποιες παρακαταθήκες αφήνετε ως πρώην πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού στην Αννίτα Δημητρίου

– Θα πρέπει να συνεχίσει να πολιτεύεται με την ίδια αποφασιστικότητα, ενισχύοντας την συλλογικότητα για ανασυγκρότηση του κόμματος. Θα πρέπει να συνεχίσει να δείχνει τον ίδιο σεβασμό και αγάπη προς όλα τα μέλη του κόμματος, κουφαίνοντας στην ψιθυρολογία ή τα οποία υποβολιμαία τεχνηέντως κάποιοι θα της μεταφέρουν. Να είναι ανεκτική και μεγαλόψυχη σε όσους διαφωνούν ή της ασκούν κριτική. Να μην επιτρέψει ποτέ να υπερισχύσουν άκαιρες προσωπικές φιλοδοξίες. Ο χρόνος επιλογής (timing) για διεκδίκηση αξιωμάτων είναι ο σημαντικότερος κανόνας επιτυχίας ενός πολιτικού. Πρώτα προηγείται η καταξίωση σε ότι υπηρετεί, ακολούθως το καλώς νοούμενο συμφέρον της παράταξης και της χώρας και το εξίσου σημαντικό η αυτογνωσία και η στάθμιση όλων των δεδομένων κατά τη λήψη της απόφασης. Τα όσα αναφέρω δεν προκύπτουν από την όποια διαπίστωση περί του αντιθέτου, τα επισημαίνω γιατί αυτά καθόρισαν την όλη πολιτική μου διαδρομή και με πολλή σεμνότητα θα έλεγα μια των παρακαταθηκών που αφήνω

-Μια δημόσια συμβουλή προς τους δύο Νίκο Χριστοδουλίδη και Αννίτα Δημητρίου;

-Θα πρέπει να βρουν δίαυλους επικοινωνίας, συνεννόησης και συνεργασίας εκεί και όπου αυτό υπηρετεί το καλώς νοούμενο συμφέρον του τόπου.

Ναι, διέπραξα λάθη αλλά λόγω κακών εκτιμήσεων και απολογήθηκα…

-Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να περάσουμε στην προεδρική σας θητεία. Ποια ήταν η πιο δύσκολη απόφαση που πήρατε κατά την 10ετή προεδρία σας;

-Eίναι καλά γνωστό πως περάσαμε τρείς συστημικές κρίσεις. Συνεπώς οι δύσκολες ή οδυνηρές αποφάσεις δεν περιορίζονται στην μία. Ενδεικτικά θα ήθελα να αναφέρω πως πέραν του Κυπριακού που έχω ήδη απαντήσει, η πρώτη ήταν όταν, αμέσως μετά την ανάληψη της προεδρίας, βρέθηκα προ του διλήμματος ή αρεστός ή ωφέλιμος. Όταν διαπίστωσα πως η εμμονή σε προεκλογικές δεσμεύσεις θα οδηγούσε την χώρα στην καταστροφή, επέλεξα το πολιτικό κόστος προκειμένου να είμαι ωφέλιμος. Τα γεγονότα απέδειξαν πως όταν τολμάς και θέτεις υπεράνω του προσωπικού το εθνικό καλό σε βάθος χρόνου δικαιώνεσαι. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επαινέσω τον πρόεδρο του ΔΗΚΟ που έστω και σε απόσταση χρόνου είχε το θάρρος, δημόσια να δηλώσει πως η απόρριψη της πρώτης απόφασης του Γιούρογκρουπ ήταν λάθος. Η δεύτερη δύσκολη απόφαση ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας όταν κληθήκαμε να λάβουμε μια σειρά αποφάσεων που στερούσαν τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών. Θέλω να πιστεύω πως όσο οδυνηρές και αν ήταν οι αποφάσεις εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκαν ορθές.

-Mea culpa έχετε να πείτε στον λαό;

-Θα ήμουν ασυγχώρητα αλαζόνας αν δεν παραδεχόμουν το αξίωμα «ουδείς αλάθητος». Όπως εξ ίσου ορθή είναι και η παραδοχή πως τα χειρότερα λάθη γίνονται όταν από το φόβο του πολιτικού κόστους παραμένεις αναποφάσιστος και αδρανής. Ναι, διέπραξα λάθη, όχι όμως για ιδιοτελείς σκοπούς ή εις βάρος του δημοσίου αλλά λόγω κακών εκτιμήσεων. Λάθη για τα οποία έδωσα αφορμή καλόπιστης αλλά ιδιαίτερα κακόπιστης κριτικής. Εσφαλμένες αποφάσεις τις οποίες όχι μόνο αναγνώρισα αλλά και δεν δίστασα να απολογηθώ στον κυπριακό λαό.

-Όπως; Η έντονη στάση σας υπέρ του σχεδίου Ανάν;

-Όχι δεν θα έλεγα πως με τα δεδομένα της τότε εποχής και με όσα ήμουν σε θέση να γνωρίζω, στο περιθώριο και όχι στον πυρήνα της διαπραγμάτευσης, ήταν λάθος. Η εκτίμηση διεφάνη, να τίθεται εν αμφιβόλω όταν ως ηγέτης της ελληνοκυπριακής κοινότητας και ως ένας ένθερμος θιασώτης της λύσης βρέθηκα αντιμέτωπος όχι με τον τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Ακιντζί, αλλά με τις καθ’ υπαγόρευση αξιώσεις και επιδιώξεις της Αγκύρας που κατεδείκνυαν πως διαχρονικός στόχος της ήταν η μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε προτεκτοράτο της Τουρκίας ή μέσα από την αποτυχία στο Κραν Μοντανά η μετατόπιση της βάσης λύσης σ’ αυτό που γινόμαστε μάρτυρες σήμερα. Ένας στόχος της Τουρκίας που ετέθη προ δεκαετιών και μαρτυρείται από σειρά αποφάσεων και γεγονότων όπως καταγράφονται από το 1956 και εντεύθεν.